Meer Nederlandstaligen, minder Vlamingen

Elke verkiezing telt z’n slachtoffers. Caroline Gennez (sp.a – Mechelen) en Stefaan De Clerck (CD&V – Kortrijk) waren in Vlaanderen de bekendste rollende koppen. Patrick Janssens (sp.a – Antwerpen) kwam zeer zwak uit de stembus. Ook de coming men van Open VldJean-Jacques De Gucht (Aalst) en Mathias De Clercq (Gent) deden het verbazend slecht.

In het Brussels Gewest lag de dichtheid aan zware verkiezingsongevallen wel erg hoog. Laurette Onkelinx (PS) greep voor de tweede keer naast de Schaarbeekse burgemeesterssjerp, Joëlle Milquet (cdH) werd uit de meerderheid van de stad Brussel geknikkerd en van de weeromstuit vloog Philippe Moureaux (PS) naar de oppositiebanken van Molenbeek. Dat nieuws was spectaculair genoeg om door te dringen tot de Vlaamse media. De vraag hoe de Nederlandstalige kandidaten het er van af brachten, trok minder aandacht.

Op 14 oktober bleef het totaal aantal Nederlandstalige verkozenen bijna op het vorige peil. In 1994 konden er 70 een gemeenteraadszetel bemachtigen in één van de 19 Brusselse gemeenten, in 2000 steeg dat tot 80, in 2006 zakte het naar 79 en nu ging er weer eentje af. Aangezien er in totaal meer zetels te verdelen waren, zakte het aandeel verhoudingsgewijs van 11,9% tot 11,4%.

Het profiel van de Nederlandstaligen in Brussel wijkt af van dat in het Vlaams Gewest. Groen komt er als sterkste formatie uit de bus met 19 zetels plus één kandidate die opkwam voor Ecolo. Open Vld en sp.a volgen met 17 zetels, maar die laatste heeft ook vijf eerste opvolgers en kan dus hoger eindigen. CD&V daalt van 19 naar 12 zitjes, N-VA duikt voor het eerst op en behaalt 6 verkozenen terwijl Vlaams Belang spectaculair zakt van 16 naar 1. Er is ook één raadslid met PVDA-petje en een viertal onafhankelijken.

Steeds Brusselser

Of het ook over 78 Vlaamse gemeenteraadsleden gaat, is niet zo zeker. Groen behaalde alle zetels op eenheidslijsten met Ecolo. Die partijen kiezen resoluut voor de Brusselse stadsgemeenschapsidee. In het Brussels gewest hebben volgens die visie wel Nederlandstaligen een plaats(je) maar geen Vlamingen. Ook sp.a en Open Vld kiezen steeds meer voor de volwaardige drieledigheid van het land en dus voor een echte Brusselse deelstaat die min of meer losgehakt wordt van de deelstaat Vlaanderen. Ook zij staan op één lijst met Franstalige kleurgenoten.

De partijen die traditioneel de band tussen Brussel en Vlaanderen beklemtonen – cd&v, N-VA en Vlaams Belang – waren in 2006 nog goed voor een kleine helft van de ‘Vlaamse’ gemeenteraadszetels in Brussel. In 2012 houden ze er nog 19 van de 35 over, minder dan een kwart van het Nederlandstalige totaal. Vanuit Brussel klinkt het signaal om een deelstaatstreep te trekken tussen de hoofdstad en Vlaanderen politiek steeds luider.

Hoe zeer blijft Vlaanderen vasthouden aan Brussel? De nationale hoofdkwartieren van de partijen Groen, Open Vld en sp.a nemen een eerder gelijklopend standpunt in als in de 19 zelf en dat is dus niet meteen gericht op het versterken van de institutionele band tussen Vlaanderen en Brussel. CD&V staat in beginsel wel voor die koppeling maar ging toch door de knieën voor de akkoorden van Di Rupo die de kinderbijslag in Brussel toewijzen aan een gewestelijk georganiseerde instelling.

Flou artistique

Dé hamvraag luidt welke keuze N-VA zal maken. In 2013 wil die partij de flou artistique rond het begrip confederalisme uitklaren. Het thema ‘Brussel’ zal daarbij nadrukkelijk op tafel liggen. De verkiezingen van Johan Van den Driessche tot gemeenteraadslid voor die partij in de stad Brussel is daarbij van grote betekenis. Van den Driessche is (figuurlijk) een man van gewicht. Hij komt uit de Voka-stal, was tot voor kort nationaal voorzitter van VAB-Cultuur, medestichter van de Werkgroep In de Warande en tot vandaag onder meer medebestuurder van de Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB).

In 2008 publiceerden de Vlaamse Volksbeweging en Davidsfonds de bundel Wat met Brussel?. Daarin ontpopte Van den Driessche zich zowat tot dé woordvoerder van de stroming in de Vlaamse Beweging die Brussel als vast onderdeel van het toekomstige Vlaanderen blijft zien. Door zijn verkiezing in het stadhuis op dé Grote Markt, neemt zijn gewicht binnen N-VA zeker toe.