Macron, keizer van Europa?

De Franse sociale media betitelen de 21 jaar oudere echtgenote van Emmanuel Macron, Brigitte, nu al als ‘Koningin van Frankrijk’. Ze verwijzen daarbij naar koningin Marie-Antoinette. Het is voldoende bekend hoe faliekant het voor die koningin en haar man, Lodewijk XVI, is afgelopen.

Inmiddels wil mevrouw Macron geen tweede viool spelen. Zij staat bij officiële gelegenheden steeds naast haar man en niet achter hem, zoals het tot dusver in de Franse Republiek gebruikelijk was.

Vorig jaar was president Macrons voornemens zijn vrouw de officiële titel van ‘Première Dame’ te verlenen met een ruim eigen budget en een kabinet in het Elysée. Meer dan 300 000 mensen tekenden een petitie tegen dat voornemen. Het werd uiteindelijk afgevoerd. Toch heeft zij op kosten van de belastingbetaler twee medewerkers, kantoren in het presidentieel paleis en een begroting van 440 000 euro per jaar. Als waarschijnlijk de sterkste motor van het presidentiële span, kan zij nog altijd niet slikken dat niet zij, maar haar man de verkozen president is. Haar talrijke, vooral vrouwelijke, fans in binnen- en buitenland — ook bij ons — doen dat evenmin.

Napoleon Macron

Macron gedraagt zich steeds meer als de keizer van Europa. Zijn voorbeeld lijkt Napoleon toen die het in Europa grotendeels voor het zeggen had. Behalve dan in Groot-Brittannië, al was Antwerpen wel ‘het pistool op het hart van Engeland’.

De president vergeet daarbij liefst dat Napoleon de zoon was van een verzetsman uit Corsica, die eerst tegen Frankrijk had gestreden. Parijs heeft met Corsica nog steeds heel wat te stellen. Bij de regionale verkiezingen op 10 december vorig jaar, behaalde het nationalistische front een absolute meerderheid in het Corsicaanse parlement. De traditionele partijen, die zich ook op het Franse vasteland aan de kiezer presenteren, scoorden slecht. De partij van Macron haalde slechts 12,67 %. De Corsicaanse leiders eisten daarop nog meer autonomie.

De president verklaarde bereid te zijn om te praten over ‘een verandering in de relatie tussen het vasteland en Corsica’. Hij voegde er echter aan toe dat die veranderingen moeten passen in het kader van de Franse grondwet. De erkenning van het Corsicaans of Corsu als officiële taal naast het Frans is uitgesloten. De vrees is immers dat andere taalminderheden zoals onder meer de Basken, de Bretoenen — en wie weet de Frans-Vlamingen — dat voorbeeld zouden volgen. De eis dat enkel mensen die al vijf jaar op het eiland wonen nog huizen of gronden zouden mogen kopen, is evenmin bespreekbaar. Corsica is een arm gebied dat in grote mate van Franse steun afhangt. Waarschijnlijk daarom eisen de nationalisten vandaag nog geen onafhankelijkheid. Of dat ook zo blijft is de hamvraag.

Toespraak in de Sorbonne

Tijdens zijn campagne stelde Macron zich voor als sociaal–liberaal, wat dat ook moge betekenen. Verder uitte hij zich als pro-EU.

Zijn uitvoerige toespraak op 27 september 2017 was een eerste keizerlijke geste met als doel zijn uiterst snel dalende populariteit in eigen land te verhelpen door het ontvouwen van grootse EU-plannen. De reden van die dalende populariteit is voornamelijk een in 2017 uitgevaardigde nieuwe arbeidswetgeving die vooral het bedrijfsleven ten goede komt. Bovendien plant hij in 2018 de afschaffing van de weeldetaks en de hervorming van het pensioenstelsel. Beide maatregelen zijn zeer controversieel.

In zijn toespraak had Macron het onder meer over een budget voor de eurozone, een iets kleinere EU-commissie, nieuwe agentschappen voor innovatie en veiligheid, een aanklager die de EU moet beschermen tegen oneerlijke concurrentie en een CO2-belasting aan de buitengrenzen van de Unie. Volgens Macron moet de eurozone een budget van enkele honderden miljarden euro krijgen om eurolanden die in een recessie sukkelen uit de nood te helpen. Het hoeft geen betoog dat dit bij nettobetalers als Nederland en Oostenrijk niet in goede aarde valt.

Weg van de Angelsaksen

Macron bleek ook voorstander te zijn van een transnationale verkiezingslijst voor het Europees parlement. Italië is het daarmee eens. Kleinere en middelgrote lidstaten staan huiverig tegenover dit idee uit vrees dat zij aldus door Duitsland en Frankrijk nog meer worden overklast. De grootste fractie in het parlement, de EVP, is kennelijk al evenmin enthousiast. Hoe dan ook vergt de invoering van een transnationale kieslijst dat alle lidstaten die eenstemmig goedkeuren. Wat momenteel sterk te betwijfelen valt. Hoe dan ook zal het niet voor morgen zijn.

Als men de hele toespraak grondig leest blijkt dat de onderliggende reden ervan is te komen tot een Europa dat afstand neemt van de Angelsaksische wereld op vrijwel alle gebied. Zonder dat met zoveel woorden te zeggen betekent dit ook het vervangen van Engels door Frans als voertaal in de EU. Frankrijk speelt in de visie van Macron duidelijk de eerste viool. Duitsland mag meespelen als tweede. De landen die zijn visie niet delen beschuldigt hij van nationalisme, identitarisme, protectionisme en het terugplooien op de eigen soevereiniteit. Alleen de groten mogen dat, en in de eerste plaats Frankrijk. Het enige recht van de overige lidstaten is Macrons grootse plannen mee te betalen.

