Nadia Sminate: ‘Er is nog werk aan de winkel voor ons harmonieus Vlaanderen’

‘De eerste allochtone burgemeester!‘. Zo kopte quasi elke krant na de gemeenteraadsverkiezingen van 2012. Cameraploegen stonden mij thuis op te wachten. Alle journalisten wilden van mij weten hoe het voelde om die stempel opgeplakt te krijgen. Een stempel waar ik nooit bij stil stond, laat staan om vroeg. Steevast antwoordde ik dan ook dat ik me trots voelde als Vlaming en dat, als ik in de spiegel keek, het beeld ook overeenkwam met dat gevoel.

Of ik dan niet trots was om als rolmodel te fungeren voor ‘mijn’ gemeenschap? Natuurlijk was ik blij dat jongeren naar mijn — zoals bij iedereen soms hobbelige — parcours konden opkijken. Maar of dat nu over blanke of zwarte jongeren ging, dat deed er voor mij hoegenaamd niet toe.

Krasje op mijn ziel

Nu is het moment gekomen om toe te geven dat dat spiegelbeeld in mijn jeugd niet altijd voor hetzelfde zelfvertrouwen zorgde als vandaag. De momenten waarop ik geconfronteerd werd met racistische agressie, verbaal én een enkele keer fysiek, staan in mijn geheugen gegrift. De gezichten van die jongens, de woorden waarmee ze uithaalden, … Na al die jaren kan ik het mij nog letterlijk voor de geest halen. Het is een krasje op mijn ziel.

Maar heb ik toen gewild dat heel Vlaanderen mee zou wenen om mijn verdriet? Heb ik een hele samenleving beschuldigd van ‘structureel racisme’ omwille van de daden van enkelingen? Heb ik gevraagd aan alle Vlamingen om zich schuldig te voelen? Of erger nog, om de volksgezondheid op het spel te zetten met een betoging? Neen. Ik heb mijn rug gerecht en ben verder gegaan. En ik heb ervoor geijverd dat de schuldigen gestraft zouden worden. Dat is ook gebeurd.

Ook in de jaren daarna heb ik die gebeurtenissen mijn leven niet laten bepalen. Ik voelde me niet het slachtoffer van een collectief negatief gevoel ten opzichte van mijn persoon. Ik zag integendeel de kansen die Vlaanderen mij te bieden had. Verder studeren, op kot gaan, internationale uitwisselingen, … Het kan in Vlaanderen allemaal. Indien de thuissituatie weinig financiële ruimte biedt, doet de gemeenschap een extra inspanning.

Open en inclusieve samenleving

In Vlaanderen heeft 1 op de 5 inwoners een migratieachtergrond. Niemand, tenzij in de ranzige marge van het publieke debat, trekt het diverse Vlaanderen in twijfel. We maken onlosmakelijk deel uit van een open en inclusieve samenleving. Daar wil ik ook elke dag een bescheiden bijdrage aan leveren. De Vlaamse identiteit geven we dan ook samen vorm.

Samen. Want het zwart-wit verhaal over onderdrukking en zwart of allochtoon versus autochtoon  de afgelopen dagen de media beroerde is niet het échte verhaal in het dagelijkse leven.

Het echte verhaal zijn toneelgezelschappen waar jong en oud, blank en zwart en alle andere tinten welkom zijn en elkaar ontmoeten. Buurtfeesten waar tussen pot en pint geklaagd wordt over het verkeer en de dorpspolitiek. Vrijwilligers die in taalklassen (andere) nieuwkomers Nederlands en — en passant — het plaatselijke dialect proberen bij te brengen. Dit verhaal wordt elke dag geschreven door talloze Vlamingen, ongeacht kleur of herkomst. Dat is de Vlaamse samenleving die ik elke dag zie, en waar ik voor blijf vechten.

Discriminatie onaanvaardbaar

Zeker, in deze samenleving moeten we ook samen élke vorm van discriminatie aanpakken. Ik zal mijn ogen echter nooit sluiten voor om het even welk onrecht dat nog altijd bestaat Vlaanderen.

Dat je minder kans hebt op een sollicitatiegesprek wanneer je naam iets exotischer klinkt dan Janssens of Peeters is onaanvaardbaar. Een huurwoning geweigerd omwille van dezelfde reden kan het (psychisch) welzijn schaden. Het is goed dat dit strafbaar is. En het is goed dat er onderzoek gebeurt naar alle soorten van discriminatie in verschillende sectoren.

Oorzaken van discriminatie

De oorzaken van bepaalde vormen van discriminatie dienen echter ook onderzocht te worden. Het is pas wanneer je weet waaròm mensen vooroordelen hebben dat je een oplossing kan suggereren. Het is natuurlijk niet bon ton om te zeggen dat discriminatie gevoed wordt door bepaalde ergernissen, misverstanden of zelfs stuitende gedragingen of uitspraken waarvoor hier geen plaats is. Maar het is wel zo. En ik ben ervan overtuigd dat een onderzoek naar het ontstaan van de angst voor de andere even noodzakelijk is als onderzoek naar de frequentie van discriminatie.

Zelf racisme ervaren hebben of aanwezig zijn op een betoging ertegen zorgen heus niet voor het alleenrecht op het begrip van het probleem. Of het alleenrecht om een mening te mogen uiten. Laat staan een pensée unique op te leggen. Er is nog werk aan de winkel voor ons harmonieus Vlaanderen en samen kunnen we er aan werken. Of een wedstrijdje de ‘beste anti-racist’ ons vooruit helpt, dat betwijfel ik.