Enkel een hervormd Europa kan veiligheid bieden in een snel veranderende wereld

De uitdagingen waar we als Europa voor staan zijn enorm. Ze zetten Europa en alles waar wij voor staan onder druk, van buitenaf en van binnenuit. Oorlog is terug op ons continent en er woeden brandhaarden rondom de Unie. Grootmachten zoals China bevorderen wereldwijd belangen en waarden die haaks staan op de onze. In meerdere lidstaten zoals het Hongarije van Viktor Orbán treden antidemocratische krachten onze waarden met voeten en ondermijnen ze onze besluitvaardigheid.

Gaan we als België of als Vlaanderen deze opgaven alleen oplossen en onze veiligheid garanderen? De vraag stellen is ze beantwoorden. We zijn lilliputters tussen de nieuwe giganten, of die nu AI of China heten. Enkel een verenigd Europa heeft de slagkracht om oplossingen te bieden, inzake veiligheid, defensie, migratie, klimaat en industrie. Het antwoord op de uitdagingen van vandaag is een meer verenigd, sterker en hervormd Europa.

Oekraïne

De grote uitdagingen hebben een gemene deler: ze bedreigen de veiligheid van onze burgers. Ten eerste defensie en de brute oorlog in Oekraïne. Onze reactie begon veelbelovend. We leverden voor het eerst wapens met Europese financiering, sanctioneerden verantwoordelijke Russen en boden grootschalige financiële steun. Maar de oorlog heeft inmiddels het pijnpunt van de Europese defensie blootgelegd: onze versnipperde defensie-industrie. De lidstaten besteedden in 2022 een recordbedrag van 240 miljard euro aan defensie, drie keer zoveel als Rusland. Maar slechts 18% van onze aankopen doen we gezamenlijk, met een fataal verzwakte defensie-industrie tot gevolg. Binnen de EU produceren we zeventien types tanks, tegenover één soort in de VS. Europa kan zich deze versnippering niet meer veroorloven.

Want met de oorlog en Trump die terug aan de macht dreigt te komen, moeten we zelf instaan voor onze veiligheid. Dat betekent samenwerking in een defensie-unie, met één defensiemarkt waarbij de lidstaten gezamenlijk middelen aankopen. Daarmee besparen we een derde van de kosten. Een Eurocommissaris van Defensie moet onder meer die defensieaankopen strategisch coördineren. Uiteindelijk moet samenwerking leiden tot één Europees leger met haar op de tanden. Dat is ook wat een meerderheid van de Europese burgers wil, zo bleek onder andere tijdens de Conferentie over de Toekomst van Europa.

Migratie

Veiligheid gaat ook over het bestrijden van irreguliere migratie. Laat u niks wijsmaken door nationalisten die beloven dit nationaal te kunnen oplossen door simpelweg de grenzen te sluiten. Enkel Europa kan migratie en asiel controleerbaar, menselijk en beheersbaar maken. Met het nieuwe Europees asiel- en migratiepact gaan we naar één Europees migratiebeleid en een uniforme asielaanvraag. Door strengere en snellere controles aan de buitengrenzen en versnelde asielprocedures zullen we onze buitengrenzen beschermen en illegale migratie indammen.

Deze nieuwe wetgeving is een cruciale eerste stap, maar we moeten verder gaan. We moeten als één Europees blok vluchtelingenstromen voorkomen door migratiedeals en terugnameovereenkomsten te sluiten met landen van herkomst en transit, zoals Premier De Croo deed in Egypte. Door de omstandigheden en opportuniteiten in die landen te verbeteren, nemen we de oorzaken van migratie weg en breken we het verdienmodel van mensensmokkelaars. Ons land sluit als voorzitter van de Raad van de EU zulke effectieve deals, net omdat het nu namens alle 27 lidstaten spreekt.

China en Rusland

De wereld dwingt ons om ook economie vanuit het perspectief van geopolitiek en economische veiligheid te bekijken, waarbij we leveringszekerheid en het concurrentievermogen van onze industrie en bedrijven centraal stellen. We moeten onze afhankelijkheden inzake essentiële goederen en technologieën voor de groene en digitale transities fors verminderen. Zo halen we 97% van onze lithium uit China, cruciaal voor batterijen, elektrische auto’s en zonnepanelen. Ongetwijfeld zijn er partijen aan extreemrechtse- en linkse zijde die dat geen probleem vinden, maar afhankelijkheden zullen tegen ons worden gebruikt door China en Rusland, met desastreuze economische gevolgen. We moeten onze partnerschappen intensiveren met landen die veel kritieke grondstoffen bezitten. De Europese Commissie die namens 27 lidstaten onderhandelt, speelt daarbij de beste deals klaar.

Ook moeten we meer essentiële goederen in Europa produceren en strategische sectoren ondersteunen middels een Europees industriebeleid. Enkel Europa heeft daar de schaal voor, met bijvoorbeeld één Europees industriefonds en een Industrial Deal die tevens een gelijk speelveld garanderen. Ook kan enkel Europa onze bedrijven beschermen tegen oneerlijke concurrentie en handelspraktijken of ronduit economische chantage, zoals vanuit China tegenover het kleine Litouwen van 2,8 miljoen inwoners. De Unie met haar 450 miljoen inwoners legt economisch wél voldoende gewicht in de schaal om instrumenten tegen oneerlijke subsidies en economische dwang afschrikwekkend te maken.

Verenigd Europa

Op al deze uitdagingen, kan Europa enkel oplossingen bieden als we verenigd zijn.

Dat feit wordt door anti-Europeanen zoals Viktor Orbán al te vaak misbruikt. De unanimiteitsregel stelt hem in staat om bijvoorbeeld onze sancties en steun aan Oekraïne te gijzelen. Door deze en andere zwaktes van onze instellingen, lopen we te vaak achter de feiten aan. Het Verdrag van Maastricht dat leidde tot de vorming van de Unie dateert uit 1992. Nu de wereld in hoog tempo verandert, moet ook de Unie veranderen.

Dat betekent dat we de verlammende unanimiteitsregel moeten afschaffen, op elk beleidsterrein. Enkel zo kunnen we vooruitgang boeken op belangrijke dossiers en kan één lidstaat niet de 27 andere tegenhouden. We moeten toe naar één Europese Minister van Buitenlandse Zaken die met één stem spreekt op het internationale toneel. En we moeten werk maken van één Europees leger met haar op de tanden.

Als we België en Vlaanderen op één willen zetten, moeten we Europa op één zetten. Laten we Europa daarom de middelen geven om de uitdagingen te lijf te gaan. Want in deze snel veranderende wereld biedt een sterker Europa vooruitgang, welvaart en veiligheid. Dat is wat mij betreft waar de Europese verkiezingen over gaan. Blijven we aanmodderen zoals de nationalisten willen? Of gaan we naar een sterker, verenigd en hervormd Europa dat oplossing biedt voor onze burgers? Ik kies resoluut voor het laatste.