De EU-commissie heeft immers al berekend dat de Franse economische groei in 2017 slechts 1,6 % bedroeg. Dit ligt onder het gemiddelde van de EU en de eurozone. De werkloosheidsgraad blijft volgens de Commissie ongeveer 9,5 %.  Het begrotingstekort is momenteel wel gedaald tot de door de EU vereiste 3% van het BNP maar de vooruitzichten zijn dat het in 2019 opnieuw zal stijgen.

Premier Michel en buitenlandminister Reynders hebben zich al volmondig achter de visie van de Franse president geschaard. Dat is in de traditionele media weinig of niet aan bod gekomen.

De Frans–Duitse as

Vóór zijn toespraak had Macron overleg gepleegd met bondskanselier Angela Merkel. Die heeft nooit rivalen geduld in Duitsland, in de EU en zelfs in de wereld. Zij wilde de Britten dus uit de EU, omdat die niet voldoende volgzame ja-knikkers waren en zelfs wel eens het primaatschap van Duitsland in vraag konden stellen. Door haar open deur asielbeleid is ze daar ook in geslaagd.

Sir Paul Collier, hoogleraar economie en overheidsbeleid aan de universiteit Oxford, geldt als een van de meest invloedrijke denkers op het gebied van migratie en ontwikkelingseconomie. In november 2017 verklaarde hij dat de Brexit te wijten is aan het asielbeleid van Angela Merkel in Duitsland, iets dat de meeste EU-landen jammer genoeg overnamen. Natuurlijk gaat ook de toenmalige Britse regering niet vrijuit. Het was volstrekt onnodig een volksraadpleging over dat onderwerp te houden. Met als noodlottig gevolg de Brexit. Volgens de jongste peilingen betreurt een meerderheid van Britten nu de uitstap, maar het proces is inmiddels onomkeerbaar.

De Fransen zijn immers onmiddellijk op de kar van Merkel gesprongen om het VK, hun eeuwenlange vijand, een lesje te leren. Het onbegrijpelijk dwaas beleid van Theresa May, de huidige Britse premier, heeft daarbij allesbehalve geholpen. Bovendien is de EU-onderhandelaar, Michel Barnier, ook een Fransman van wie de Britten niets moeten verwachten.

De worstelingen van Merkel

Ondertussen zit Merkel in eigen land in nauwe schoentjes. Volgens recente peilingen wil bijna de helft van de Duitsers dat Mutti meteen opstapt terwijl slechts één op de tien wil dat ze een volledige vierde ambtstermijn opneemt. Het is haar nog steeds niet gelukt een Bondsregering op de been te brengen en als die er wel komt zal ze onder invloed van de Beierse CSU enerzijds en de SPD anderzijds er beslist helemaal anders dan de vorige uitzien. De toekomstige kopman van de CSU, Alexander Dobrindt, wil naar eigen zeggen het gedachtegoed van mei 1968 naar de afvalhoop verwijzen.

Ook binnen haar eigen partij gaan stemmen op tegen een al te links beleid. Een van haar hevigste critici is Jens Spahn (37) die nu lid is van de onderhandelingploeg met de SPD. Indien de regeringsvorming mislukt wordt hij misschien wel haar opvolger.

Een andere favoriet om haar op te volgen is Annegret Kramp-Karrenbauer (CDU), de roomse Saarlandse minister–president sedert 2011. Naar verluidt geniet zij de voorkeur van de bondskanselier, zelf dochter van een protestantse rode dominee. Omwille van haar onmogelijke naam staat zij bekend als AKK of als mini-Merkel.

Als Angela Merkel nog blijk gaf van enige aarzeling ten opzichte van de plannen van Macron, staat AKK daar volledig achter en vindt ze het kennelijk niet erg in zijn EU tweede viool te spelen. Zij staat voor een versteviging van de Duits–Franse as. In tegenstelling tot Merkel spreekt zij bovendien vlot Frans. Geen wonder, want Frankrijk beoogde na Wereldoorlog II het Saargebied in te lijven. Pas in 1957 kwam Saarland in de BRD. Een belangrijke voorwaarde hiervoor was dat Duitsland de Moezel zou kanaliseren, wat voordelig was voor riviertransport van Franse goederen. Een andere voorwaarde was dat Frans op scholen in Saarland als eerste vreemde taal gedoceerd zou worden. Dit is nog altijd zo. Opmerkelijk is ook dat de toeristische verkeersborden in Saarland tweetalig Frans/Duits zijn.

Keizerlijke oudejaarsrede

Zoals veel van zijn voorgangers hield president Macron op oudejaarsavond een rechtstreeks uitgezonden nieuwjaarstoespraak met de beste wensen voor het nieuwe jaar. Zijn betoog was sterk Europees getint. Opmerkelijk was dat hij zich niet beperkte tot zijn landgenoten. Macron richtte zich ook tot zijn Europese medeburgers en riep ze op zijn grootse Europese plannen te steunen. Dat was pas echt keizerlijk! Zijn oproep is echter in binnen- en buitenland niet onverdeeld onthaald.

Frans-Duits gevechtstoestel

Macron en Merkel zijn het er al een tijdje over eens geworden dat een nieuw gevechtsvliegtuig, de Rafale, er komt. Beiden benadrukten toen dat dit initiatief helemaal niet tegen de NAVO is gericht. Quod non.

Nu België binnenkort zijn F-16’s gaat vervangen, wordt dit toestel plots te laat en tegen alle regels in door Frankrijk aangeboden aan ons land. Parijs beschouwt ons nog altijd zowat als een verloren gelopen Frans departement. Het ongelooflijke voorstel heeft hier al veel stof doen opwaaien.