KMI beknot vrije meningsuiting personeelslid

Luc Trullemans presenteerde zo’n twintig jaar lang het weerbericht op een populaire zender. Hoewel hij een Vlaming is, bleef hij hier al die tijd toch zo goed als onbekend. Hij werkt (werkte moeten we schrijven) voor RTL-TVi en onze taalgrens werkt doorgaans als een feitelijke informatiegrens. In Franstalig België kent wel iedereen Trullemans.

Eind april kreeg hij dan toch België-wijde aandacht. Na een verkeersincident stuurde Trullemans een gepeperde bericht via facebook de wereld in. Daarin reageert hij fel tegen wat hij de poging noemt van islamieten om ‘al jullie ideeën bij ons in te voeren’. Hij doet verder onder meer een oproep: ‘Ga terug naar jullie land, als onze tradities en gebruiken u niet bevallen.’ Kortom, Trullemans haalde scherp uit naar de moslimgemeenschap. Toen dat nieuws uitlekte werd hij door RTL Belgium op het matje geroepen, geschorst en daarna ontslagen. Sophie Bailly, woordvoerster van RTL, sprak over ‘racistische uitlatingen die onaanvaardbaar zijn voor ons bedrijf.’

Monsieur Météo verdedigde zich nog door de emoties in te roepen die hem parten speelde na de onvriendelijke ontmoeting met allochtone jongeren net voordien en verontschuldigde zich bij de moslimgemeenschapmaar dat bracht RTL-TVi niet op andere gedachten. Trullemans nam voor zijn zaak de bekende advocaat Mischaël Modrikamen onder de arm. Die is ook voorzitter van de Parti Populaire en de combinatie van die feiten doen vermoeden dat Trullemans zich tot de politieke rechterzijde rekent. Dat, voor alle duidelijkheid, is geen strafbaar feit overigens.

Solar Impulse

Trullemans werkt ook bij het KMI, Koninklijk Meteorologisch Instituut en wordt door die instelling gedetacheerd bij het wetenschappelijke Solar Impulse-project. Aanvankelijk nam het KMI (IRM in het Frans) genoegen met Trullemans’ verontschuldigingen maar op aandringen van Philippe Mettens werd er toch een onderzoek opgestart. Mettens is voorzitter van het Federaal Wetenschapsbeleid en PS-burgemeester van de Henegouwse faciliteitengemeente Vloesberg. (Volgens een decreet van het Waalse gewest is die functie niet combineerbaar met zijn hoge positie in een federale instelling maar hij weigert op te stappen. Deze zaak veroorzaakt in de Franstalige pers wel enig opzien.)

De zaak Trullemans, snel vergeten in Vlaanderen maar breed besproken in de Franstalige pers, kreeg een nieuwe dimensie toen de ontslagen weerman opriep tot een manifestatie voor de vrije meningsuiting op 25 mei. Vandaag, vrijdag 10 mei, verstuurde advocaat Modrikamen in naam van Trullemans een communiqué waarin hij meedeelt dat Trullemans niet meer kan oproepen tot een betoging en er ook niet aan zal deelnemen of het woord voeren als die toch plaatsvindt ‘sous peine de ne plus pouvoir collaborer au projet Solar Impulse où il est détaché par l’IRM’. Hij vreest dus dat hij professioneel zal gestraft worden en weggetrokken van het professioneel project waarbij hij betrokken is. Het communiqué zegt verder dat Trullemans de vraag heeft gekregen van het KMI om geen berichten met een ‘politieke’ of ‘kritische’ inhoud te ‘posten’ op facebook.

De Franstalige zender rtbf belde Philippe Mettens, die ontkent dat het KMI druk zou hebben uitgeoefend. ‘Er is niets meer gebeurd dan een oproep om niet meer publiek te communiceren.’ Mettens’ ontkenning lijkt dus eerder een bevestiging.

Berufsverbot?

Dat roept wel fundamentele vragen op. Kan een werkgever eisen van een werknemer dat die zich in privé-situaties onthoudt van het innemen van ‘politieke’ of ‘kritische’ standpunten? Mag Trullemans dan bijvoorbeeld geen kandidaat zijn bij verkiezingen en dat op facebook meedelen? Mag hij een bericht posten over de klimaatwijziging, kritisch pro of contra de bestaande theorieën daarover? Mag het KMI een vorm van Berufsverbot opleggen? Daar komt de eis, die Mettens herhaalt, toch wel op neer.

David Seghers van SD Worx antwoordde op Vacature op de vraag of een werkgever een werknemer kan ontslaan omdat die iets post op facebook. Een werkgever mag eenzijdig richtlijnen opleggen over het gebruik van de communicatiemiddelen op het werk. Maar buiten de professionele sfeer kan alleen verwacht worden, schrijft Seghers, dat een werknemer zich loyaal opstelt tegenover de werkgever. Fabrieksgeheimen of vertrouwelijke gegevens mogen ook op zondag niet wereldkundig gemaakt worden door personeelsleden. Verder heeft een werknemer het recht zijn mening te ventileren zoals hij dat wil.

Een door ons gecontacteerde specialist arbeidsrecht verduidelijkt dat het arbeidsreglement, dat een akkoord is tussen werkgever en vakbonden,’ de meningsvrijheid buiten het werk kan onderwerpen aan voorwaarden. Zo is het niet onlogisch dat van journalisten bij een publieke zender verwacht wordt dat ze geen politieke standpunten innemen. Maar’, zo beklemtoont onze bron, ‘die beperkingen komen zelden voor en ik kan me niet voorstellen dat ze in het arbeidsreglement van het KMI werden opgenomen’.

Het debat over het dragen van een hoofddoek door overheidsambtenaren wordt druk gevoerd deze dagen. De vraag of een bediende aan een overheidsloket een persoonlijke mening – religieus of anderszins – mag vertolken, wordt even fel bestreden als verdedigd. Met Trullemans krijgt die discussie een nieuwe en uitermate angstwekkende dimensie; mag iemand buiten zijn werk een politieke mening uitdragen? In Vlaanderen gaat bijvoorbeeld de VRT daar soepel mee om, althans wanneer het de uiterste linkerzijde betreft. Presentatrice Andrea Croonenberghs bijvoorbeeld werd, volkomen terecht, nooit verontrust na haar oproep om voor de Partij van de Arbeid te stemmen. Er zijn geen gevallen bekend van mensen in functie bij de VRT met openlijke sympathieën voor bijvoorbeeld het Vlaams Belang.  

Tot nu verschenen er in de (Franstalige) pers alvast geen striemende aanklachten tegen het dubieuze manoeuvre van het KMI.