Ja, ik ben een ‘klimaatontkenner’!

Ik studeerde zoals mijn vier broers aan het Onze-Lieve-Vrouw-College in Antwerpen, en in mijn parochie van de kathedraal werd zopas door de alumni van de jezuïetencolleges en de parochie een gezamenlijk klimaatdebat georganiseerd.

Mijn vader was lang gekend als penningmeester van de kerkfabriek en was ook een van de drijvende krachten achter de Elckerlyc-zaal, en achter het OLVC-sportcomplex Mariënborg. Nog vorige week werd ik in de pers als een ‘klimaatontkenner’ gebrandmerkt en werd mijn opinie afgewezen. Ik wil aan mijn buren en aan mijn oud-medestudenten van de SJ-scholen wel eens uitleggen hoe ik – gezien de recente ontwikkelingen bij het IPCC – op een toch bijzonder ongepaste wijze aan de benaming ‘klimaatontkenner’ ben gekomen.

Ik ben in 1941 in de Hoogstraat geboren, en woon nu op het Zand om de hoek. Gedoopt, gehuwd en wonend in de parochie van OLV. Moeder was van Sint-Andries en vader van de kathedraalparochie. Oud-leerling van OLVC. Afgestudeerd van Sint Ignatius Handelshogeschool. Behaalde een studiebeurs voor drie jaar van Nuffield College in Oxford (1964-67). Werd in Oxford doctor in de economische wetenschappen in 1967. Dan een Amerikaanse Harkness-beurs voor twee extra studiejaren aan de universiteiten van Harvard en Chicago. Nadien was ik prof aan UCL en KU Leuven, aan de gemeentelijke Universiteit van Amsterdam waar ik tot mijn 65 jaar gewoon hoogleraar was, en in Antwerpen. Maar het gaat hier over klimaat.

Kou lijden en wateroverlast

Ik heb van mijn kinderjaren tot mijn 36ste de voorlaatste zeer koude klimaatperiode van 1945-1977 meegemaakt. Die was vaak ijzig. De Schelde voor Antwerpen vroor één jaar net niet dicht. Maar het Albertkanaal wel. We konden vaak schaatsen op de vijver achter Tante Mimi in Boechout, er was de Elfstedentocht enzovoort. Het huis warm krijgen was soms een écht probleem.
Mijn eerste prangende klimaatervaring kwam er met de grote overstroming van de Schelde in 1953. Veel doden in Walcheren, en ook bij ons. Het gebouw van de zaak van mijn grootvader (Hoogstraat 36) bleef helemaal droog, want gebouwd bovenop de Pieter Pot-Abdij (het lijkt erop dat men in de middeleeuwen in Antwerpen heel goed overweg kon met extreme hoogwaterstanden, die er ongetwijfeld waren). Maar de zaak van mijn grootvader van moederskant, Oever 16, overstroomde met 1.40 meter. Met het OLVC en pater Luk Arts s.j. gingen we daar helpen bij het opruimen de dag daarop. Het failliet was onvermijdelijk. Gelukkig kon de familie nog herbeginnen.

Politiek intermezzo

Eerste minister Leo Tindemans vond na een van mijn voordrachten dat ik uit mijn ivoren toren moest afdalen, en plaatste me als adviseur op het kabinet van minister Jos Chabert van Verkeerswezen. Mijn werkgebied werd ‘Zeehavens en Zeeschelde’. Dus kwam ik veel in contact met de Belgische Openbare Werken en de Nederlandse Rijkswaterstaat. En dan leer je écht veel bij over getijen en waterstanden.
Schepen (later burgemeester) Cools (SP) overtuigde mijn vrouw en mij om een half afgebroken middeleeuws huis uit 1540 te restaureren op het Zand. Nauwelijks waren we in 1976 bezig met de heropbouw, of er volgde een overstroming van een meter. Nat, kou, slijk en miserie. In de volkswijk Sint Andries, de ‘parochie van miserie’ waren de bewoners heel malcontent – wie zou dat niet zijn – en er volgde een kleine opstand. Met steun van Tuur Van Wallendael (SP), apotheker De Craecker en advocaat Verhoeven, onder het monkelend oog van Leo Delwaide sr. (CVP) die ik zeer bewonderde, geraakten we op het nationale avondnieuws, werd een grote delegatie bewoners ontvangen op het stadhuis, en overtuigde ik minister Chabert om een waterkeringsmuurtje door de regering goedgekeurd te krijgen.

Mag het iets meer zijn?

