In dubio pro reo

Heel Vlaanderen neemt terecht afstand van de dehumaniserende en misselijk makende racistische bagger die, indien de Pano-reportage klopt, blijkt te zijn rondgedeeld in enkele besloten groepen hoog in de organisatie Schild en Vrienden. Het is nu aan het gerecht om te onderzoeken wie wat heeft gepost en om daar de nodige gevolgen aan te geven, conform de wet en met respect voor de vrijheid van meningsuiting. Ook de UGent dient daar een gepast antwoord op te formuleren. Toch is waakzaamheid geboden.

Vermoeden van onschuld

Dries Van Langenhove werd ondertussen geschorst als student. Om de rust in en rond de universiteit te bewaren is dat allicht een noodzakelijke maatregel. Een procedure voor de tuchtraad zal nu moeten uitwijzen of hij zal worden geschrapt als student of niet. Tot dan geldt evenwel, net zoals voor iedereen in de maatschappij, het Romeinse adagium ‘in dubio pro reo’, oftewel het vermoeden van onschuld. Enkel gerechtelijk onderzoek kan tot nader order strafbare feiten vaststellen, niet reportagemakers van VRT.

De uitspraken van rector Rik Vandewalle, namelijk dat er voor Dries van Langenhove ‘Geen plaats is aan onze universiteit’, staan met dat vermoeden van onschuld op zeer gespannen voet. Dergelijke uitspraken brengen de benodigde schijn van onpartijdigheid, die ook voor de tuchtraad moet gelden, in het gedrang.

Academische vergeetput

Nog zorgwekkender in dit licht zijn de verklaringen van professor Carl Devos. Die verklaarde zonder meer dat Dries Van Langenhove ‘wellicht finaal geweerd wordt van de universiteit’, dat de ‘universiteit een krachtig signaal moest geven’, met als toemaatje ‘ik denk niet dat hij zijn opleiding snel aan een andere universiteit kan verderzetten.’ Ook hiermee heb ik het enorm moeilijk, en dit ondanks het feit dat mijn weerzin voor racisme even groot is als die van professor Devos.

De sanctie Van Dries van Langenhove dient in verhouding te staan tot wat hij, na onderzoek, zal blijken te hebben gedaan. In geen geval mag die sanctie opgevat worden als een afschrikwekkend signaal naar de bredere maatschappij toe. ‘Voorbeelden stellen’ is niet de taak van de universiteit. Haar taak is de burger opvoeden en versterken. Een definitieve uitsluiting van inschrijving, die nu als sanctie openlijk wordt gesuggereerd door toonaangevende professoren, kan dan ook in geen geval een optie zijn. In de eerste plaats omwille van morele, eerder dan juridische, bezwaren. Vergeetputten behoren tot de middeleeuwen. Academische vergeetputten eveneens.

Onderwijs is een mensenrecht

Onze maatschappij probeert de toegang tot onderwijs zo maximaal mogelijk te verzekeren, tot zelfs in de gevangenissen toe. Gedetineerden kunnen zich vanuit de cel inschrijven en examens afleggen. Dat is een goede zaak. De idee daarachter is dat gedegen onderwijs een individu in positieve richting vormt en emancipeert. Dat basisrecht geldt wat mij betreft voor iedereen. Voor veroordeelde terroristen, maar zeker ook voor een student van 25 die nog geen enkele veroordeling heeft opgelopen.

De universiteit Gent behoort niet toe aan het college van professoren, die Dries Van Langenhove nu definitief willen weren van ‘hun’ universiteit, maar aan de voltallige gemeenschap. Die heeft beslist dat de toegang tot onderwijs voor iedereen open staat. In meest letterlijke zin. Daarenboven getuigt het definitief uitsluiten van een jonge mens van 25 jaar van een antihumanistisch onvermogen om in te zien dat mensen kunnen veranderen en tot inzichten komen.

Om u een idee te geven: op de leeftijd van 25 stond een zekere Joschka Fischer aan het hoofd van de extreemlinkse knokploeg Putzgruppe, wat stond voor Proletarische Union für Terror und Zerstörung. In die hoedanigheid heeft hij een politie-agent zodanig toegetakeld dat die daar blijvende letsels aan overhield. Het weerhield hem er evenwel niet van tot inkeer te komen met de wijsheid der jaren, geweld af te zweren en het uiteindelijk te schoppen toe vicekanselier van de Bondsrepubliek Duitsland. Vandaag heeft Fischer eredoctaraten van de Universiteiten van Haifa, Tel Aviv en Michigan. Voor hem was onderwijs een mensenrecht. En dat is het voor iedereen.