Herstelt de nieuwe regering het vertrouwen?

De nieuwe regering is eindelijk een feit. De lange incubatietijd heeft velen indifferent gemaakt. Was een dergelijk lange onderhandelingsperiode noodzakelijk als de economische nood groot is? Dat de regering uiteindelijk werd aangekondigd als ‘het schrijven van een stuk geschiedenis’ is toch vreemd. Niet alleen zijn er ongelukkige precedenten; Verhofstadt schreef ook met paars geschiedenis, maar welke politicus wil nu met de resultaten van die regering in de geschiedenisboeken staan? Of Michel I plezier aan zijn vermelding in de geschiedenisboeken zal beleven, valt dus nog af te wachten.

De economische toestand is belabberd en vereist daarom dringende en dwingende maatregelen. De regeringsverklaring is op dit vlak niet echt duidelijk: vele maatregelen gespreid over verschillende jaren. Niet noodzakelijk verkeerd, maar hierdoor mist men wel een ‘honeymoon’-effect, namelijk dat er op korte termijn een sterk psychologisch effect van verbetering wordt gecreëerd. Bovendien is de ervaring met Belgische economische plannen niet hoopgevend: veel ingrepen op de langere termijn worden absoluut niet uitgevoerd. Is het nu anders? Mogelijks, maar het blijft wachten op de bevestiging. Het lakse beleid van de voorbije decennia heeft sporen nagelaten en het zal tijd vragen om die weg te werken. Het ‘nu is anders’-effect creëren vereist dus een snelle en kordate aanpak.

Maar finaal zal de publieke opinie een oordeel vellen en dit zal snel gebeuren. De maandelijkse consumentenvertrouwensindices zullen snel een indicator geven over de reactie van de consumenten. Voor het einde van het jaar zal hieromtrent een eerste voorlopig besluit kunnen worden getrokken. Maatregelen die pijn doen, maar oplossingen aanreiken kunnen het vertrouwen inderdaad herstellen al was het maar omdat verder aanmodderen geen alternatief is. Cruciaal is dus of het publiek oplossingen aan het eind van de inleveringen ziet. Moeilijk te voorspellen omdat ook de sociale partners geen haalbare oplossingen voorstellen en hun populariteit zoeken in het neersabelen van de voorgestelde ingrepen.

Louter economisch beschouwd, is het herstel van het vertrouwen van de economische agenten cruciaal. Niet dat dit snel voor het noodzakelijk groeiherstel zal zorgen, wel dat België hierdoor in een gunstige positie komt om maximaal te profiteren van een Europees herstel dat er waarschijnlijk de komende maanden zit aan te komen. Het regeringsbeleid zou dus de komende maanden bijzonder succesvol kunnen zijn. Maar duidelijk: het vertrouwen zal dan hersteld moeten zijn.

Blijft de verhoging van de pensioenleeftijd die zware kritiek kreeg in de pers. Dat deze verhoging pas binnen meer dan een decennium ingaat, is tegenstrijdig aan het gevoel dat bij de publieke opinie ontstaan is de laatste maanden: in het pensioendossier zijn te lange tijd noodzakelijke beslissingen uitgesteld. Er is, buiten informatie naar de betrokkenen, niet een echte reden om de verhoging van de pensioenleeftijd nu af te kondigen. Anders uitgedrukt, de regering had best de verhoging kunnen laten ingaan in 2020 en 2025. De ‘sense of urgency’ in het pensioendossier is niet gebruikt. De andere pensioenmaatregelen, hoe zinvol en noodzakelijk ook, veranderen hier niets aan.

Het voorgaande willen we nog anders benaderen. De argumentatie lijkt te zijn dat een verhoging van de pensioenleeftijd de activiteitsgraad van jongeren en ouderen verhoogt. Stel dat dit waar is, waarom dan zo lang wachten om de werkloosheid bij deze groepen te beperken?

De nieuwe regering zal te kampen hebben met een eerder vijandige publieke opinie. Weinig aan te doen in deze tijden van besparen. Enkel spijtig dat de getroffen groepen meestal niet verder komen dan geweeklaag. Van universiteiten begrijpen we dit niet. Zijn zij niet de eerste om te argumenteren dat alles efficiënt moet verlopen en kunnen ze echt niets anders verzinnen dan een verhoging van het inschrijvingsgeld?

Foto: Kris Peeters en Charles Michel op weg naar het Paleis voor hun eedaflegging. (c) Reporters