Hoe hoog moest dat muurtje worden? Zowel Antwerpen als Nederland hebben een eeuwenoude ervaring inzake waterstanden. De Belgische OW en de Nederlandse Rijkswaterstaat (dé wereldautoriteit op gebied van water) volgden in dit geval de norm: het hoogste ervaren hoogtij (dat was 8 m) plus een marge van 25cm (goed voor twee eeuwen extra stijging). Dat maakte een groot verschil met de blauwe steen in 1976 op 7 meter. Die 8 meter was volgens de kaart van Floris Prims (ooit priester van de kathedraal en ook stadsarchivaris) blijkbaar het niveau van de middeleeuwse ‘blauwe steen’. Plus dan de ‘moderne’ 25 cm. Zo kwam men tot het ‘lage’ muurtje dat er in het centrum bij het Steen nu nog staat, en dat nooit zelfs half overstroomd is, ondanks de uitdieping van de Schelde sedertdien die onmiskenbaar een extra zorg zou kunnen opleveren.

Beetje geschiedenis

Sedert het jaar 1000 moet Antwerpen minstens een vijftal keren crisis-overstromingen hebben meegemaakt in elk van vijf cyclische klimaatopwarmingsperioden sedertdien. De oude stad, lang een van de rijkste van Europa, lag na zoveel eeuwen veilig achter haar wallen, met vlieten met poorten die ook achter sluisdeuren lagen, en afsluitbare gangen zoals de Sandersgang (in het verlengde van de Stoofstraat) minstens op het achtmeterpeil. Op de kaart van oud-stadsarchivaris Floris Prims kan men ook zien dat de as Vleeshuis-Stadhuis-Hoogstraat op dat achtmeterpeil ligt. Ze kenden in Antwerpen iets van water. Meer dan Al Gore en van Ypersele ongetwijfeld. De kathedraal ligt wel op 6m. Ik las in de archieven dat men op zeker moment in de middeleeuwen gedacht heeft aan het verhogen van het niveau van de vloer van de kathedraal met drie meter. Maar dat werd blijkbaar nooit uitgevoerd.

Leopold II en zijn ingenieurs

Hoe kwam de middeleeuwse blauwe steen van 8m naar 7m na het rechttrekken van de kaaimuren? Dat moet gebeurd zijn onder Leopold II, tussen 1877 en 1895, bij het afbreken van de oude stadswallen om plaats te maken voor de Congoboten. Het was toen een extra koude periode waarbij het waterpeil zoals altijd onder die omstandigheden 60cm of meer lager lag dan bij warmer klimaat. Dat was dus een beetje een vergissing van de Saksen Coburg-ingenieurs, zoals bleek toen de eerste zware storm in 1953 toesloeg tijdens de huidige opwarmingsperiode… die volgens Al Gore en van Ypersele uitzonderlijk is. Maar de stad had zoals gezegd sedert het jaar 1000 al minstens vijf soortgelijke opwarmingsperioden achter de rug. Dus in 1953, en een aantal keren nadien nog was die 7 meter niet genoeg.
Het muurtje werd gebouwd. Ik verliet het kabinet, bleef aan de universiteit, maar buiten de ivoren toren.

Financiële implicaties

Overheidspensioenen waren toen zoals nu een groot probleem. Het Zilverfonds is natuurlijk een doekje voor het bloeden gebleken. Het wettelijk pensioenstelsel zorgt wel voor de lagere en laag-gemiddelde loopbanen, maar meer dan de helft van de andere tewerkgestelden moesten iets extra voor hun pensioenfinanciering doen als ze hun levensstandaard na pensionering wilden bewaren. Daarom werkte ik aan methoden van Personal Finance voor particulieren, realiseerde ik voor Guy Verhofstadt en met senator Cooreman de wet op het pensioensparen, en legde ik mee de basis voor een verder uit te bouwen systeem van bedrijfspensioenen.
Zo zitten we in 2007, en ik schreef al een tijdje een vrije tribune over financial planning voor De Standaard. In zijn ophefmakend boek An Inconvenient Truth publiceerde Al Gore gemonteerde foto’s waarop Nederland en het Scheldebekken door het smelten van de ijskappen met 6 meter helemaal overstroomd waren. Men sprak van Antwerpen-aan-zee.

Ik schreef dus in mijn dS-column van 18 juni 2007, p.23 : ‘Onderwerp voor een personal finance column? Als Al Gore en het IPCC gelijk hebben over het waterniveau kan een groot deel van Vlaanderen aan emigratie denken, en staan ons drastische nieuwe belastingingrepen te wachten.’ Dat was toch zonder meer waar!

