Martin Hinoul: ‘Europa wordt het technologische kneusje’

Ja, China holt ons steeds sneller voorbij, ja, de Verenigde Staten (VS) keren zich af. Past Europa in de nieuwe wereldorde? Veel getater in de media mist een geraamte. Een Vlaamse doctor in de natuurkunde die de pen kan voeren en deze ontwikkeling ter plekke beleefde is een uitzondering. Martin Hinoul is wereldreiziger, auteur en voorspeller.

Eindeloze werkkracht

Waar hij de werkkracht haalt is een raadsel. Martin Hinoul is Limburger, doctor in de natuurkunde, ijverig schrijver, was burger van Shangaï, Washington, Los Angeles, Moskou en steeds actief bij het lokken van Hi-Tech naar Vlaanderen onder meer als pionier van Leuven Research & Development. Dat is de sterkste schakel tussen universitair onderzoek en de ondernemingen in België. Hinoul is de verpersoonlijking van de goesting die uitstraalde van Flanders Technology en de DIRV (Derde Industriële Revolutie in Vlaanderen). Zijn vijftiende boek heet: ‘Van olie naar microchips’, met als ondertitel: ‘Naar een nieuwe wereldorde zonder Europa?’.

Chinees spreken wordt zo belangrijk als Engels?

Martin Hinoul: ‘Inderdaad, de Chinese economie wordt of is zonder twijfel de grootste ter wereld. China is de nieuwe superpower. Vandaag zijn er 700 à 800 miljoen koopkrachtige Chinezen (van de 1,4 miljard inwoners). En dat zal door de aanhoudende economisch groei van het land tegen 2030 klimmen tot 900 miljoen koopkrachtige Chinezen. Vergelijk dat met met de Verenigde Staten en Europa met samen 835 miljoen inwoners waarvan  750 miljoen Europeanen met koopkracht (kleiner dan China).’

‘Het zou daarom uitstekend zijn als meer Europeanen, zeker de jongeren, Chinees leren en dat de Europese business scholen duidelijker naar China kijken en niet enkel Westerse modellen en gevallenstudies bestuderen. In mijn boek bespreek ik Chinese succesbedrijven. Tot nu toe blijven Europeanen en Amerikanen haken bij successen als Microsoft, Apple en Google.’

Waterfabs

Een Europese inhaalbeweging dringt zich op, wat hoeven wij zeker niet te doen?

Martin Hinoul: ‘Jagen op Europese waferfabs, fabrieken voor chips, is af te raden. Europa heeft vandaag een belangrijke achterstand opgelopen in het digitale gebeuren. Zie het tekort aan belangrijke Europese digitale bedrijven in een tabel in mijn boek, op blz. 144 voor de nieuwsgierigen.’

‘Europa zal niches moeten selecteren waar het een belangrijkere rol kan en moet spelen. Europa, de EU, bij monde van de Commissie, beoogt de bouw van waferfabs om de achterstand in de microchips in te lopen. Vandaag bezet Europa amper 10% van de microchipmarkt van 450 miljard dollar, de Verenigde Staten, Zuid-Korea en Taiwan domineren deze markt. Met waferfabs maakt Europa zijn achterstand niet goed. Waferfabs zijn bijzonder duur, reken op 15 miljard dollar, en een dergelijke superfabriek bouwen vraagt minstens drie jaar. Je moet dat doen op industrieterreinen van honderden hectaren en zeer hoog gekwalificeerd personeel inzetten, dat we vandaag missen.’

‘Komt daarbij dat de chipreuzen Intel, Samsung Electronics, TSMC voorsprong behouden door massale sommen in nieuwe waferfabs, in steeds betere en duurdere apparatuur, in R&D niet alleen  fundamenteel onderzoek maar vooral toegepast onderzoek in specifieke niches, bijvoorbeeld microprocessoren of geheugens. Ik vermeld in mijn boek dat Samsung Electronics mondiaal 14 onderzoekscentra heeft.’

Chips

Waar is er voor Europeanen nog plaats in de waardeketen van de digitale economie?

Martin Hinoul: ‘Zeker zijn er kansen in het ontwerpen van chips. Zie het Europees-Britse topbedrijf ARM. Spijtig genoeg werd het voor enkele jaren eigendom van het Japanse Softbank en de kans bestaat dat ARM binnenkort van Softbank opschuift naar het Amerikaanse NVIDIA.’

‘Gelukkig bezit Europa een reeks grote maar vooral kleine chipdesigners die het zeer goed doen, bijvoorbeeld NXP in Eindhoven met een belangrijke vestiging in Leuven. Ook een reeks kleine chipdesignbedrijven in België boert goed.‘

‘Verder zijn er veel mogelijkheden voor steeds complexere elektrische schakelingen en het ontwikkelen van software voor de markt van elektrische voertuigen met binnen afzienbare tijd de autonome elektrische voertuigen. Denk in Vlaanderen aan het succesvolle Melexis.’

‘In het ontwikkelen en bouwen van apparatuur voor de halfgeleiderindustrie blijven er kansen met als grote voorbeeld ASML in Eindhoven, vandaag een van de beste technologiebedrijven ter wereld. Ook in het entertainment kan en moet Europa een belangrijkere rol spelen. Barco, in West-Vlaanderen, is de wereldleider in hoogwaardige projectoren. Hetzelfde verhaal gaat op voor de elektronische handel waar Europa achterop hinkt in vergelijking met Amazon.com en Alibaba. Ik zie eveneens Europese kansen in de e-gezondheid met Philips en Siemens als sterke spelers.’

Waarom zijn ASML en Imec de waardevolste puzzelstukken van de Lage Landen?

Martin Hinoul: ‘ASML en Imec zijn cruciaal in de microchips, beiden bezetten een uitzonderlijke positie in de halfgeleiderindustrie, vandaag is deze 450 miljard dollar groot en in 2030 zeker 1000 miljard dollar.’

‘ASML in Eindhoven heeft het absolute monopolie in de lithografie: het belangrijkste proces bij het maken van microchips. De lithografiemachines van ASML combineren mechanica, robotica, fotonica wat deze creaties fantastisch maakt.  Zij kosten 150 miljoen dollar en alleen giganten als Intel, Samsung Electronics en TSMC kunnen dergelijke sommen ophoesten.’

‘Imec in Leuven is zonder meer het belangrijkste laboratorium in de wereld waar aparte nieuwe procestechnologieën ontwikkeld worden voor de halfgeleiderindustrie. Technologie voor bedrijven vandaag, over vijf jaar en over tien jaar. Met 4000 onderzoekers en jaarbudgetten van de orde van 7 à 800 miljoen euro bezit Imec bakken kennis om stevige  onderzoekscontracten te blijven afsluiten met de halfgeleiderproducenten.’

Hoe kunnen we die troeven onderbouwen?

Martin Hinoul: ‘Imec moet Vlaamse en Europese euro’s blijven ontvangen zodat zijn laboratoria onverminderd state of the art zijn en een sleutelrol spelen in de microchips.’

‘ASML  mag niet gekluisterd worden door Amerikaanse sancties, of van eender welk land, zodat het steeds betere apparatuur ontwikkelt en verkoopt aan de topbedrijven. ASML heeft niets aan geopolitieke spelletjes zoals dat vandaag al het geval is  met de VS die niet toelaten dat ASML zijn apparatuur verkoopt aan China. De Chinezen zouden, gezien hun reuzensprong in de technologie, de grootste klant kunnen zijn van ASML. Washington mag die relatie niet torpederen.‘