Klooien met klimaatgrafieken

Bart Janssens, en anderen op Twitter, hebben kritiek op mijn grafiek ‘geen significante stijging temperatuur laatste 20 jaar’, zoals verschenen op Doorbraak. De verwijten variëren tussen ‘onzin, valse data, manipulatie, wegmoffelen van een piek,…’ en ‘proficiat, eindelijk iemand die alles in perspectief zet’. Een paar voorbeelden vindt u terug op mijn twitteraccount.

Laat één ding duidelijk zijn: de temperatuurgegevens van figuur 1 zijn correct. Zij komen rechtstreeks uit de officiële HADCRUT4-databank. Vele twitteraars-‘klimaatexperten’ kennen hun vak niet of onvoldoende.

Fig. 1

Mijn grafiek verschilt van de mainstream visualisatie door het gebruik van de temperatuuras in plaats van een anomalie-as. En deze temperatuuur is eenvoudig te berekenen door de waarde van de anomalie van HADCRUT4 op te tellen bij 14°C, de gemiddelde globale temperatuur van HADCRUT4 voor de (willekeurig) gekozen referentieperiode.

De wetenschappers van HADCRUT vertrekken vanuit de mondiale temperatuur metingen van weerstations, berekenen dan een maandelijkse gemiddelde temperatuur voor dat specifiek weerstation, maken het verschil met de gemiddelde temperatuur van dat meetstation voor de periode 1961-1990 (willekeurig gekozen referentieperiode) en met een algoritme wordt dan de gemiddelde globale temperatuuranomalie (afwijking) berekend. De gebruikte weerstations zijn echter niet bedoeld om verschillen te meten van 0,1-0,8 °C. Zij worden gebruikt om de temperatuur te melden voor de weerberichten…

Landtemperatuur versus zeetemperatuur

Rekening houdend met het feit dat planeet ‘Aarde’ eigenlijk 70% water als oppervlakte heeft, worden de landtemperaturen gecombineerd met metingen van de bovenste oceaanlaag. Tot begin 20ste eeuw hoofdzakelijk door schepen die met een emmer water scheppen, daarna via engine room take-in en drijvende boeien. Over de foutenmarges bestaat een hele literatuur. Echt betrouwbare oceaan temperatuur metingen krijgen we pas vanaf 2005 met Argo floats, drijvende boeien die tot 2000 meter dieptetemperatuurmetingen doorsturen. Als we het advies van de WMO (World Meteorological Organisation) strikt volgen (klimaat is gemiddelde weer over 30 jaar) dan hebben we eigenlijk maar 1 betrouwbaar klimaat-meetpunt voor 70% van onze planeet.

Een ander verschil met mainstream visualisatie is de verticale as. Eigenlijk is dat een normale temperatuuras. Maar de heer Janssen neemt daar aanstoot aan. Waarom? Ik zou daarmee een piek rond 2015/16 wegmoffelen… De piek in kwestie is een stijging van 0,3 °C, gevolgd door een daling van 0,2 °C. Je ziet die piek enkel als visuele piek als je de verticale as uitvergroot. Wat de heer Janssens en Tim Osborn dan ook heel goed demonstreren.

De keuze van een verticale as is een kunst/wetenschap apart. Men kan daarmee kleine verschillen uitvergroten of grote verschillen verminderen. De juiste keuze moet rekening houden met de grootte van de gemeten verschillen en de foutenmarge. Ik heb mij laten inspireren door de experten van het KMI klimaatrapport met de gemiddelde temperatuurevolutie voor Ukkel. Het KMI-rapport gebruikt geen anomaliën, maar een verticale temperatuuras. Zulk een visualisatie ligt dichter bij het gezond boerenverstand.

Niks wegmoffelen

Fig. 2 : KMI gemiddelde temperatuur voor Ukkel

Mijn keuze voor een verticale normale temperatuur as is dus zeker geen ‘wegmoffelen’.

De 3 rode horizontale trendlijnen van figuur 2 zijn het resultaat van de analyse van de KMI-wetenschappers. Belangrijk: ook het KMI analyseert de metingen laatste 20+ jaar als een stabiele horizontale lijn, zonder opwarming.

Zoals blijkt uit de KMI-metingen voor Ukkel is de gemiddelde temperatuur reeds gestegen met ongeveer 2°C vergeleken met pre-industriëel referentie niveau. Dit is boven de veilige zone van 1,5°-2°C zoals beschreven door de klimaatwetenschappers van het Intergouvernemental Panel on Climate Change (IPCC) en zoals vastgelegd in het klimaatakkoord van Parijs. Nochtans zijn er geen klimaatcatastrofen in België. De ad-hoc verklaring is dat klimaatcatastrofen -voorspellingen/-projecties/-scenario’s verband houden met de gemiddelde globale temperatuur. Dus ergens op onze planeet zijn er locaties met compenserende afkoelingen omdat de berekening van de huidige globale gemiddelde temperatuur anomalie ongeveer 1°C bedraagt.

