Het volk heeft niet het laatste woord in onze democratie (en in Nederland ook niet)

In Nederland wijst een deel van de kiezers het beleid van Den Haag en Brussel af. Maar kan een politieke aardverschuiving ook echt het beleid veranderen? Of zit dat beleid vast via Europese regels, verordeningen en verdragen? Een vraag die ook ons aanbelangt.

Woensdagavond, Leuven. Een debat tussen Tom Van Grieken (Vlaams Belang) en Sammy Mahdi (CD&V). De beide heren hielden hun telefoon goed in de gaten. Ze bekeken de eerste uitslagen van de Nederlandse Staten Verkiezingen (de Nederlandse provincies). De uitzonderlijk hoge scores van nieuwkomer BoerBurgerBeweging (BBB) viel op, en werd druk besproken.

Regen in Den Haag

Beide politici keken er anders naar. CD&V rekent erop niet dezelfde fout te hebben gemaakt als hun Nederlandse politieke zusterpartij CDA. Die kreeg, na een stevige dreun bij de vorige parlementsverkiezingen, nu een oplawaai. Vlaams Belang rekent erop dat de ontevredenheid die de Nederlandse kiezer drijft ook hier hun score zal opdrijven. Al zegt Tom Van Grieken dat niet met zoveel woorden.

Hoe zou Bart de Wever (N-VA) deze uitslag bekijken? Ook zijn partij staat onder druk. Wat N-VA zegt over stikstof is heel vergelijkbaar met de argumentatie in Nederland. N-VA en CD&V zullen er alles aan doen om erop te wijzen dat ze niet de fouten hebben gemaakt die de Nederlandse politici maakten. De relevantie van die Nederlandse verkiezingen voor Vlaanderen afwijzen, verlost hen van de noodzaak om een pijnlijke zelfevaluatie te maken.

Volksberoep

Je kan de verkiezingsuitslag ook zien als een ‘volksberoep’. Een grote ongehoorde groep kiezers heeft er genoeg van. Genoeg van de regelneverij die heel hun leven stuurt op een manier die ze niet willen. Maar niemand lijkt hen wat te vragen. Sterker, hun mening is irrelevant, want ze is fout, inclusief factcheck en ‘wetenschappelijke consensus’.

Er is hier al veel geschreven over de stikstofdiscussie. De wetenschappelijke onderbouw voor de modellen, de meting, stikstof als graadmeter voor de gezondheid van de natuur, de veel hogere toegelaten waarden in Duitsland, de invloed van groene drukkingsgroepen op overheid en administratie en de sluipende regelgeving die daaruit voortvloeit. Daar komt nu een grote groep burgers bij die vindt dat het doorslaat. Dé vraag is of dat ‘volksberoep’ een verschil kan maken vandaag.

Breuken in de samenleving

Laten we het iets breder kaderen. Er zijn nieuwe breuklijnen in de politiek. Dat zijn tegenstellingen die leven in de samenleving. Vandaag zien we een breuklijn tussen stedelingen en bewoners van het platte land, in Limburg, de Kempen, de Vlaamse Ardennen en in West-Vlaanderen. Een andere breuklijn loopt tussen de kosmopolieten tegenover de dutsen, de kerktorenvlamingen, noem ze de deplorables. Die breuklijn durft wel eens samen te vallen met de vorige. Dan is er ook nog de zogenaamde cultuuroorlog, de wakkere wokers tegenover de wie mensen niet wil vastpinnen op onveranderlijke kenmerken. Daarbovenop komt de migratiebreuklijn, de ‘wir schaffen das’ tegenover ‘het is genoeg, te veel zelfs’.

De stedelijke, woke kosmopoliet die geen problemen ziet inzake migratie is oververtegenwoordigd in het publieke debat. Wie in de media verdedigt het terughangen van die schilderijen in de Arenbergschouwburg? Of hoort u in de media veel stemmen die de verengelsing van het hoger (en secundair) onderwijs een probleem vinden? Net zoals we weinig opiniemakers zien in de hoofdstroommedia die in de opvangcrisis een signaal zien dat de migratie te massaal wordt.

Ons Parlement heeft niets te beslissen

En dan is er nog een probleem. Een veel groter. Stel dat er een grote meerderheid van de burgers stemt voor verandering. We maken abstractie van de communautaire verdeling. Er komt een Federale regering die een kiezersmandaat heeft voor een ander beleid. Wat kan die doen? Kijk naar Meloni in Italië. Welke ruimte om echt verandering door te voeren heeft die?

Het hele stikstof gedoe kan pas aangepast worden via een of andere lange procedure om de criteria voor de gezondheid van de habitat gebieden bij de EU te veranderen. Een procedureslag met een supranationale administratie. Begin maar. Hetzelfde geldt voor migratie. Als het beleid niet bepaald wordt door activistische rechters in Straatsburg, dan door Europese regels, verordeningen en verdragen die niet zo maar veranderd kunnen worden. Ook niet door een Belgische regering die daarvoor een duidelijk mandaat heeft van de kiezer.

De democratie aan de leiband

Onze democratie zit ingesnoerd. Dat is ontstaan met de beste bedoelingen, maar te ver doorgeslagen. De soevereiniteit ligt enkel nog bij wijze van spreken bij het volk. Administraties, rechtscolleges en allerhande, perken dat in. Je kan beter daar lobbyen dan in het kieshokje een bolletje te kleuren om iets te veranderen. Ngo’s zijn lobbymachines geworden. In Europa is dat lobbyen een miljardenzaak.

Ook de BBB in Nederland zal tegen die muur lopen. De administratie zegt neen. En de administratie regeert het land, beter dan ooit tevoren, in de randstad en in Brussel, Luxemburg en Straatsburg bijgestaan door rechtscolleges. Parlementen moeten de regels kunnen aanpassen als rechters gekke dingen doen. Dat noemen we democratie. Anders rest de burger enkel revolutie.