#ikbenookvlaming

In alle Europese landen neemt het aantal nieuwkomers fors toe. In 2014 zal het vijftig jaar geleden zijn dat de Belgische overheid formeel een migratiegolf opstartte, wat maakt dat we al behoorlijk oude ‘nieuwkomers’ hebben. Er volgde nog een hele reeks golven, allemaal met een ander karakter. Wat ooit diversiteit was, evolueerde intussen tot superdiversiteit.

Intussen verloopt de ‘integratie’ (wat bedoelen we daarmee?) van de ‘allochtonen’ (wie bedoelen we daarmee?) in ‘onze samenleving’ (welke bedoelen we daarmee?) niet echt probleemloos. De wederzijdse clichés en vooroordelen blijven het debat en de sfeer beheersen.

Clichés en vooroordelen ontstaan niet uit het niets en zijn des mensen. Maar ze brengen ons zelden dichter bij oplossingen. Het is ook zo gemakzuchtig daaraan te blijven vasthaken en zoveel uitdagender om ook in dit debat op zoek te gaan buiten de gebaande paden.  

Gisteren nam ik deel aan een debat op de moslimsbeurs in het Brusselse Thurn & Taxis over ‘islamofobie’, vorige donderdag in het Atlas-centrum in Antwerpen over ‘taal en macht’, voor de zomer over ‘tolerantie’ in het Antwerpse Kiel, met een zaal vol met moslimjongeren. In de klas sta ik dagelijks voor jonge allochtonen. Gisteren woonde ik de voorstelling bij van ‘Houses with Small Windows’, de in Venetië bekroonde kortfilm van de Vlaams-Koerdische regisseur Bülent Öztürk.     

Die en andere contacten leren me, jawel, dat een aantal clichés wel degelijk kloppen, bij ‘hen’ en bij ‘ons’. Maar ze dekken absoluut niet de hele waarheid. Eén cliché zit er alvast wel pal op. Bijna altijd kom je terecht in een haast witte of gekleurde omgeving. Op een nieuwjaarsreceptie van cultuurbedrijvend en cultuurminnend Antwerpen viel me op hoe wit die groep tolerante multicultuursupporters blijft. Zij spreken vol liefde over diversiteit en de verrijking van de allochtone vrienden, maar je ziet ze er zo zelden, die diversiteit en de verrijkende allochtone vrienden.

De vraag welke plaats allochtonen zullen innemen in het Vlaanderen van morgen, verdient wel degelijk alle aandacht. Worden we allemaal Vlamingen tussen andere Vlamingen? Willen ‘wij’ dat? Willen ‘zij’ dat? Blijven allochtonen allochtoon? Wanneer kom je van dat etiket af? Wie wil van dat etiket af? Of verbrokkelt onze niet-meer-samen-leving tot we in een feitelijk apartheidsysteem leven? Welke identiteit(en) verkiezen de nieuwe Vlamingen / Belgen / Europeanen / deboominmetallesers?

Doorbraak gooit de vraag op tafel op 8 november op een ‘identiteitsdebat’ dat we organiseren samen met verenigingen uit de allochtonengemeenschappen en waarvoor we een lekker provocatieve affiche hebben ontworpen. Of we samen de Vlaamse Leeuw zingende de zaal zullen uitdansen, mag betwijfeld worden. Maar even uit de eigen groep kruipen kan op zich al heilzaam zijn.

P.S.: Naar aanleiding van de reeks ‘Racisme in Vlaanderen’ in De Standaard en ons debat, wil ik mijn ‘oproep tot opstand van de samenlevers’ in het artikel ‘Ik heb een nachtmerrie’ nog eens onder de aandacht brengen.

Het ‘grote identiteitsdebat’ vindt plaats op 8 november 2013 om 20 uur in Zaal Rubens, Statiestraat 175, vlak bij het station van Berchem (Antwerpen). Deelnemers: Yilmaz Kurtal, Samira Azeroual, Nelly Maes en Peter De Roover. Rik Van Cauwelaert modereert.