Het moreel failliet van de ‘Europese waarden’

Als politieoptreden in Jeruzalem leidt tot 5 gewonden staat het Europees Parlement op zijn achterste benen. Na Spaans politieoptreden in Catalonië met 800 gewonden heerste doodse stilte. Een zorgvuldig georkestreerd debat volgde pas na drie dagen. Conclusie: ‘Europa’ steunt Spanje. Frans Timmermans, eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie, beleert de wereld graag met ‘Europese waarden’. Volgens hem gebruikte de Spaanse knuppelbrigade ‘proportioneel geweld’. Zelden zijn Europese moraalridders zo genadeloos ontmaskerd.

Europees centralisme

Het bochtenwerk van Europese leiders werpt een zorgwekkend blik op Europees centralisme. Bij elke poging een Europees machtscentrum te installeren, bedreigt dat vrijheden van volkeren in Europa. De Europese Unie schermt met ‘Europese waarden’ in artikel 2 van het Verdrag van Lissabon om te tonen dat het nu anders wordt. ‘Respect voor menselijke waardigheid, vrijheid en democratie’ staan centraal. Maar in Catalonië stuitte een referendum op wapenstokken. Met de zegen van de EU; in 2012 nog winnaar van de Nobel Vredesprijs. Hoezo ‘Europese waarden’?

Standaardargument: het referendum was ‘illegaal en ongrondwettig’. Liberaal leider Guy Verhofstadt koos de kant van Spanje. Zelf stond hij in 2014 op de zeepkist in Kiev om burgers aan te moedigen president Janoekovitsj te verjagen. Maar die president, weliswaar geen lieveling, was wettig gekozen. Zijn afzetting, door Verhofstadt bejubeld, was ongrondwettig.

De reactie van premier Rutte was teleurstellend: ‘Madrid staat in zijn recht’. Basta! Dat stond Madrid ook toen de Lage Landen zich in 1581 afscheidden van het Spaans Koninkrijk met het Plakkaat van Verlatinghe. Graaf Alva was, met de methoden uit zijn tijd, net zo wettig als de knokploeg van premier Rajoy. Als historicus kan Rutte makkelijk een land bedriegen dat zijn eigen geschiedenis niet meer kent. De afscheiding van Belgie in 1830, gevolgd door een tiendaagse veldtocht, was ‘ongrondwettig’. De vrijheidsstrijd van kolonies stond haaks op vele grondwetten. Er zijn weinig grondwetten die afscheiding toestaan.

Sappige sinaasappel

Catalanen hebben zich in hun verzet tegen het Spaans centralisme doorgaans netjes gedragen. Baskenland ageerde jarenlang met terreur. Twintig jaar geleden kreeg Baskenland vergaande zelfstandigheid met fiscale autonomie. Catalonië kreeg ook meer ruimte, maar geen fiscale autonomie. De regio is rijker dan het gemiddelde in Spanje en Europa. Catalonië betaalt jaarlijks netto 8% van zijn bruto binnenlands product in de Spaanse staatskas: 17 miljard euro. In Nederlandse verhoudingen zou dat ruim 60 miljard euro zijn. Zouden Nederlanders zo’n ‘transfer’ graag betalen? Voor Madrid is Catalonië de sappige sinaasappel om uit te persen. Als Madrid Catalonië dezelfde status had gegeven als Baskenland, was het wellicht niet zo’n vaart gelopen.

De regering in Madrid past bescheidenheid. In juni 2012 moesten EU-noodfondsen 100 miljard euro reserveren om failliete Spaanse regiobanken te redden. De grootste, Bankia, kreeg 19 miljard. Bankia is tevens de huisbank van Real Madrid dat een jaar later de Britse voetballer Gareth Bale kocht voor 99 miljoen euro. Bankia kreeg zijn ‘bail-out’; Real zijn ‘Bale-out’. Met geld van belastingbetalers in Europa. Een faillissement van Bankia zou een enorm gat hebben geslagen in de Spaanse staat.

Valse morele autoriteit

Met onvoorwaardelijke steun aan Madrid verraadt de EU zichzelf. De dubbele moraal was al duidelijk. Uit hoofde van ‘Europese waarden’ pakte Timmermans Polen hard aan. De Poolse president Andrzej Duda deed Polen inbinden, maar Timmermans gaf er een extra klap bovenop: Polen stemrecht in de EU ontnemen wegens het schenden van Europese waarden. En Spanje? Eerst dagenlang stilzwijgen en vervolgens politiegeweld met 800 gewonden, legitimeren. Die mensen wilden stemmen; een democratisch recht. Timmermans zakte door een morele vloer. De EU met hem. De EU pretendeert morele superioriteit op wereldschaal. Ten onrechte.

Oogopener

Brussel verkrampt inzake Catalonië omdat het ingaat tegen de EU ideologie van een ‘steeds hechtere Unie’. Interne fragmentatie na de brexit: daar moet de zweep over. Catalonië bewijst waar excessieve transfers toe leiden. De EU wil een onbegrensde Europese Transferunie installeren. Europees centralisme steunt instinctief Spaans centralisme. Catalonië ligt op het offerblok van de Europese bureaucratie. Nu zijn 800 gewonden ‘proportioneel’. Straks is arrestatie van 800 ‘anti-Europese populisten’ wellicht ook ‘proportioneel’. En wat is ‘proportioneel’ zodra het ‘Europees Leger’ aantreedt?

Catalonië opent vele ogen. Europees centralisme begint vrijheden te verdrukken. In Europa ontstijgt de geur van de rondmarcherende varkens uit ‘Animal Farm’. Onder de vlag van ‘Europese waarden’. Iets om over na te denken.

Nu het nog kan.

Deze tekst verschijnt vandaag ook in De Volkskrant.