N-VA-plan stuit op Belgisch confederalisme

Het zijn weer hoogdagen voor alle politieke analisten en would-be analisten. Behorend tot de tweede categorie, gooi ik er ook maar even enkele bedenkingen bovenop. Mocht N-VA niet bestaan, ze moest de meningenindustrie ter wille worden uitgevonden. Die partij wil dus ‘Veranderingen voor Vooruitgang‘. Zou ooit een partij die als conservatief door het politieke leven gaat zo’n progressieve slogan gebruikt hebben, denk een mens spontaan, maar dat terzijde. 

Het confederale ei is hiermee gelegd. Bart Maddens pelt het eiinhoudelijk voor Doorbraak. De sterktes en zwaktes vallen op. Het werkstuk is degelijk en maakt indruk. N-VA zoekt verdienstelijk een techniek om België zo ver uit te kleden dat de zeer overtuigden er mee kunnen leven en het symbool België toch blijft bestaan voor die talrijke kiezers die de knoop niet echt willen doorhakken. Of dat een sterkte dan wel een zwakte is, zal nog moeten blijken. Het kan ver genoeg gaan voor wat bij N-VA de zuidvleugel wordt genoemd – de fundi’s – en toch niet te ver voor de noordvleugel – de realo’s. En dan viert de hele club arm-in-arm feest. Het kan ook zijn dat het niet ver genoeg gaat voor die zuiderlingen (er blijft tenslotte iets bestaan dat België heet) en te ver voor de noordkaap (wat rest van België is bijzonder schraal) en dan loopt de tent leeg. Dat wordt een eerste aandachtspunt voor N-VA tijdens de campagne die dus, voor alle duidelijkheid, nu echt volop bezig is.

Het hele plan is ook ontegensprekelijk werkbaar voor Vlaanderen en Wallonië, dat zullen ook tegenstanders moeten erkennen. Maar het Brussel-luik wordt wellicht de achilleshiel. Ook daar is ernstig studiewerk aan vooraf gegaan. Toch rezen er meteen vragen over de werkbaarheid van die zogenaamde Brussel-keuze. Zelfs als het systeem uitvoerbaar is, dan nog kan moeilijk beweerd worden dat het tot een vereenvoudiging leidt. Terwijl dat mede het opzet is van de hele denkoefening, krijgen we voor Brussel een structuur die niet de doorzichtigheid als eerste kenmerk heeft. Dat kan overigens ook niet anders. De formeel-institutionele band met Brussel behouden én een eenvoudige structuur uitwerken, dat is zoeken naar de kwadratuur van de cirkel. Omdat N-VA het eerste wilde, moest ze in de hoofdstad het tweede laten vallen. Daar zal nog aardig wat over gebakkeleid worden net zoals over het feit dat die Brussel-keuze toch wat oogt als het afwegen van het aanbod van twee gsm-operatoren.

Hét struikelpunt dat commentatoren en politologen het meest uitspeelden is het feit dat N-VA geen bondgenoten zal vinden voor dit plan. Nu is het vreemd dat een partij bij het uitwerken van het kiesprogramma een draagvlak zou moeten gaan zoeken bij de concurrerende partijen. Het zou mooi zijn als de kiezer zou mogen beslissen over het al dan niet bestaan van draagvlakken, maar dat schreef ik al eerder voor Doorbraak.

Ruud Goossens van De Standaard tweette: ‘Als N-VA dit confederalisme wil uitvoeren, zal zelfs die 40 procent van Geert Bourgeois niet volstaan.’ Waarop politoloog Dave Sinardet reageerde: ‘Enige oplossing is opkomen in Wallonië en ook daar meer dan 40% halen.’ Deze korte tweetwissel tekent de Vlaamse knoop loepzuiver. Vlaanderen kan volgens kenners niet beslissen over de eigen institutionele toekomst. Zelfs als N-VA in Vlaanderen 60% haalt, blijven de grendels intact en kan alles geblokkeerd worden door het zuiden. De Franstaligen beschikken vandaag reeds over een veto-recht, zoals dat in confederaties het geval is.

Dat leidt tot het ogenschijnlijk paradoxale besluit dat het confederalisme kan geblokkeerd worden door de confederale technieken die België nu al kent. Staat N-VA alleen met haar pleidooi voor confederalisme? Absoluut niet. De tegenstanders brengen de confederale technieken juist graag in aanslag om N-VA desgevallend te stuiten. Als N-VA veel kiezers kan verleiden, krijgen we na de verkiezingen eigenlijk een strijd tussen Vlaamslievende confederalisten en Belgischminnende confederalisten.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>