Gedoemd tot achteruitgang

Velen kijken al enige tijd uit naar de verkiezingen van 2024. De gevestigde macht zal opnieuw worden afgestraft voor het non-beleid dat gevoerd is tijdens de voorbije legislatuur. De elites zullen weer worden wakkergeschud door het succes van de extreme ideologieën.

Stemmen voor de show

Alleen al vanwege dit gevoel van leedvermaak zijn de verkiezingen keer op keer een feest. Maar alstublieft, noem het geen feest van de democratie, want dat is het in geen geval. Niet vroeger, niet nu en al zeker niet binnenkort in juni 2024.

De optelsom van de stemmen in Vlaanderen, vermeerderd met de opstelsom van de stemmen in Wallonië, heeft als resultaat een coalitie die niemand wil. Links noch rechts.

Los van de ondemocratische zetelverdeling, afhankelijk van ongelijke kieskringen in twee aparte democratieën, is het vooral de discrepantie tussen de verkiezingsprogramma’s en de beleidsverklaring die erg ondemocratisch aanvoelt.

Voor quasi elke kiezer geldt dat het uiteindelijke beleid mijlenver van het verkozen programma staat. De eeuwige coalitiemix garandeert namelijk telkenmale een verderzetting van het net afgestrafte non-beleid.

Extremistische stilstand

Door onze dubbeldemocratie zijn er veel traditionele partijen en is een centrumcoalitie zo goed als altijd mogelijk. Omdat macht en postjes belangrijker zijn dan idealisme en nederigheid, is een traditionele regeringscoalitie dan ook wat de Belgische burger na elke verkiezingsronde voorgeschoteld krijgt. Ongeacht de uitslag.

Om socialisten, liberalen en christendemocraten, soms aangevuld met groenen, te laten scoren is een beleidsmix nodig waarbij het ene het andere opheft en er uiteindelijk niets wezenlijks evolueert.

Zulk beleid leidt dan weer tot een meer extremistische verkiezingsuitslag bij de volgende stemmingsronde. En hoe extremer de uitslag, hoe traditioneler de coalitie. En hoe hardnekkiger de stilstand. Een vicieuze cirkel waarin België al decennialang rondjes draait. Hoewel de stand van zaken eerder doet besluiten dat we ons in een spiraal bevinden. Maar dan neerwaarts.

De peilingen die de overwinning van Vlaams Belang en PVDA voorspellen, zijn bijgevolg een voorbode voor een groot leedvermaakfeest met daarna weerom het grote niets.

De onwrikbare achterban

Niet alleen de Belgische (on)democratische structuur werkt politieke stilstand in de hand. Ook Polarisatie is meer en meer een boosdoener die regeringspartijen belet om noodzakelijke maatregelen te nemen.

Politiek is per definitie polarisatie en is normaalgesproken positief voor de samenleving. Het opent debatten en nodigt uit tot reflectie en inspraak. Maar hoe langer hoe meer leidt polarisatie tot een irrationele strijd tussen twee kampen. Links versus rechts of progressief tegen conservatief.

Standpunten geclaimd door het ene kamp worden automatisch gehekeld door het andere kamp. Zakelijke standpunten worden in geen tijd ideologisch gekleurd waardoor zelfs een op het eerste gezicht logisch en ideologisch neutraal probleem niet meer rationeel benaderd kan worden.

Voor de ene partij wordt een standpunt een dogma; voor de andere wordt datzelfde punt een taboe. En omgekeerd.

Structureel onhervormbaar

Het is een utopie om te denken of zelfs te hopen dat na de volgende verkiezing, die met zekerheid een uitslag zal hebben die de enorme ontevredenheid van het volk weergeeft, dit zal veranderen. Integendeel!

Ruimtelijke ordening blijft door de vele heilige huisjes een onhervormbaar chaotisch lappendeken. Mobiliteit blijft door de immobiele vakbonden en fiscale onzin letterlijk en figuurlijk geblokkeerd. Onderwijs blijft door het dogmatisch diversiteitsdenken een gezellige dagopvang voor de jeugd. De Sociale Zekerheid blijft de staatskas leegzuigen voor de uitbetaling van topjobs zoals werklozen en langdurig zieken. Criminaliteit blijft onze gevangenissen volstouwen met Belgiës belangrijkste importproduct. De fiscaliteit tot slot blijft de hoogste ter wereld omdat al wat hierboven staat neerkomt op bakken vol weggesmeten geld.

Eerst lijden, dan bevrijden

Toch zal er ooit een moment komen waarop de dingen wél veranderen. Wanneer België zijn schulden niet meer kan aflossen en hogere instanties bezwarend beslag leggen op onze activa. Of wanneer de Belgische burgers niet meer geloven in de democratie en de wet massaal naast zich neer leggen. Gebeurtenissen die meestal voorafgegaan worden door een middenklasse die verplicht wordt om een klasse lager te spelen.

Als de middenklasse lijden moet, ontstaan er krachten en machten die sterker zijn dan de Belgische vastgeroeste systeemstructuren. Pas dan zijn échte hervormingen mogelijk. Al hebben we intussen wel geleerd dat diezelfde Belgische structuren de middenklasse zelfs bij opeenvolgende crisissen redelijk gedeisd kunnen houden.

Om dat te doen worden de democratische fundamenten waarop deze ondemocratische structuren zijn gebouwd zwaar belast. En stilaan ontstaan er scheuren en barsten.

Pas als die breken kunnen we een echt feest van de democratie vieren. Tot die tijd rest ons niets dan mee te glijden op de spiraal van de structurele achteruitgang.