‘Laten we elkaar de hand blijven reiken’

‘Mama, ik vind het zo erg voor jou dat die mensen jou geen hand willen geven.’ Het is vrijdagavond en mijn jongste dochter is onder de indruk van wat ik net aan haar en enkele vrienden heb verteld. Een bijeenkomst met onze vrienden, een gezellig amalgaam van leeftijden, geaard- en gezindheden, brengt ons vaak tot goeie en boeiende gesprekken. Ik vertelde dat ik tijdens het weekend, ter vervanging van een collega-schepen, als ‘ambtenaar van de burgerlijke stand’ drie huwelijken mocht voltrekken. Vreemd genoeg (of net niet…) huwden er die zaterdag na het carnavalsfeest in Aalst alleen koppels met Turkse roots. Het ging wel allemaal om Nederlandstaligen die hier in België waren geboren. De tweede of derde generatie, zoals dat heet.

De reden waarom ik dit fait divers vertelde, was dat één van de bruidsparen via een mail aan onze stadsdiensten verzocht had om de hand niet te schudden bij onze begroeting op hun huwelijksdag. Toen ik dit bericht las, reageerde ik even ontzet als mijn vrienden nu deden. ‘Ik zou weigeren om dat huwelijk te voltrekken! Waarom heb je daar niet op gereageerd?!’, klonk het. Ik begreep hen wel. Maar ik ben niet de tafelspringer die een rel wil veroorzaken met als enige gevolg dat ik een andere collega-schepen zou opzadelen met hetzelfde dilemma. Want écht weigeren om het huwelijk te voltrekken, kunnen de stadsdiensten niet.

Waarden en normen verdedigen

Het enige wat ze wél kunnen doen, is een andere schepen of de burgemeester vragen of hij dit huwelijk wel wil voltrekken. Of, natuurlijk het bruidspaar ervan overtuigen om zich over hun (achterhaalde) normen te zetten en te aanvaarden dat in Vlaanderen de gelijkheid van man en vrouw zelfs niet meer ter discussie staat. Hier worden handen geschud en zoenen gegeven uit beleefdheid. Ik zou hen tevens welkom heten in onze mooie trouwzaal van het Aalsterse stadhuis. Zoals ik het overigens elke keer doe als ik de leuke opdracht krijg om een huwelijk te voltrekken.

Het deed me beseffen dat ik dit écht niet zomaar had mogen aanvaarden. Het feit dat mijn dochter me hier nog eens extra op moest op wijzen, maakte me kwaad op mezelf: ‘Smeyers, je bent verkozen om onze waarden en normen te verdedigen! Het grondrecht om te huwen doet niets af aan het feit dat wie hier zijn leven wil leiden, onze publieke gewoontes moet respecteren en hanteren. Je had vooraf moeten weigeren of op zijn minst duidelijk maken dat je hen hoe dan ook toch de hand zou reiken’, lag ik die nacht woelend te denken.

Toen ik die zaterdag bij het stadhuis kwam aangefietst, waren er al twee ambtenaren druk in de weer om de trouwzaal in orde te zetten en de juiste documenten klaar te leggen. Eén van hen spelde me uit voorzorg nog even fonetisch de zes namen. ‘Zo twijfel je op het moment zelf niet hoe je hun namen juist uitspreekt. Trouwens, schepen, ik had gedacht dat je dat 2e huwelijk zou weigeren te voltrekken. Jouw visie kennende…’

‘De procedure’

‘Van harte welkom in de prachtige trouwzaal van onze stad. Ik heb begrepen dat het uw uitdrukkelijke vraag is om geen handen te schudden. Mag ik zeggen dat ik dat jammer vind?’ De man schuifelde heen en weer, begon onbeholpen zijn stropdas wat goed te steken en zei me toen dat dit bij hen de procedure was. Een open doelkans. ‘Ja, maar bij ons is dat niet “de procedure”‘ repliceerde ik, ‘Het is een uiting van sympathie en een vorm van beleefdheid.’ De prachtige bruid deed een lieve poging om me gunstiger te stemmen en zei dat ik haar wél een hand mocht geven. Volgens mij besefte ze op dat moment niet hoe doordrongen haar wereldbeeld was van de ongelijkheid tussen man en vrouw en hoe ze dit onbewust net nog eens ten toon had gespreid.

‘Mag ik straks ook even het woord? Ik heb namelijk iets op papier gezet’, vroeg de derde — nog mooiere — bruid me. Haar woorden gingen door merg en been. Bij mij, bij de ambtenaar die naast me zat, bij de aanwezige vrienden en familie. Een warm applaus, een intense knuffel van de bruidegom die zonet overladen was met de mooiste complimenten en getuigenissen van hoe hij zijn vrouw altijd gesteund had en het beste uit haar haalde.

‘We zijn gelukkig niet allemaal dezelfde en van mij krijg je wel een hand, Sarah!’, glunderde een familielid achteraf toen ik nog maar eens mijn verhaal deed. ‘Wij kennen elkaar nog niet zo goed, maar ik volg u wel. Ge zijt goed bezig en ik sta achter uw ideeën, hoor! We mogen ons niet laten doen!’ Het familielid maakte mijn voormiddag toch nog goed.

Voor de kersvers gehuwden, voor dat familielid, voor onze kinderen, voor Vlaanderen… laten we elkaar, letterlijk en figuurlijk, de hand blijven reiken.