Ik ging verder: ‘Onderschrijven leidinggevende wetenschappers deze stelling? Richard Lindzen, professor meteorologie van het toonaangevende Massachusetts Institute of Technology, stelt dat de … verwachte en vastgestelde stijging van de zeeniveaus van de grootteorde is van enkele millimeter per jaar. Lindzen schreef: klimaatmodellen die temperaturen en zeeniveaus verbinden, zijn uiterst onbetrouwbaar en de relatie tussen CO2 en opwarming is helemaal niet stabiel. Prof. Lindzen was ooit een van de pijlers van het IPCC, maar beëindigde de samenwerking omdat zijn wetenschappelijke conclusies systematisch voor politieke doelen gemanipuleerd werden’.

Verder schreef ik: ‘In het boek De menselijke maat behandelt de Nederlander Salomon Kroonenberg dezelfde problematiek vanuit de geologie. Deze hoogleraar in Delft toonde aan dat de opwarming… natuurlijk is… en waarom CO2 slechts een ondergeschikte rol speelt… Smeltende gletsjers en poolkappen, dat is precies wat men verwacht. De opwarming leidt tot de zeer langzame stijging van het waterniveau… de aarde… overstijgt de menselijke maat.’ Kroonenberg herhaalt: ‘ook zonder reductie van het CO2-niveau is het vooruitzicht van de duurzame overstroming van het Scheldebekken niet ernstig te nemen, en dus hebben CO2 -belastingen geen zin vanuit een klimaatoogpunt.’ Dat was twaalf jaar geleden. Alles wat Lindzen en Kroonenberg zegden is juist gebleken. Maar in de Vlaamse media ging de aandacht verder alleen naar het IPCC.

Consignes in de pers en intimidatie aan de universiteit?

Als geruststelling voor mijn lezers na de onrustwekkende boodschap van Al Gore mocht dat in een ‘kwaliteitskrant’ toch wel geschreven worden? Maar neen: enkele dagen later ontving ik een reactie van ene ‘Sander Arnout KU Leuven’, die blijkbaar een antenne had naar de hoofdredactie van dS:

‘Beste prof. Van Broekhoven, …over het klimaat doet u boude uitspraken (DS 18/06/2007 ), die … nergens op slaan. … Dat Lindzen kritiek uit betekent niets. Hij publiceert over het klimaat enkel in dag- en weekbladen, wat te begrijpen is. In wetenschappelijke tijdschriften als Science of Nature zou zo’n boodschap weggelachen worden…. Sinds 1991 is er veel kennis vergaard. … Lees maar wat dr. Jones en prof. Van Ypersele schreven over klimaatnegationisme. Sander Arnout, KULeuven 18 juni 2007’

Sander klonk helemaal niet als een ‘gewone’ lezer. Hij moet zich zeker van zijn stuk hebben gevoeld. Mijzelf, maar vooral Pprof. Kroonenberg van TUDelft (dé Nederlandse topuniversiteit, zonder twijfel) werden als kinderen terechtgewezen; ‘uitspraken… die nergens op slaan’? Sander kan geen student geweest zijn. Assistent dan? Lindzen afdoen als potentieel auteur voor, zeg Dag Allemaal? …prof aan het MIT (19.738 citaties en 200 artikels, vermeldt Jan Jacobs in Doorbraak), een absolute autoriteit toen zoals nu inzake meteorologie en klimaat?  Als Sander assistent klimaat was, kende hij toch helemaal niets of niemand. En prof in Leuven, nee zeg! Maar die kerel durfde wel. En de redactie nam de opmerkingen over. Interessant!

Vandermeersch van De Standaard

Als ervaringsdeskundige inzake overstromingen in mijn buurt, vond ik het heel straf dat ik mijn mening over de gegrondheid van Al Gore’s stelling niet met de ‘goede huisvaders’ uit mijn buurt zou mogen delen. Nicht räsonieren, wegkruipen van de schrik, domme lezers van dS! Aan mij werd voorgehouden dat mensen die aan Gore en het IPCC durfden te twijfelen, of aan de theorieën van UCL-collega van Ypersele of dr. Phil Jones, moesten bekeken worden als ‘ontkenners’, u weet wel, van de holocaust. En zo behaalde ik mijn diploma als ‘klimaatontkenner’.

