Belgische staatsstructuur compliceert buitenlands beleid

Ten gevolge van de verschillende staatshervormingen telt België zes regeringen. Om enige coherentie te bewaren in het buitenlands beleid, was het dan ook nodig om een orgaan te creëren waarin de verschillende regeringen elkaar regelmatig ontmoeten en overleg kunnen plegen. Daartoe werd het Overlegcomité opgericht.

Het overlegcomité

In dat Overlegcomité zitten vertegenwoordigers van de verschillende Belgische regeringen om overleg te plegen en conflicten te voorkomen of beslechten. In de samenstelling ervan is een dubbele pariteit: het telt evenveel Nederlandstalige- als Franstalige leden en evenveel leden van de federale regering als van de regeringen van de Gemeenschappen en Gewesten. Het Overlegcomité bestaat uit :

• de premier, die de vergadering voorzit;
• vijf leden van de federale regering;
• de minister-president van de Vlaamse regering:
• een minister uit de Vlaamse regering;
• de minister-president van de Franse Gemeenschapsregering;
• de minister-president van de Waalse Gewestregering;
• de minister-president van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering;
• een minister uit de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, van de andere taalgroep dan de minister-president (in de praktijk dus van de Nederlandse taalgroep);
• wanneer het gaat om een aangelegenheid die de Duitstalige Gemeenschap aanbelangt, woont ook de minister-president van de Duitstalige Gemeenschapsregering de vergadering bij.

Door die paritaire samenstelling komt de Vlaamse meerderheid dus niet aan haar trekken. Bovendien beslist het comité bij consensus.

De Interministeriële Conferentie Buitenlands Beleid (ICBB)

Op grond van artikel 31bis van de gewone wet van 9 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, richtte het Overlegcomité op 15 september 2004 de Interministeriële Conferentie Buitenlands Beleid (ICBB) op. De minister van Buitenlandse Zaken zit de vergaderingen van die conferentie voor. Vertegenwoordigers van de federale regering en de deelstaatregeringen bespreken er samen actuele onderwerpen in het kader van het van het buitenlands beleid.

Investeringsverdragen

Uit een perscommuniqué van de FOD Buitenlandse Zaken van 3 maart 2018 blijkt dat de ICBB op 2 maart 2018 een politiek akkoord bereikte over de actualisering van bilaterale investeringverdragen. Die verdragen zijn belangrijk om Belgische investeerders in het buitenland te beschermen en om meer buitenlandse investeringen aan te trekken.

De geactualiseerde tekst besteedt meer aandacht aan duurzame ontwikkeling zoals milieu- en arbeidsnormen. België wil bovendien een multilateraal investeringshof oprichten dat onafhankelijk over investeringsgeschillen kan oordelen. De ICBB besliste ook dat voortaan maatschappelijke organisaties en burgerverenigingen kunnen worden geraadpleegd omtrent de uitvoering van toekomstige akkoorden. Verder zullen investeringsakkoorden in de toekomst geüpdatet worden om met maatschappelijke evoluties en veranderingen rekening te houden.

De ICBB onderstreept de noodzaak om na de Brexit te komen tot een verregaande samenwerking met het VK. Die mag de eenheid van de interne EU–markt niet in het gedrang brengen.

Zij bepleitte tevens een doeltreffende douanesamenwerking met het VK.

De ICBB bevestigt ook het Belgische standpunt met het oog op komende onderhandelingen over de EU–begroting. De Belgische aandacht gaat naar de door het Britse vertrek veroorzaakte gevolgen voor die begroting en andere belangrijke begrotingsposten zoals defensie en migratie. Een vooruitziende blik!