Critici beweren dat de IPCC-klimaatvoorspellingen-projecties enkel bestaan in de virtuele wereld van de klimaatmodellen, die net zoals weervoorspellingen onbetrouwbaar zijn

Verschil tussen weer en klimaat

Nog even over het verschil tussen weer en klimaat. Klimaat is het gemiddelde weer op een bepaalde locatie over een zekere periode. De WMO-aanbeveling is zoals gezegd het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar. Deze aanbeveling wordt bijna nooit gevolgd, we horen steeds klimaatalarmberichten die betrekking hebben op 1 specifiek jaar. Bijna nooit wordt dit in een historisch kader geplaatst of een 30 jarig gemiddelde vermeld.

Het IPCC gebruikt dikwijls 10-jarige periodes om trends te detecteren. Daarom kan ik mijn keuze voor een 20+-jarige grafiek verantwoorden. Zeker omdat de uitstoot van CO2 versneld is toegenomen de laatste 20 jaar. Als CO2 de hoofdoorzaak is voor de stijging van de temperatuur dan moet er zeker een duidelijk stijgende trend zijn in de temperatuurmetingen. Maar dat klopt niet met de waarnemingen.

Als voorbeeld wil ik nog even wat dieper ingaan op het ‘wegmoffelen van een piek’. De focus van de heer Janssens op een jaarlijkse piek die vervolgens weer daalt is geen CO2-klimaattrenddiscussie maar eerder een opmerking over een mogelijk natuurlijk weerfenomeen. De heer Janssens moet dit weten want in de link die hij geeft naar AIRS-satellietmetingen wordt de ‘piek’ toegeschreven aan een natuurlijke warme oceaanstromingoscillatie, bekend als ‘El Nino’, zie de onderste grafiek met ENI Celsiustemperatuur als verticale as.

Is dit wegmoffelen van info, een vergetelheid van de heer Janssens of een misleiding ?

Mondiale gemiddelde temperatuur en CO2 uitstoot

Volgens de CO2 broeikasgastheorie, stijgt de globale temperatuur met stijgende CO2 concentratie. Dat CO2 is gestegen, blijkt duidelijk uit de volgende grafieken:

Fig. 3 Uitstoot CO2 door menselijke activiteiten, mondiaal, top 5 absoluut en per inwoner

Volgens het IPCC wordt ongeveer 40-50% van de menselijke C02 uitstoot opgenomen door de natuur (voeding voor planten en bossen door fotosynthese en opname in de oceanen). De andere helft blijft in de atmosfeer en zorgt voor een stijgende concentratie en een toename van het broeikaseffect.

De concentratie van CO2 in de atmosfeer wordt vanaf 1958 gemeten op Mauna Loa, Hawaï. De golvende oscillatie weerspiegelt het seizoensgebonden proces van planten- en bomengroei door de opname van CO2 via fotosynthese.

Fig. 4 Concentratie CO2 in atmosfeer : van 315 ppm (0,031%) naar 410 ppm (0,041%)

Tussen 1960 en 2018 is de CO2 in de atmosfeer sterk gestegen met ongeveer 30 %. Als de CO2 broeikastheorie klopt, dan moet ook de globaal gemiddelde temperatuurtrend duidelijk stijgen in deze periode.

Deze temperatuurstijging is echter niet te vinden in de metingen van de laatste 20 jaar. Er zijn dus andere, natuurlijke, factoren die een belangrijke rol spelen. Vooral veranderingen in de invallende stralingsenergie van de zon en oceaanstromingen komen hiervoor in aanmerking. En feedbackkoppelingen door aerosols en wolken. Er is een groot temperatuurverschil tussen de oceanen van de tropen en de koude noordelijke wateren. De motor is het grote temperatuur-energieverschil tussen polen en evenaar aangedreven door de invallende zonnestraling op de evenaar. The science is not settled.

Status questioni

Een recente studie (oktober 2018) van Sea Surface Temperature, SST, door een team van acht Chinese klimaatwetenschappers voor de tropische wateren van de Zuid-Chinese Zee wijst op natuurlijke temperatuurschommelingen van 1-2°C zonder oorzakelijk effect van stijgende CO2 over een periode van 1893 tot 2011:

Een klimaatbeleid dat eenzijdig is gericht op het verminderen van de menselijke CO2 uitstoot kan wel eens een dure grap worden zonder effect op klimaat. Vandaar mijn suggestie tot denkoefening voor beleidsmakers:

• Het bestaan van klimaatverandering is een vaststaand feit. Geen discussie. Maar klimaatverandering is van alle tijden. En er zijn ook mogelijk belangrijke natuurlijke factoren : denk aan ijstijden, denk aan natuurlijke fluctuaties Zuid-Chinese Zee,…
• De belangrijke vraag is : wat is de meest waarschijnlijke oorzaak van klimaatverandering? Is het de uitstoot van CO2 door de mens of een andere natuurlijke oorzaak ? Of een combinatie?
• Het huidige globale klimaatbeleid is uitsluitend gericht op het reduceren van de menselijke CO2 uitstoot en loopt het risico om als een Don Quichot te eindigen, waarbij miljarden euro’s worden geïnvesteerd in waardevermindering voor de maatschappij en een veel duurdere energiefactuur voor de burgers.