Ford Genk: solidariteit botst op grenzen

Een gedachte-experiment. Zou men de sluiting van Ford Genk niet als de meest sociale oplossing kunnen bekijken? Het is een gewaagde stelling. En toch. Bij Ford Europa worden de verliezen voor 2012 en 2013 geraamd op maar liefst drie miljard dollar. De verkoop kelderde met bijna 30%. Als er dan toch fabrieken moeten gesloten worden, is het dan niet beter om België te viseren en Spanje te sparen?

De Spaanse werkloosheid klom in september boven de 25%. In het derde kwartaal van 2012 kwamen er 85 000 Spaanse werklozen bij. Eind september was er in Vlaanderen een werkloosheid van 7,28%. Limburg zit met 7,85% boven het Vlaams gemiddelde en in de omgeving van Genk is dat zelfs 8,13%. Geen cijfers om blij mee te zijn, maar de kloof tussen Vlaanderen en Spanje is wel erg groot. Ook de sociale vangnetten zijn nauwelijks vergelijkbaar. De Spaanse uitkeringen liggen laag en vervallen na twee jaar – toch voor wie al zes jaar heeft gewerkt. De conservatieve regering-Rajoy heeft streng bespaard op sociale dienstverlening. De sluiting van Ford Genk is een sociaal drama. Maar wat zou de impact voor Valencia geweest zijn? Vanuit het perspectief van internationale solidariteit zou men misschien blij moeten zijn dat Spanje niet nog meer getroffen wordt.

Het hemd en de rok

Het is wellicht een illusie om te denken dat sociale overwegingen zwaar doorwegen voor cijferaars op het hoofdkwartier van Ford. Maar bij vakbonden zouden internationale overwegingen wel kunnen spelen. Ook anno 2012 pakken vakbonden graag uit met hun internationale ideaal. Rudy De Leeuw (ABVV) sneerde in februari nog naar het Vlaams-nationalisme: ‘Wij hebben het over solidariteit over grenzen heen. N-VA heeft het over de benepen culturele identiteit van het Vlaming zijn’.

Tot het over je eigen vel gaat? Toen eind september de eerste onweerswolken verschenen boven Ford Europa was er in Genk geen grote ongerustheid. ‘Wij gaan ervan uit dat er eerst andere vestigingen geviseerd worden’, liet Luc Prenen van het ACV toen optekenen. Toen het er in diezelfde periode op leek dat Genk enkele nieuwe modellen zou mogen bouwen, waren de consequenties voor de collega’s in andere landen nauwelijks een overweging waard. Prenen gaf nochtans toe: ‘Als wij garanties krijgen, dan stijgt de onrust in andere Europese vestigingen’. Het is dus weinig verrassend dat de uiteindelijke Europese herstructurering in Valencia op gejuich onthaald werd. De woordvoerder van de regionale regering: ‘Dit is een mooie dag voor Valencia. We staan niet echt stil bij wat in België gebeurt’. In Genk was er dan weer weinig vreugde om het goede nieuws voor Spanje. Het hemd is nader dan de rok.

De relativiteit van solidariteit

Toch zijn er nog vakbondsmensen die geloven in internationale solidariteit. Vakbondsman Gaby Colebunders (ACV) vindt dat Ford de fabriek in Genk zou moeten openhouden en het banenverlies zou moeten spreiden over alle Europese vestigingen. ‘Ook Spanje heeft nu geen zekerheid over de toekomst’, vindt Colebunders, ‘Zodra Ford Roemenië op punt staat, krijgt Valencia de volgende klap’. Colebunders vindt weinig gehoor. De Spaanse arbeiders lijken de huidige werkzekerheid te verkiezen boven zijn toekomstscenario. In de andere Ford-fabrieken zijn geen spontane stakingsacties uitgebroken uit solidariteit met de werknemers van de getroffen fabrieken. Zelfs toen een flinke delegatie uit Genk naar de Ford-vestiging in Keulen reed om daar amok te maken en de Duitse collega’s op te roepen het werk neer te leggen, bleven die collega’s gewoon aan de slag. Alleen in het Ford-testcentrum van Lommel heeft men spontaan 24 uur lang gestaakt. Ford Lommel is zelf niet bedreigd, maar zo ver reikt de solidariteit dus wel. Waar de grens precies ligt, is moeilijk te zeggen. Maar amper een dag na de aankondiging van de sluiting van Ford Genk signaleerde Egidio Di Panfilo, algemeen secretaris van ABVV Luik, ‘een enorm probleem’. ‘De premier geeft minder aandacht aan onze problemen. Hij werkt liever voor de Vlamingen’. Di Rupo was aan tafel gaan zitten met de top van Ford, terwijl hij enkel gebeld had met de baas van Arcelor Mittal. ‘Een totaal onaanvaardbare toestand’. Of hoe de solidariteit niet alleen op staatsgrenzen stuit.