Montenegro 29e NAVO-lidstaat?

Op 2 december 2015 nodigde de NAVO Montenegro uit tot de alliantie toe te treden. De onderhandelingen zouden begin 2016 starten.

De Montenegrijnse minister van Buitenlandse Zaken Igor Luksic bestempelde die uitnodiging als buitengewoon goed nieuws voor de veiligheid niet alleen van Montenegro maar van de hele Balkan. De socialistische oppositie is er tegen het NAVO-lidmaatschap gekant evenals de Servische minderheid.

De secretaris-generaal van de NAVO, de Noor Jens Stoltenberg, noemde het een belangrijke stap naar het opnemen van de hele westerse Balkan in de Euro-Atlantische integratie. Tevens verhulde hij niet dat in Montenegro nog veel moet gebeuren o.m. inzake defensie en binnenlandse hervormingen en vooral wat recht en rechtspraak betreft.

Van zijn kant onderstreepte Buitenlandminister van de VS John Kerry dat elk land dat tot de NAVO wil toetreden dit uit eigen vrije wil doet en dat de NAVO een louter defensief bondgenootschap is dat geen enkel land bedreigt. 

Dit alles vond plaats midden hevig protest tegen de Montenegrijnse minister-president Milo, Dukanovic. Die heeft sedert 1991 al vaak dit ambt bekleed maar wordt nu beschuldigd van corruptie. Montenegro ziet daarin de hand van Moskou om de toetreding tot de NAVO te verhinderen.

De woordvoerder van het Kremlin liet daaromtrent geen twijfel bestaan. Zijn uitspraak kwam er op neer dat Rusland op elke uitbreiding van de NAVO naar het oosten op gepaste wijze zal reageren om zijn eigen veiligheid te garanderen. Hij bestempelde de door de NAVO aan Montenegro aangeboden toetreding als een gevaar voor de veiligheid van de Russische burgers en een inbreuk op de vrede en stabiliteit in de regio.

Het vreemde is dat Montenegro met zijn circa 620.000 inwoners, vaak ook de Russische Riviera wordt genoemd. Russen bouwen er villa’s, golfbanen en spa’ s. Russische magnaten hebben er hun indrukwekkende jachtboten liggen in Porto Montenegro en andere havens.

Daardoor is de toetreding van Montenegro tot de NAVO voor Moskou bijzonder vervelend maar allicht niet de moeite om een (gewapend) conflict met de NAVO aan te gaan. Voor Oekraïne bijvoorbeeld ligt dat helemaal anders. De NAVO laat het dan ook dit land tot toetreding uit te nodigen.

Als Montenegro toetreedt, bestrijkt de NAVO haast heel de Europese kust van de Middellandse Zee gaande van Portugal in het westen tot Turkije in het oosten.

Wat nog ontbreekt is een 20 km. lange kustlijn in de republiek Bosnië en Herzegovina die eveneens lid wil worden van de NAVO. Ook die republiek maakte voorheen deel uit van Joegoslavië. 

Ook Macedonië wil tot de NAVO toetreden Bij de onafhankelijkheid in 1991 van het voormalige Joegoslavië, wilde het land onder de naam ‘Republiek Macedonië’ lid worden van de Verenigde Naties, maar Griekenland maakte daar toen bezwaar tegen. Athene vreesde dat Macedonië een gelijknamige streek in het noorden van Griekenland zou opeisen. Na lang getouwtrek werd besloten dat Macedonië voorlopig door het leven gaat als de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië (FYROM). Onder die naam mag het lid worden van internationale organisaties en Griekenland beloofde daar geen bezwaar tegen te maken. Dat Athene dat bij de NAVO-toetreding toch heeft gedaan, is in strijd met de afspraken. In december 2011 oordeelde het Internationaal Gerechtshof in Den Haag dat Griekenland de toetreding van Macedonië tot de NAVO niet mag in de weg staan. De rechters spraken zich echter niet uit over de naamskwestie.

Het historisch met Rusland nauw verbonden Servië denkt er echter niet aan NAVO-lidstaat te worden.

Foto: Montenegrijns Buitenlandminister Igor Luksic. (c) Reporters