McKinsey en de Vlaamse zelfstandigheid

Het chiqueste adviesbedrijf ter wereld McKinsey kent schandalen. Een nieuwe topman van de 30.000 medewerkers moet poetsen. McKinsey heeft faam bij flaminganten. Herman De Bode, destijds hoofd van het bloeiende bureau Benelux in Brussel, werd geboycot door francofone ondernemers na de ondertekening van het Warandemanifest voor een Zelfstandig Vlaanderen. Hij werd later kabinetschef van binnenlandminister Jambon en is voor N-VA voorzitter van Infrabel.

Denkgroep in de Warande

Herman De Bode nam ontslag als hoofd van McKinsey Benelux met kantoren in Brussel en Amsterdam, onder druk. McKinsey doet ook algemeen studiewerk en in 2004 drupte Prospero, een toekomstvoorspelling van economisch België, uit de pennen. Herman De Bode: ‘Topnamen uit het Belgische establishment ondertekenden nadien een manifest voor meer België, waar ik voor aangesproken werd. Dat leek mij niet de goede richting voor dit land, dus ik weigerde mijn handtekening. Ik zat in de stuurgroep van de Denkgroep in De Warande en heb het Manifest voor een Zelfstandig Vlaanderen ondertekend, want dat is de weg, en ik ondertekende eveneens omdat er een precedent was van belgicistische ondernemers. Als dat kan, kan het omgekeerde, redeneerde ik.’

Op het moment van het Vlaamse manifest waren er drie ploegen van McKinsey aan de slag bij GSK, voor een opdracht in dat grote internationale farmabedrijf met een grote vestiging in Waals-Brabant, waar Piet De Somer, de latere eerste rector van de KULeuven voordien een spil was. Vandaag is GSK betrokken in de vaccinstrategie tegen corona. De toenmalige CEO, Jean Stéphenne, die voorzitter werd van de Union Wallonne des Entreprises (UWE), dreigde prompt, omwille van de keuze van De Bode, de ploegen buiten te gooien.

Arm Vlaanderen…

Herman De Bode: ‘Als managing partner had ik de keuze, niet bewegen, en de opdracht van GSK verliezen, of een stap opzij zetten. Ik deed dat laatste. Druk had ik verwacht na het manifest maar de brutaliteit, met broodroof van mijn mensen, van Stéphenne, was kras. Georges Jacobs van UCB was woest, maar moest binnen de lijnen blijven van zijn CEO. Steve Davignon was niet geamuseerd maar beet niet. Ik was op dat ogenblik voorzitter van belangrijke Belgische verenigingen. Ook daar was het omwille van het manifest slikken en incasseren. Het establishment stond op het strijdveld. Ik heb mij eerst teruggetrokken als managing partner Benelux, werd daarop de McKinsey-man voor de non-profitsector in Europa en kon vervolgens in Saoedi Arabië en Dubai een kantoor uitbouwen tijdens vijf fascinerende jaren. Op je 60 moet je afscheid nemen bij McKinsey.’

Arm Vlaanderen trouwens. Herman De Bode werd geweigerd in de raad van bestuur van de Vlerick School voor Management omdat hij té Vlaams is. Hij was wel lid van de Europese adviesraad van Harvard Business School (een van zijn alma maters). De Bode’s opvolger aan het hoofd van McKinsey in Brussel, Pierre Gurdjian, is voorzitter van de ULB.

Naar de Amsterdamse grachten

In de jaren zestig trok het Amerikaanse McKinsey naar Londen, Genève en Düsseldorf. In die Amerikaanse invasie zaten twee Amerikanen met Nederlandse wortels. Zij wrikten McKinsey naar de Amsterdamse grachten. Dat kantoor floreerde door Max Gelders die Nederlandse directheid mengde met Amerikaanse diplomatie. Amsterdam had snel een sterke reputatie en was een leuk kantoor, aldus Herman De Bode, die het grachtenpand frequenteerde.

Willy Claes, toen minister van Economie, koppelde McKinsey aan het Belgische staaldossier, na staaladvies van de consultants voor de Europese Commissie. Staal was de sleutel voor de Belgische markt en de scheepsbouw en het textiel volgden. Onder Eric Friberg, een Amerikaan die snel Nederlands en Frans onder de knie kreeg, leefde McKinsey Brussel op. Na de openbare bedrijven volgden de grote banken en topondernemingen. Onder Anton Van Rossem groeide het kantoor tot 35 consultants, haalde het 60% van de Amsterdamse omzet en iets later werd Brussel onafhankelijk. Onder Herman De Bode smeedde de Benelux opnieuw samen. Het Belgische zakenleven is besprenkeld met talent van McKinsey: bijvoorbeeld bij De Lijn, d’Ieteren, Barco, Elia, Sibelco, en op een haar na Bpost (voor de komst van Van Avermaet), zijn ex’en baas.

Oude verhalen

Herman De Bode, 34 jaar actief bij het raadgevende bedrijf, betreurt hoe internationale bladen in de voorbije weken oude verhalen oppikten om McKinsey te bekladden: ‘Zij vissen incidenten op van jaren geleden alsof het gisteren was. McKinsey heeft een dubbel probleem: enerzijds zeer goede mensen aanwerven, anderzijds deze niet versmachten door regeltjes.’

‘Deze traditie van vrijheid en ruimte veroorzaakt soms foute beslissingen zoals bij de gebroeders Gupta in Zuid-Afrika, in de opiatencrisis in de VS en vroeger bij Enron. Je moet de evaluatie van de consultants krachtig voeren, en daar schortte het wel eens aan.’