Het groene geheugen

Voorjaar 1999. In het midden van de kiescampagne breekt de dioxinecrisis uit in België. Vetsmelterij Verkest vermengde transformatorolie met andere vetten waardoor dioxines via verontreinigd veevoeder in de voedselketen terechtkwamen. Een geschokt publiek verwachtte draconische maatregelen en werd al snel geconfronteerd met lege winkelrekken. In een politieke meesterzet onthulde toenmalig VLD-voorzitter Guy Verhofstadt dat de regering initieel geprobeerd had het probleem in de doofpot te houden, waarop de verantwoordelijke ministers Marcel Colla (SP) en Karel Pinxten (CVP) ontslag namen. Op 13 juni vonden de federale en regionale verkiezingen plaats en werden beide regeringspartijen electoraal afgestraft. Zo werd voor het eerst sinds 1958 de CVP naar de oppositiebanken verwezen. Enter paars-groen onder leiding van Verhofstadt.

Agalev

De beweging Anders Gaan Leven (Agalev) werd in de jaren 70 opgericht door de jezuïet Luc Versteylen en transformeerde zich in 1979 tot een politieke partij. Een die bekend stond voor haar wollige programma en geitenwollensokkenimago. Ze scoorde initieel zelden meer dan 5 dt in de verschillende verkiezingen. Maar in 1999 brak ze door dankzij de verhoogde aandacht voor het milieu tijdens de dioxinecrisis. Agalev slaagde erin haar aantal zetels bijna verdubbelen én verzilverde een maagdelijk coalitiehuwelijk met Verhofstadt I.

Regelitis

In de periode 1999-2003 mocht Vlaanderen genieten van de eerste niet doorgewinterde politici in een regering. Het tuinafvalplan van Vera Dua was ongemeen gehaat. Ik heb heel fijne jeugdherinneringen aan het verbranden van tuinafval, samen met mijn vader. Geen plaats voor in de zure groene wereld. Of wat denkt u van haar voorstel dat Vlamingen enkel nog traaggroeiend gras mogen gebruiken bij de aanleg van hun gazon? Kan u zich herinneren dat soort macht over uw leven bij politici gelegd te hebben?

Magda Aelvoet vond het dan weer nodig een kruistocht tegen de chocoladen sigaret te starten. Minder berucht, maar even waanzinnig was haar verbod op een bepaald looprekje voor peuters omdat ze er te snel mee zouden kunnen lopen. Op Europees niveau probeerde ze een Europees verbod op fluortandpasta in te voeren. Wat haar uiteindelijk de das omdeed was haar handtekening onder een wapenlevering aan Nepal. Misschien was ze te druk bezig met het verzinnen van pestregels om de kernwaarden van de partij in het oog te houden.

Het ene debacle na het andere

Haar Ecolo-collega Isabelle Durant slaagde erin om alle Belgen een reflecterende nummerplaat aan te smeren. Niemand heeft ooit begrepen waarom. Op Vlaams niveau liet ook Mieke Vogels zich niet onbetuigd. Door een Vlaamse zorgverzekering in te voeren via een ‘kleine’ extra belasting, raak je makkelijker aan de titel van zwaarst belaste bevolking ter wereld.

In maart 2003 brak in Antwerpen het Visa-schandaal uit. Agalev-schepen Chantal Pauwels werd aangeklaagd en moest ontslag nemen. Volgens Marc Swyngedouw en Dirk Jacobs was het meer dan plausibel dat het Visa-debacle in Antwerpen en het herbenoemen van dezelfde Agalev-schepenen het beeld van Agalev als meest integere partij volkomen heeft vernietigd.

Slechte timing, maar de bittere kelk moest tot de bodem geledigd worden. Een week voor de verkiezingen trok een betoging door Dua’s thuisstad Gent waarbij de manifestanten de groene betutteling op de korrel namen. Coalitiepartner en VLD-minister Jaak Gabriëls vond het een opportuun moment om mee te wandelen in de betoging. Er werd gezwaaid met slogans zoals ‘stop de groene hoer’.

Loontje komt om zijn boontje

In de aanloop naar de verkiezingen van 2003 vormde zich een perfecte storm. Agalev-bashen werd eventjes een nationale sport, bij zowel kiespubliek, gewillige media als politiek. Stel je voor dat Twitter al bestond. Vanuit de oppositie sprak CVP’er Stefaan De Clerck zelfs een veto uit tegen een eventuele regeringsdeelname van Agalev. In een reversal of fortune bevonden de groenen zich plotseling in een klein cordon sanitaire.

Hoewel de peilingen niet goed waren, was er toch nog geen algemeen ondergangsbesef bij de groenen. Er werd rekening gehouden met het kwijtspelen van de dioxine-bonus, misschien nog een extra zetel hier en daar. Het draaide anders uit. De kiezer maakte op 18 mei 2003 Agalev ongenadig af. De partij strandde op 2,47% en verloor via de zelf ingevoerde kiesdrempel álle 15 verkozenen in Kamer en Senaat. Van de 430.000 kiezers bleven er 160.000 over. Dat is 37%. Driekwart van het politiek personeel mocht in de nasleep van de verkiezingen beschikken. Agalev leerde een harde les. Kiezers houden niet van betuttelende politici met het opgeheven vingertje. Ze lusten geen partijen met rigide standpunten en een onverzettelijke overtuiging van het eigen grote gelijk. Onverzettelijk, tot het tegendeel politiek beter uitkomt, uiteraard.