En inderdaad, wat later hoorde ik dS-hoofdredacteur Peter Vandermeersch verkondigen dat ‘klimaatontkenners’ geen toegang tot de kranten van zijn groep meer kregen. Nog wat later kreeg ik (om dat er toch zeker geen misverstand over zou bestaan) nog een bezoekje van de coördinator Economie van de redactie, dhr. Mooijman dat ik ‘niet meer in hun opzet paste’. Oké, dat was hun goed recht. Aan de universiteit Antwerpen weer, werd ik door onbekenden opgebeld die me verweten dat ik hun onderzoekskredieten in gevaar bracht! Dat laatste kon ik nog verstaan.

Hoofdredacteur Vandermeersch had een nieuw beleid bij De Standaard gebracht. Begrijpelijk: elke week sensatie verzekerd, vijfentwintig jaar lang ijskappen die altijd weer smolten zonder dat het ergens opvallend overstroomde, en eilanden die maar in zee bleven zinken. De oceaan met pH 7.8 die maar bleef verzuren. IJsberen die aangroeiden maar bleven uitsterven. En dan opwarming: dat hoorden de lezers graag, want dat betekende meer terrasjesweer. En die opwarming werd foutief gelijkgesteld met moéten strijden tegen C02-vervuiling.

De industriële aandeelhouders vonden dat best. Vooral niet lezen: artikels van MIT, of van TU Delft, of van Tromsö, of uit Washington, die stelden dat Gore en IPCC niet opgingen. Want dan zouden de lezers misschien wel iets beginnen te begrijpen.
In België tapten niet alleen dS, maar ook alle kranten, tijdschriften en tv-stations uit datzelfde vaatje, bijvoorbeeld in de Afspraak en Terzake.
Ik kende de theorieën van van Ypersele over antropogene C02 maar al te goed. Wist dat ze zou leiden tot enorme uitgaven, heel dure elektriciteit enzovoort. En ik was er vast van overtuigd dat ze even foutief waren als de opvattingen van Al Gore.

Politieke reacties

En wat deden onze politici? Politicologen bestuderen dat niet, maar het proportioneel stemrecht behoudt weliswaar de lieve vrede, maar het leidt ook tot akkoorden die alle coalitiegenoten tevredenstellen op de kap van de belastingbetaler. Na verloop van jaren tikt dat voor die belastingbetaler aardig aan. Alle kranten en tv-stations, volgden het beleid van De Standaard.

Ook het Europees Parlement was een drijvende kracht. Er werd flink geïnvesteerd in windmolens en zonnepanelen om de antropogeen gedreven klimaatopwarming te bestrijden. Bedrijven konden miljardenkredieten opnemen, opdat wij zonder antropogene zonden C02-loos zouden kunnen leven. De projecten werden gerentabiliseerd met hogere elektriciteitsprijzen, met subsidies en overheidsgaranties, met carbonbelastingen en duurdere benzine. En dankzij de lage intrestvoeten van de ECB natuurlijk. Maar het blijft waanzin. Bovenop de torenhoge staatsschuld, de enorme tekorten van de pensioenen, de verborgen schuld van Dexia —niemand mag weten hoeveel miljarden— worden nu de miljarden van de nutteloze klimaatinvesteringen opgestapeld. Met steun van alle partijen? De meeste partijen wel wat bescheidener dan Ecolo-Groen, dat recent door het ‘Klimaatmandaat’ nog eens extra nadrukkelijk gesteund werd.

Twee postscriptums

Slecht nieuws: de Verenigde Staten hebben deze winter nogmaals een koudegolf over zich gehad. De skigebieden daar, maar ook in Zwitserland kenden veel meer sneeuw dan in een recent verleden. De gletsjers zijn ook terug in beweging. De opwarmingsindex van prof. Easterbrook, die de land-, oceaan- en zonbijdrage tijdens de opwarming van vorige eeuw exact weergaf, inclusief de daling van 1945-1977, is sedert 2000 aan het dalen en recent veel scherper. Global warming is voorbij, maar bij De Standaard of de VRT hebben ze dat nog niet door.

De stelling van het IPCC dat de opwarming na het jaar 2000 tegen een versneld tempo zou doorgaan is dus doorprikt. In plaats van naar opwarming, gaan we in de volgende 20 jaar recht naar een nieuwe kleine ijstijd.

