Provincies afschaffen en intercommunales hervormen is in Vlaanderen enkel mogelijk zonder CD&V

In Wallonië werd het afschaffen van de provincies en een hervorming van de intercommunales pas mogelijk in een Waalse regering zonder PS. In 2017 kwam in het regeerakkoord van MR en cdH een eerste aanzet om het politieke niveau van de provincies en een 20-tal intercommunales te doen verdwijnen. En intussen, amper één jaar later heeft de Waalse minister voor lokale overheden Valérie De Bue (MR) sinds 5 december 2018 al een voorontwerp van decreet klaar waarbij ze een eerste concrete stap zet die zal leiden naar de onafwendbare afschaffing van de provincies. En enkele dagen geleden besliste een oer-traditionele partij zoals cdH in Wallonië om niet langer deel te nemen aan de bestuursorganen van de intercommunale Publifin en aanverwante vennootschappen Publipart, Finanpart en Nethys. cdH maakte een kritische analyse van deze intercommunales en stapt volledig uit de bestuursorganen ervan omdat er te weinig gebeurt inzake beheer en goed bestuur.

Terwijl CDH met een opmerkelijke omgekeerde beweging bezig is, blijft haar zusterpartij CD&V overal ten velde in Vlaanderen vooral in het verborgene bezig om zoveel mogelijk politieke postjes in de intercommunales te kunnen behouden. CD&V zorgde er ook voor dat er in Vlaanderen enkel halfslachtige hervormingen van de provincies werden doorgevoerd. De provincies dateren nog uit de tijd van Napoleon en zijn als politiek beleidsniveau compleet overbodig geworden. Het grote probleem waarom de bestuurlijke verrommeling amper wordt aangepakt in Vlaanderen is het groot eigenbelang van bepaalde traditionele politieke partijen met CD&V op kop.

Al 40 jaar staat CD&V elke grondige hervorming in de weg

In 1978 werd het Egmontpact ten grave gedragen en klassiek stelt men dat dit pact is afgevoerd omwille van de slechte regeling voor Brussel en de Vlaamse Rand. Soms leest men dat de machtsstrijd tussen Wilfried Martens en Leo Tindemans het pact heeft gekelderd. Maar het belangrijkste element dat leidt tot de onthoofding van het Egmontpact heeft te maken met de provincies en de intercommunales.

De provincies en de intercommunales waren toen al traditionele machtsbasissen van de CVP. Door de provincieraden af te schaffen en de proportionele vertegenwoordiging in te voeren in de subgewesten – die de taken van intercommunales zouden overnemen – zou de machtskern van de CVP ontmantelen. Daarom werden volgens toenmalig Volksunie-voorzitter Hugo Schiltz de Kamer- en Senaatsfractie van de CVP gemobiliseerd om Egmont te kelderen. Ook christendemocraat Jean-Luc Dehaene zal vele jaren na de teloorgang van het pact schrijven dat de hervorming van de Senaat en de afschaffing van de provincies voor veel weerstand zorgt.

Dit toont aan dat provincies en intercommunales taaie tantes zijn. We zijn nu 40 jaar later en in tegenstelling tot wat men vaak denkt is het Egmontpact nooit echt afgevoerd. Belangrijke delen van het pact werden gerealiseerd bij de lange reeks staatshervormingen die volgen. Maar de overlevenden zijn: de provincies en de intercommunales die al jaren bewust in het verborgene bleven. De enige manier om de provincies af te schaffen en de intercommunales te hervormen is een Vlaamse regering zonder CD&V. In Wallonië werden jaren grondige hervormingen tegen gehouden door machtspartij PS, in Vlaanderen is het overduidelijk dat machtspartij CD&V al 40 jaar elke grondige hervorming in de weg staat.

Peter Reekmans schreef over deze thematiek ook het boek de Vlaamse Ziekte