Een Waalse tweestrijd

Eerst was er het Plan W of het Plan van Waals minister van Economie Jean-Claude Marcourt (PS). In de herfst van 2011 raakte bekend dat Marcourt een aantal mensen rond zich wil verzamelen die nadenken over Wallonië in een confederaal België. Of zelfs over de rol van Wallonië in een post-België-scenario. Marcourt wou haast maken want met de nieuwe financieringswet die er zit aan te komen zullen de Vlaams-Waalse transfers afnemen en in 2014 is een N-VA-verkiezingsoverwinning zo goed als een zekerheid. Wallonië moet er volgens Marcourt over nadenken hoe het op eigen benen kan staan. Het plan lekte uit via Le Soir en de Waalse minister kreeg de wind van voren, ook vanuit zijn eigen partij. Marcourt plooide zich volgens zijn critici terug op Wallonië en weigerde rekening te houden met de Waals-Brusselse solidariteit.

Een paar maanden geleden kwam het antwoord van Waals minister-president Rudy Demotte, een partijgenoot van Marcourt. Demotte legde een nieuw economisch plan, genaamd Horizon 2022, voor aan de Waalse sociale partners. Bedoeling is om samen met hen een aantal economische doelstellingen te bepalen, alsook strategieën om die doelstellingen te halen. Een op het eerste gezicht niet echt opvallend werkstuk. Demotte bracht het klassieke verhaal: dankzij het Marshallplan raakte Wallonië er stilaan weer bovenop. Plaatselijke successen zoals het nog groeiende farmabedrijf GSK in Waals-Brabant en de uit hun voegen barstende luchthavens van Luik en Charleroi tonen aan dat er een kentering aan de gang is, aldus Demotte. Maar Wallonië moet nog een tandje bijsteken en dat moet gebeuren in overleg met de Franstalige broeders uit Brussel. Kortom, Horizon 2022 was het antwoord op Marcourts Plan W.

Geen oude heren

Daarmee is de spanning tussen de Waalse regionalisten die niet van de hoofdstad willen weten en de aanhangers van een sterke Waals-Brusselse band terug van een hele tijd weggeweest. Tijdens de lange onderhandelingen na de verkiezingen van 2010 polste N-VA-voorzitter Bart De Wever even naar het politiek gewicht van die Waalse regionalisten bij de PS. Di Rupo antwoordde dat de regionalisten ‘enkel nog oude heren waren’. Wie de recente debatten over de toekomst van Wallonië volgt, moet echter concluderen dat Elio Di Rupo zich vergist. Regionalist Marcourt kreeg steun van Thierry Bodson, de secretaris-generaal van de Waalse vleugel van de socialistische vakbond ABVV en van Jean-Pascal Labille die de Waalse socialistische mutualiteit leidt. Zij vinden dat Wallonië de gemeenschapsbevoegdheden zoals cultuur en vooral onderwijs moet overnemen. De band met Brussel moet dus losser.

Dat maakt mensen in het hoofdstedelijk gewest ongerust. Ook Philippe Moureaux, nu burgemeester af van Sint-Jans-Molenbeek maar nog altijd zeer invloedrijk bij de Franstalige socialisten. In verschillende interviews die in Vlaanderen amper of niet onder de aandacht kwamen, wees Moureaux op de blijvende precaire financiële toestand van het gewest. En zijn boodschap was duidelijk: indien Wallonië in een confederaal België of bij een splitsing van het land Brussel financieel niet kan bijstaan, dan zal Brussel voor zijn centen zich enkel nog naar Vlaanderen richten. WalloBrux is dus veel zwakker dan meestal gedacht. Opvallend is dat Vlaamse politici deze hernieuwde Waalse regionalistische tendens nog niet hebben opgenomen.

Luik versus de rest

Wel is het zo dat er achter deze discussie over de band tussen Wallonië en Brussel ook een interne PS-machtsstrijd schuil gaat. Regionalist Marcourt hoopt in 2014 Waals minister-president te worden en hoopt binnen de PS voldoende aanhang te vinden voor zijn kandidatuur door te wijzen op de nood aan een sterker Wallonië, zonder Brusselse schoonmoeder of zonder ballast uit de hoofdstad. Marcourt vindt ook gehoor bij veel Luikenaars die vinden dat de Vurige Stede te weinig vertegenwoordigd is in de machtscenakels. Federaal is er bijvoorbeeld geen Luikse PS-minister meer.

Als Marcourt over anderhalf jaar het Elysette in Namen wil innemen, dan moet hij voorbij Rudy Demotte, die wel gewonnen is voor een sterker WalloBrux. Maar Demotte lijkt niet van plan andere politieke projecten te hebben dan het minister-presidentschap. Even werd hij genoemd als nieuwe PS-voorzitter, maar die vlieger gaat niet op. Di Rupo, de echte baas van de PS, is op zoek naar een vervanger voor overgangsfiguur Thierry Giet. Demotte staat niet op zijn lijstje, want als Henegouwer zou dat in eigen provincie een te grote concurrent worden voor de federale premier.