Fauda: ‘Molenbeek is erger dan Gaza’

Heel wat mensen zien gelijkenissen tussen de actualiteit in Israël en de succesvolle fictiereeks Fauda op Netflix. Dan hebben ze het  over het derde seizoen, dat zich grotendeels afspeelt in de Gazastrook. Maar voor het vierde seizoen zochten de makers naar een setting die nog spectaculairder en dramatischer was. En zo kwamen ze terecht in…  Molenbeek.

(Opgelet de volgende paragraaf bevat spoilers) Een hoge piet van de Israëlische veiligheidsdiensten op bezoek in Brussel wordt door Moslim-fundamentalisten ontvoerd. Hij wordt vastgehouden en gemarteld in een appartement in Molenbeek. De druk is groot om de gegijzelde te bevrijden.Want hij lost namen van Palestijnse informanten, die prompt in Israël worden vermoord.

De Israëlische geheime dienst stuurt een speciaal commando naar België. Maar dat raakt verstrikt in de Belgische bureaucratie. Uiteindelijk doen de Israëli’s hun ding zonder zich veel van de plaatselijke autoriteiten aan te trekken. Bij een poging om de gijzelaar uit Molenbeek te bevrijden roept een Israëlische geheim agent vertwijfeld uit: ‘Het is hier erger dan Gaza.’

De reputatie van Brussel

Natuurlijk is Molenbeek niet erger dan Gaza. Maar het vierde seizoen van Fauda zegt vooral veel over de belabberde reputatie van Brussel wereldwijd.  En na de recente terroristische aanslag zal dat er niet op verbeterd zijn. Ook de rest van Vlaanderen lijkt Brussel meer en meer als een soort van  figuurlijk ‘Gaza’ te zien: geen echte maar een bestuurlijke puinhoop, waar je het liefst van wegkijkt.

De Brusselse politici doen ook hun uiterste best om dat beeld te bevestigen. Als symbool van Brussel kozen ze voor de lelie, omdat Brussel vroeger een moeras was. Maar dat waren ze even vergeten bij de planning van metrolijn 3. Gevolg: de bouw ervan raakte in het slop. Om de metro toch te kunnen aanleggen in de moerassige ondergrond moet het Zuidpaleis nu worden afgebroken.

Resultaat: jaren vertraging en een meerkost van naar schatting 400 miljoen euro. Al kan dat evengoed 40 miljoen euro zijn, of 4 miljard. Want zoals bekend is het juiste aantal nullen plaatsen in een cijfer niet de sterkste kant van de Brusselse administratie.  De Brusselse rekeningen zijn zo chaotisch dat het Rekenhof ze niet meer kan beoordelen.  Recent raakte bekend dat Brussel een dramatisch begrotingstekort heeft van 1,2 miljard op een begroting van zowat 8 miljard.

Een financieel zootje

Dit malgoverno leidt tot een groeiende aversie voor Brussel in de rest van Vlaanderen.  Op het KVHV-debat een paar weken geleden zei Theo Francken: ‘Alles draait vierkant in Brussel. Het is een en al wanbeleid. Financieel is Brussel een zootje.’  Maar wat is de institutionele consequentie daarvan?  ‘We maken Brussel best voor zo weinig mogelijk bevoegd’.

Bij een nieuwe staatshervorming betekent dit dat nieuwe bevoegdheden, gezondheidszorg bijvoorbeeld, in Brussel naar de gemeenschappen worden overgedragen en niet naar het Brussels Gewest.  Maar is dat dan een rode lijn voor de N-VA?  Dat wou Francken nu ook niet met zoveel woorden gezegd hebben. ‘Het zal zo al moeilijk genoeg zijn’, reageerde hij, ‘dus zijn we best zuinig met veto’s en rode lijnen’.

Brussel afschermen

Er waren eerder al aanwijzingen dat de N-VA niet ten allen prijze zal vasthouden aan het model van de tweeledigheid en de Brussel-keuze.  Zowel in 2010 als 2019 lijkt Bart De Wever zich te hebben neergelegd bij de drieledigheid, nog voor de onderhandelingen goed en wel van start waren gegaan.  ‘Als wij de drieledigheid aanvaarden en zij het confederalisme, dan kunnen we een regering maken en alles tegen 2014 uitwerken. Dat kan voor mij’, vertrouwde hij eind 2010 koninklijk onderhandelaar Johan Vande Lanotte toe.  En in 2019 zou hij van meet af aan dezelfde concessie hebben gedaan aan Paul Magnette.

Ook binnen de niet-partijpolitieke Vlaamse Beweging lijken velen al mentaal afscheid genomen te hebben van Brussel.  De tijd is voorbij dat men zich het hoofd breekt over ingewikkelde institutionele modellen om de band tussen Brussel en Vlaanderen te behouden.  Hoe groter de afkeer voor Brussel en hoe meer Brussel wordt gezien als een vreemde stad, hoe aantrekkelijker de gemakkelijkheidsoplossing: drieledigheid als aanvaardbare prijs voor bijkomende Vlaamse bevoegdheden.  Als je daar de Duitstalige Gemeenschap bijtelt, dan kom je terecht bij het vier-deelstaten-model, dat zich ook in de Vlaamse geesten begint te nestelen.

Dat model is eigenlijk de institutionele vertaling van een Gaza-fantasie in Vlaanderen: Brussel als hellhole dat met een hoog hek wordt afgeschermd van de rest van het land.  Dat ze daar hun plan trekken, als wij maar autonoom kunnen doen wat we willen, lijkt het idee. Dat is natuurlijk een gevaarlijke illusie. De Brusselse problemen (migratie, criminaliteit…)  deinen onvermijdelijk uit over de rest van het land. Daarom blijft het van levensbelang voor Vlaanderen om zoveel mogelijk greep te hebben op het beleid in Brussel en om de verdere bestuurlijke en maatschappelijke verloedering van de stad tegen te gaan.

Anders zou het wel eens kunnen dat het tiende seizoen van Fauda wordt opgenomen in Ninove, Aalst of Kortrijk.