In de luwte van het aflopend jaar (3): Oorlog om de macht

In de geopolitieke arena kwam het wederzijds vijandbeeld dat tijdens de Koude Oorlog in leven werd gehouden door zowel de Westerse democratieën als de Sovjet-Unie, tot een explosie met de oorlog in Oekraïne.

De Franse president Macron had daarover een mening: ‘We (de NAVO) hebben onvoldoende nagedacht over de ‘post-Koude Oorlog’-situatie’. Eerst sprak hij van ‘gefaald’ en inderdaad, het blijft pijnlijk dat de poging van Gorbatsjov om aansluiting te zoeken bij onze westerse democratisch beleidsvorm beide opponenten niet nader tot elkaar bracht. Wie toen het belang voor Europa én de Russische bevolking niet inzag, verdient géén plaats in de geschiedenisboeken!

Milities

Dat Europa er niet toe kwam om zelf een rol te spelen in deze mogelijke toenadering mag ons niet verbazen. Zelfs de eigen Europese samenwerking werd beslist in Washington DC. Dat blijkt duidelijk uit documenten in de Amerikaanse archieven die journalist Rik Van Cauwelaert kon consulteren. Het is dus niet gewaagd om te stellen dat de oorlog in Oekraïne een proxy-oorlog is tussen de VS en de Russische Federatie. Ook al worden er geen (?) Amerikaanse gevechtstroepen ingezet in Oekraïne.

Dat is niet nieuw. In Irak en Syrië hebben de VS ook beroep gedaan op ‘lokale milities’. Soms zelfs met een zeer twijfelachtige reputatie. En van Rusland weten we ondertussen waarvoor men in Oekraïne Tsjetsjeense vrijwilligers en de beruchte ‘Wagnermilitie’ inzet! Het lijkt er steeds meer op dat het een gangbare gewoonte geworden is om het harde en vuile werk uit te besteden aan ‘milities’. Dat zorgt ervoor dat de oorlog nog onmenselijker wordt. Een heel nefaste evolutie, als u het mij vraagt. Het getuigt alvast niet van moed wanneer men ‘anderen’ inzet om de eigen waarden en normen in een geopolitieke context te laten promoten.

Offensief

Bij het herlezen van onze bijdragen over het conflict in Oekraïne hadden we het uitgebreid over de voorgeschiedenis en beperkten we onze uitspraken over de militaire inval van Rusland tot een kort maar heel duidelijk statement dat we hier herhalen, omdat enkele lezers deze zin onvoldoende vonden: ‘Deze bijdrage gaat niet over de Russische inval op 24 februari 2022. Het enige wat we hierover vandaag wél willen schrijven, is dat er geen enkele goede reden is om de politieke doelstelling (een regimeverandering) en de barbaarsheid van deze militaire inval te rechtvaardigen.’

Vandaag kunnen we daar gelukkig aan toevoegen dat Poetin zich compleet mispakte aan de weerbaarheid van de Oekraïense bevolking en aan de militaire steun van de VS en de NAVO-leden. Poetin en de Russische legerleiding hebben duidelijk niet beseft dat een offensieve oorlog (en dan nog tegen een voordien ‘bevriend’ land) veel meer motivatiekracht vergt dan een defensieve oorlog. Poetins misrekening was echter vooral te wijten aan zijn onwetendheid over de zwakheid van de Russische strijdkrachten. Dat ze door corruptie, door een kadaverdiscipline die elke vorm van initiatief onderdrukt, en een gebrek aan training totaal onvoorbereid waren om een offensieve oorlog te voeren.

Poetin

We schreven ook al dat Poetin deel is van het probleem en geen deel kan uitmaken van een oplossing. Dat het wachten is op zijn ‘vertrek’. De grote vraag is echter of zijn opvolger meer bereidheid zal vertonen om tot vredesonderhandelingen te komen. Tijdens een recente uiteenzetting van Ruslandkenner Prof. Dr. Lien Verpoest (KUL) vreesde die dat zijn opvolger wel eens een nog ergere hardliner zou kunnen zijn. Het is in elk geval veel te vroeg om al victorie te kraaien.

Hopelijk komt er een duurzame vrede en blijft Oekraïne een bevroren conflict — zoals dat tussen Noord- en Zuid-Korea — bespaard. Na zo veel onschuldige doden en vernieling zou het namelijk bijzonder pijnlijk zijn voor Oekraïne om tot een vergelijk te komen dat nauwelijks verschilt van de akkoorden van Minsk (die de oorlog hadden kunnen voorkomen).