Minsk-akkoorden over Oekraïne

De Oekraïense president Porosjenko tekende op 27 juni 2014 een associatieverdrag met de Europese Unie waarvan de handelsparagrafen op 1 januari 2016 in werking zijn getreden. Het verdrag moet zorgen voor verregaande politieke en economische samenwerking tussen de EU en Oekraïne. Rusland zag het echter als een bedreiging voor zijn invloedssfeer. De meeste EU-lidstaten waren pro het akkoord al vroegen zij zich wel af of het de sowieso soms al stroeve relaties met Rusland niet nog meer zou bemoeilijken.

De jongste tijd is in Oost-Oekraïne de strijd tussen het regeringsleger en de door Rusland gesteunde separatisten weer opgelaaid. Daarom stond de kwestie-Oekraïne op de agenda van de EU-ministerraad Buitenlandse Zaken en Veiligheid die op 6 februari in Brussel samenkwam. De Raad bekeek onder meer hoe de EU extra kan bijdragen tot de uitvoering van de Minsk-akkoorden van 2014 en 2015. Die hebben tot dusver weinig opgeleverd en weinigen beseffen nog wat zij precies bepalen. Daarom dit bondig overzicht van Minsk II :

– Beide partijen moeten zware wapens weghalen uit het gebied. Artillerie met een kaliber van100 mm of meer mag niet staan in een zone van 50 kilometer rond de regio’s. Voor raketsystemen geldt een zone van 70 kilometer of 140 kilometer, afhankelijk van hoe zwaar de systemen zijn;

– Beide partijen moeten hun troepen terughalen van de frontlijn, zoals die is afgesproken in het Minsk-akkoord van 19 september 2014.

– Het terugtrekken van de troepen en de zware wapens moet minimaal op dag 2 van het staakt-het-vuren beginnen en moet na veertien dagen zijn afgerond.

– De OVSE en de zogenoemde Trilaterale contactgroep (Rusland, Oekraïne en de rebellen) houden toezicht, onder meer met drones en satellieten.

– Een dialoog moet worden opgestart. Die moet leiden tot verkiezingen in de regio’s Donetsk en Loegansk. Het doel daarvan is om daar wettelijk meer zelfbestuur in te voeren.

– Er moet amnestiewetgeving komen om te voorkomen dat mensen worden vervolgd en bestraft voor daden die de afgelopen tijd zijn gepleegd in de regio’s Loegansk en Donetsk.

– Gevangenen en gegijzelden worden uitgewisseld volgens het principe “iedereen voor iedereen”. Dit moet uiterlijk zijn afgerond op de vijfde dag na de terugtrekking van de wapens.

– Toegang tot voldoende humanitaire hulp(goederen) en de opslag daarvan voor iedereen die hulp nodig heeft.

– Voorbereiding van de hervatting van de betalingen van pensioenen en uitkeringen voor personen en instanties in Loegansk en Donetsk.

– Herstel van de werking van het bankwezen in de conflictgebieden, inclusief internationaal transfereren

– Herstel van de grenscontrole tussen de regio’s Donetsk en Loegansk en Rusland. Dat gaat in op de eerste dag na de lokale verkiezingen en uiterlijk op 31 december 2015 met gezamenlijke instemming van de Trilaterale contactgroep (EU, Oekraïne, Rusland) en de vertegenwoordiger van de regio’s Loegansk en Donetsk.

– Verwijdering van alle buitenlandse militaire troepen, wapens en huurlingen onder toezicht van de OVSE.

– Ontwapening van alle illegale groeperingen.

Minsk II biedt misschien op termijn een oplossing voor de Oekraïense kwestie ook al sluit het akkoord de Russische bemoeizucht, vooral in Oost-Oekraïne, niet volledig uit. Naar het ongedaan maken van de inlijving door Moskou van de zelfverklaarde Autonome Republiek Krim en de havenstad Sebastopol wordt nauwelijks verwezen.

Vele West-Europese landen beschouwen onterecht de toestand in Oekraïne als een ver-van-mijn-bed-show. Oekraïne wordt immers allicht ooit de toekomstige buitengrens van de EU met buurland Rusland. Het zal niet voor morgen zijn maar verdient niettemin nu al onze bijzondere aandacht.

Hoe onder president Trump de betrekkingen VS- Rusland zich zullen ontwikkelen zal daarbij beslist een grote rol spelen. 

Foto: (c) Reporters