L’histoire se répète

Fast forward naar 2019. Agalev heeft zich dan wel getransformeerd tot Groen en peilt hoger dan Agalev ooit deed. Veel lijken de groenen niet geleerd te hebben uit het verleden. Het opgeheven vingertje is een dreigende vuist geworden. Men verving het interne extremisme door activistisch extremisme. Het charmante milieubewustzijn werd vervangen door klimatologisch doemdenken. Sommigen durven het zelfs omschrijven als regelrecht ecofascisme. We mogen ons bij electorale winst aan een oorlog tegen de consumptie van vlees, het vakantiereizen of het gebruik van de wagen verwachten.

U kan zich aan extreme pogingen verwachten om een steeds vettere overheid nog verder in uw huiskamer, eetkamer, slaapkamer én garage te krijgen. Wie echt gelooft dat hij een heilige missie heeft om de hele planeet te redden met een doem-horizon van twaalf jaar, zal elk beetje macht met beide handen grijpen om zijn ‘reddingsplannen’ uit te voeren. Ze maken er overigens geen geheim van. U bent gewaarschuwd.

De groene cijfers

Extra-ordinary claims require extra-ordinary proof. Klimaatmaatregelen kosten enorm veel geld voor een ontastbaar doel en werken enkel globaal. Daarentegen werken milieumaatregelen lokaal en kosten die relatief weinig voor een direct en meetbaar effect. Helaas voor de belastingbetaler hangt er aan ‘klimaat’ een heus verdienmodel, vraag maar aan de Jogans van deze wereld.

Wie claimt 1000 miljard euro belastinggeld te moeten uitgeven om het klimaat te redden, moet alvast 100 procent zeker zijn dat er iets te regelen valt. Het is weinig overtuigend om op 30 jaar tijd het narratief te veranderen van ‘nieuwe ijstijd’, over ‘desastreuze opwarming’ om uiteindelijk bij de catch-all ‘klimaatverandering’ te eindigen. Als je maar genoeg klimaatmodellen produceert kan je er altijd eentje bovenhalen die een correcte voorspelling maakt. Als Meyrem Almaci dan op een zeldzaam moment toch een kostenplaatje voorlegt en meteen een factor 1000 onderschat, zónder dat het een lapsus lijkt, dan is enige scepsis over de groene plannetjes gepast. We krijgen integendeel ongebreidelde groene arrogantie, waar een roep om becijferde plannen maandenlang simpelweg onbeantwoord blijft. In Terzake slaagde de voorzitster erin om de CO2-reductie uit haar 2030 plan zélf te counteren door toe te geven dat er in België geen CO2-berekening bestaat. Extra-ordinary proof, iemand?

Haar kompaan Kristof Calvo vergaat het niet veel beter wanneer hij tijdens De Afspraak op vrijdag moet toegeven dat de groene aanval op de salariswagen de werknemer 500 euro zal kosten. Elke maand. Netto. Dit komt uit de linkse hoek, waarvan de achterban het land platlegt telkens men oppert om een maatregel in te voeren die een halve euro per jaar zou kosten.

Risico

Het probleem met het groene ‘ecofascisme’ is dat wie extremisme predikt, zelf heiliger dan de paus moet zijn. Zo was de backlash tegen de vliegtuigreisjes van de klimaatpubers maar een begin. Verwacht u in de campagne aan ophef rond het vervuilende diesel-campagnebusje van Groen, de iPhone van kopstuk X, de EPC-waarde van de oude hoeve van geitenwollensok Y, enzovoort. Wie claimt dat de aarde over twaalf jaar niet meer bestaat, komt nergens mee weg. Dat is het publicitaire risico met fundamentalisme: het beperkt je manoeuvreerruimte.

Media-offensief

Als de verkiezing van Trump ons iets heeft geleerd, dan is het wel dat de mainstream media tegen hun beperkingen zijn aangelopen. Zelfs een georkestreerde, meedogenloze en niet aflatende haatcampagne in de volledige media kon uiteindelijk niet beletten dat hij won. In Vlaanderen heeft de media een gelijkaardige campagne opgezet, waar klimaatspijbelende pubers op de media-sokkel worden geplaatst en van het ene naar het andere programma worden gesleurd om de gemeenschappelijke groen-linkse agenda door te duwen. Wat is het resultaat na die maandenlange ophef? De gemiddelde burger is de groene klimaatdoem kotsbeu. En dat geldt ook voor de al dan niet door acné geteisterde groene boegbeelden. Het ecorealisme van N-VA lijkt plots een heus alternatief. Vijf minuten onoplettendheid was voldoende om hét verkiezingsthema van Groen te kapen. Hallucinant.

Of Groen inderdaad de wind in de gesubsidieerde molenwieken heeft, zoals de mainstream media en hun peilingen laten uitschijnen, zullen we eind mei weten. Persoonlijk ben ik eerder sceptisch, maar ik heb natuurlijk het leeftijdsvoordeel dat mijn groene geheugen zich de desastreuze periode 1999-2003 herinnert.