Verheugend nieuws (voor sommigen): In zijn zitting van eind 2018 heeft het IPCC in Geneve, zijn richtinggevende Summary for Policymakers opgesteld, en nogmaals gereviseerd in januari 2019. Daarin wordt (pagina 7) duidelijk gesteld dat de opwarming van de 21ste eeuw niet méér dan 0.5 °C zal bedragen. En daarenboven: dat antropogene emissies, zonder een andere bijdrage (zoals bijvoorbeeld zonnewarmte) nooit een opwarming van 1.5 °C kunnen veroorzaken. Professor Harde van de Helmut Schmidt Universiteit in Hamburg kwam na een uitgebreid onderzoek tot het besluit dat de zon voor 70%  bijdroeg tot de opwarming van de vorige eeuw, en C02 voor de rest. Van die C02 rekende hij 15% toe aan antropogene bron. De menselijke of antropogene bijdrage blijft dan beperkt tot 0.5%.

IPCC zegt nu zowat hetzelfde als destijds Lindzen en Kroonenberg, en de vele andere klimatologen die bij mijn weten geen forum in de kranten kregen. Dus zeer veel, zo niet álle investeringen (met ‘antropogene’ motivering) zijn op een ongegronde basis gedaan en feitelijk overbodig. Het Europees parlement heeft ons eindeloze reglementeringen opgelegd zonder solide grond. Die moeten normalerwijze teruggedraaid worden, maar daarvoor moet er een meerderheid zijn, en die is niet gegarandeerd natuurlijk.

De carbon-taks en de hoge elektriciteitsprijzen, onder meer door de prioriteit voor intermitterende leveranciers, zijn evenmin te verantwoorden.

En nog een waarschuwing: volgens mijn berekeningen ligt die voorspelling van 0.5°C, (jawel) 0.9°C boven de temperatuur waar we nu in 2019 reeds zijn. ‘Minder dan’ is niet gelogen, maar een eerlijk beeld geeft dat niet. Dat verwacht je van het IPCC ook nooit.
Positief is dat het IPCC eindelijk, eind januari 2019 zijn grove fouten publiek maakte (met in het redactiecomité onder meer Myles Allen, Oxford klimaatprofessor), en de wereld niet langer in het ongewisse liet. Jammer dat onze kranten en tv-stations, klimaatministers en de regering dat niet vanaf februari 2019, lang voor de verkiezingen als heuglijk nieuws in hun discours hebben verwerkt. Of was dát de additionele reden voor de NV-A om uit de regering te stappen? En waarom moest dat verrassend ‘klimaatmandaat’ voor Groen van de media- en persgroepen toch nog zo dringend worden gelanceerd?

De opwarming zelf was een gewone, natuurlijke ontwikkeling zoals die 5 keer sedert het jaar 1000 is voorgekomen telkens als de klimaatcyclus naar een maximum ging. Door de leugen van de hockey stick van professor Michael Mann kon dat worden verdoezeld. In elk van die 5 cycli is de natuurlijke opwarming door de daaropvolgende natuurlijke afkoeling vanzelf verdwenen.

Ik ben oprecht blij voor Greta en Anuna. Hun gewetensproblemen over de grote opwarming zijn nu opgelost. Het beleid kan nu best eventjes …vooral niéts doen, en de oud-hoofdredacteur van De Standaard en NRC kan als correspondent in Parijs de iets warmbloedigere reacties van de gele hesjes bij onze Franse zuiderburen bestuderen. En daar is het hier genoemde IPCC-nieuws ook nog niet bekend geraakt. Een aantal gele hesjes zullen het misschien wel weten, anders zouden ze niet zo doorzetten. Ze willen de president dwingen tot schrapping van alle onterechte maatregelen.

In Frankrijk controleren industriëlen en uitgevers naast de meeste kranten ook de tv-stations. De huizen van de Rothschilds liggen vlak naast het Élysée. De huidige president was daar vroeger ‘investment banker’. Maar dat heeft daar natuurlijk niéts mee te maken. We zullen zien of er nog vóór de Europese verkiezingen schot komt in de Franse zaak.

Dus ja, ik was een ontkenner van de theorieën van van Ypersele, Gore en consorten. IPCC is voor het grote publiek ‘het klimaat’. IPCC-ontkenner betekent dus meteen ook ‘klimaatontkenner’.

Ach wat! Misschien kunnen de kranten en tv-stations in België het nieuws van het IPCC nog een draai geven. Die aan vertwijfeling grenzende hoop moet ook bij de Belgische politieke partijen, bij de CDU en SPD in Duitsland en bij La République en marche in Frankrijk zeker nog leven.

Mijn opiniestukken waar ik voor deze ontwikkeling waarschuwde zijn in Vlaanderen in alle geval óveral geweigerd, behalve bij Doorbraak en Climategate.NL.
Als IPCC-ontkenner ben ik trots. Maar ik heb niet tijdig kunnen overtuigen, en daarop ben ik dan weer helemaal niet trots.