Kunnen we Halloween even overslaan?

Halloween hangt weer in de lucht, met een donker randje en een morbide geurtje rond. Hoe kunnen mensen in ’s hemelsnaam een feest vieren rond griezel, angst en dood? De horrorfilms op tv overspoelen ons, en heksenverkleedpartijen op scholen zijn ín. Is het écht onschuldig plezier zoals men ons wil doen geloven?

Van nature hebben wij, mensen, een oersterke drang naar leven en overleven: vanwaar dan deze irrationele hang naar de dood? Flirten met spoken, geesten en zombies als amusement en hobby? En dat voor een cultuur die zichzelf heel ‘verlicht’ vindt. Als we een Psycholoog des Vaderlands hadden, mocht hij het ons eens uitleggen.

De kassa’s rinkelen

Jongere generaties weten het misschien niet, maar Halloween was vroeger totaal onbekend in onze streken, het is pas enkele decennia geleden komen overwaaien uit de VS. In oorsprong was het een oud Keltisch dodenfeest: de geesten van de doden moesten bezworen worden door angstaanjagende maskers of juist tevreden gesteld met pompoenen als voedsel.

Waarom deze heidense restant van oud bijgeloof dan hier zo populair geworden is? Twee redenen. Ten eerste, de collectieve afzetting tegen het vroegere, katholieke verbod op hekserij, magie en geestenbezwering. Wat eeuwenlang verboden was, is natuurlijk extra aantrekkelijk. Maar als dit de enige reden is, is het toch maar een erg puberale houding: ‘Laten we dit lekker doen omdát het verboden was’.

Ten tweede, de markt had blijkbaar een nieuw incentive of pepmiddel nodig om te kunnen verkopen: in een ‘dode’ periode creëerden ze een nieuw (non-)event om u en mij naar de winkels en pretparken te lokken. De kassa’s moeten constant rinkelen en daarvoor is álles goed. Consumentisme als nieuwe religie: de god van het geld moet tevreden gehouden worden.

Luguber

Wat trekt mensen aan rond dood en boze geesten? Vanwaar die vreemde fascinatie voor horror? Is het een uitlaatklep voor onze donkerste neigingen? Maar… worden deze daarmee gelucht, of net gevoed en versterkt? Want, net zoals bij drugs, hebben mensen die hiervan ‘genieten’, een steeds sterkere kick nodig om nog iets te voelen: de zombies in de films, monsters en demonen moeten altijd afzichtelijker en wansmakelijker worden, choquerend, luguber en bloeddorstig. Waar eindigt dit?

Er is geen enkele positieve reden om Halloween te vieren: geen toegevoegde waarde, geen herdenking van een bevrijdende gebeurtenis of heldhaftige overwinning, geen inspirerende inhoud, geen verheven boodschap. Het is psychologisch niet gezond, religieus niet neutraal en pedagogisch niet constructief. Het is spirituele junk, en aanstootgevend voor ieder die affiniteit heeft met een christelijk wereldbeeld.

Ouders

Beste ouders, bespaar uw kinderen deze wansmakelijke versieringen: ze zullen niets missen, integendeel beter slapen. Beste onderwijsmensen en pedagogen, houd uw scholen vrij van namaak spinnenwebben en lelijke heksenattributen. Somberheid moet niet aangewakkerd worden: er is al genoeg depressie onder jongeren.

Als publieke scholen zich levensbeschouwelijk neutraal moeten opstellen, geldt dat ook voor oud bijgeloof. Als deze hype uit de VS overgewaaid is, kunnen we ze dan weer zo snel mogelijk collectief laten overwaaien, als een vervuilde, vieze wolk? Dat gezond verstand en wat meer vrolijkheid mag terugkeren, en ook onze harten wat verlicht mogen worden.