NAVO is allesbehalve hersendood

De NAVO, ooit een bolwerk tegen de Sovjetdreiging, heeft al veel uitdagingen doorstaan. Recentelijk vond de organisatie een nieuwe adem als symbool van internationale samenwerking tegen Rusland en China, twee nucleaire mogendheden die hun invloedssfeer én territorium gevoelig wensen uit te breiden.

Op 9 november 2020 organiseerde secretaris-generaal Jens Stoltenberg, midden in de coronapandemie, de allereerste Jeugdtop van de NAVO, met als doel jonge stemmen te betrekken bij het NAVO 2030-project. Stoltenberg benadrukte dat ‘NAVO 2030 over jullie toekomst, jullie vrijheid en jullie Alliantie gaat’. Deze jongerenbijeenkomst was het directe resultaat van de publicatie van ‘NATO 2030: United for a New Era‘, een rapport dat een ontnuchterend licht werpt op de uitdagingen waarmee de NAVO wordt geconfronteerd, zowel intern als extern.

Kwetsbaar door technologie

In een wereld waar de afhankelijkheid van technologie snel toeneemt, wordt de kwetsbaarheid voor digitale dreigingen almaar duidelijker. De recente cyberaanval op Defensie in december 2021, toegeschreven aan China, benadrukte verder de urgentie van een doeltreffende respons in dit digitale tijdperk. Gedurende vier weken kon Defensie geen externe e-mails versturen, een kritieke functie voor de nationale veiligheid. De aanval verstoorde het interne mailverkeer van onze militairen, met een kostenpost van 2,25 miljoen euro voor het herstel.

Wat velen dan ook niet beseffen, is dat de NAVO — ondanks sommige kritieken die ze als hersendood of irrelevant bestempelen — ook hier een belangrijke rol speelt. Supranationale samenwerking is van primordiaal belang. De EU en de NAVO sloten in februari 2016 een technische overeenkomst om informatie-uitwisseling te bevorderen. EU- en NAVO-experts komen intussen bijna jaarlijks samen om deze samenwerking verder te bevorderen. Als klein land staan we voor grote uitdagingen, en het is duidelijk dat onze veiligheid niet uitsluitend op nationaal niveau kan worden gewaarborgd.

Afschrikking

Puur defensief denken is strategisch onjuist. Gezamenlijke oefeningen organiseren en onze cyberverdedigingscapaciteiten versterken door gestructureerde informatie-uitwisseling, ook met andere relevante internationale partners, zijn een must. Daarbij speelt afschrikking, een filosofie die diep geworteld is in de NAVO.

In tijden van ongekende cyberdreiging moeten we beseffen dat passiviteit ons niet zal redden. Het is tijd om overdreven wantrouwen opzij te zetten en de voordelen van internationale samenwerking te omarmen. Ons kleine België heeft veel te winnen bij een hechtere samenwerking binnen de NAVO en met de bredere internationale gemeenschap. De volgende cyberaanval kan op elk moment plaatsvinden en het is van cruciaal belang voor onze staatsveiligheid dat we dit besef snel omzetten in daadkrachtige maatregelen, waarbij afschrikking als fundamenteel onderdeel van onze strategie centraal staat.

Voormalig generaal Marc Thys bracht recent in De Afspraak een alarmerende boodschap: ‘Bij een uitbraak van oorlog zouden we binnen enkele uren al stenen moeten gooien vanwege een tekort aan munitie.’ De huidige staat van onze defensie is ronduit zorgwekkend, niet alleen op het gebied van fysieke industriële militaire capaciteit, maar ook op het vlak van cybersecurity en digitalisering. Zo slaagt defensie er al lang niet in om de vacatures voor cybersecurityexperts in te vullen.

Prioriteiten

Het is hoog tijd om onze prioriteiten te herzien en defensie de erkenning te geven die ze verdient. Het is cruciaal om meer te investeren in onze defensie, niet alleen financieel, maar ook door talent aan te trekken dat een impact wil hebben op de Belgische en Europese veiligheidssituatie.

Helaas tonen onze acties het tegenovergestelde. Het budget voor defensie daalde van 1,21 naar 1,17 procent van het bruto binnenlands product (bbp), een flagrante schending van de beloften in de Wales Summit Declaration waarin net een toezegging werd gedaan om de defensie-uitgaven te verhogen. Dit is niet het gedrag van een betrouwbare defensiepartner.

Effectieve langetermijnbeleidsmaatregelen zijn niet afhankelijk van één generatie, maar vragen om betrokkenheid en verantwoordelijkheid van leiders uit verschillende tijdperken. Initiatieven zoals NAVO 2030 hebben de grootste kans op succes, wanneer ze ontwikkeld worden in samenwerking met de bestuurders van morgen. Het ondersteunen van de leiders die over tien, twintig, dertig jaar de teugels overnemen, is cruciaal voor het overleven van de alliantie.

Betrokkenheid

Jongeren in ons land tonen voortdurend interesse in geopolitieke kwesties, maar twee belangrijke obstakels belemmeren verdere betrokkenheid. Ten eerste slagen we er niet voldoende in om jongeren te overtuigen om een loopbaan binnen defensie te overwegen, een sector die kampt met personeelstekort. Door aantrekkelijke salarissen, voordelige secundaire arbeidsvoorwaarden en boeiende mogelijkheden voor professionele ontwikkeling kunnen we defensie aantrekkelijker maken.

Bovendien blijft de NAVO voor vele jongeren onbekend terrein. Ze zijn niet bekend met haar doelstellingen, kennen de achterliggende filosofie niet en begrijpen niet hoe de organisatie bijdraagt aan de veiligheid van dit land. Dit is een paradox: hoewel ons land voor zijn internationale veiligheid bijna volledig afhankelijk is van de NAVO, realiseren onze toekomstige leiders zich onvoldoende waar de rust aan onze grenzen net vandaan komt. Dat moet en kan anders. Personel is immers policy.