Nederland naar de stembus: het CDA-programma

Na de doorlichting van het VVD-programma, komt in dit tweede luik over de Nederlandse politieke partijprogramma’s het CDA (Christen Democratisch Appel) aan bod.

Het CDA zit in zwaar electoraal weer. Het gewezen CDA-kopstuk Pieter Omtzigt is met zijn nieuwe partij Nieuw Sociaal Contract een meer dan geduchte concurrent voor het CDA. Ook het feit dat de gewezen CDA-coryfee Mona Keijzer de BBB-kandidate wordt voor het Torentje, is geen goed nieuws voor het CDA. In een peiling van het voorbije weekend halveert de partij en kan ze zich alleen troosten met het gegeven dat regeringspartner D66 nog meer zetels zou verliezen.

Opvallend was dat niemand van de kopstukken de lijst wilde trekken, waardoor het vrij onbekende kamerlid Bontenbal lijsttrekker wordt. De verhuis van Wopke Hoekstra naar de EU-commissie, als opvolger van Frans Timmermans, heeft er bovendien toe geleid dat de partij heeft moeten schuiven met zijn ministers.

Karien Van Gennep, de minister van Sociale Zaken, wordt de nieuwe viceminister-president onder Mark Rutte. Hanke Bruins Slot verhuist van Binnenlandse Zaken naar Buitenlandse Zaken en haar bevoegdheden worden overgenomen door de minister van Huisvesting Hugo de Jonge. Gaan zij het CDA meer gezicht kunnen geven dan Hoekstra?

Programma

Het CDA-programma heeft als titel: ‘Recht doen: een hoopvolle agenda voor heel Nederland’. Henri Bontenbal lanceert een traditioneel christelijk partijprogramma met veel aandacht voor het gezin. Het gezin staat centraal en het CDA wil meer kindergeld en een hoger kind gebonden budget. Hoe dat moet betaald worden? Het CDA pleit voor hogere erf- en schenkingsrechten. Het is maar de vraag of de gezinnen daarop zitten te wachten?

Ook moet er een heffing komen op hasj-winkels zoals die bestaat in Duitsland. Meer fatsoen vindt de partij ook een absolute noodzaak. Zo wil het CDA een verbod op anonieme sociale media-accounts.

Daarnaast is er veel aandacht voor het platteland en de boeren. Net zoals de VVD wil het CDA het stikstofdoel verschuiven van 2030 naar 2035. En moet er meer steun komen voor de land- en tuinbouw. Het CDA moet hier concurreren met de BBB en Omtzigt. En het platteland wordt van het CDA vrijgesteld van rekeningrijden.

Opvallend is ook dat de partij zich afzet tegen de wolf: voor dat dier is er in Nederland geen plaats. Dat zal men op het platteland en bij de boeren graag horen. Ook de mogelijke verhuis van de luchthaven van Schiphol naar Lelystad kan voor het CDA niet. Dat is mogelijk goed nieuws voor Zaventem.

Het kabinet Rutte IV is gevallen over migratie, maar daarover zegt het CDA opvallend weinig. Wel pleit het CDA ook voor een tweestatutenstelsel (het onderscheid tussen tijdelijke migranten en permanente) waarmee ze op de VVD-lijn zit. Van migratiequota wil de partij niet weten.

Conclusie

Het CDA is een partij in nood, en de aankomende verkiezingen worden er een van erop of eronder. Bontenbal zal het vooral moeten opnemen tegen de twee nieuwe opkomende partijen: Omtzigt met zijn NSC en Caroline van der Plas met de BBB.

De vrees bestaat dat het CDA zich dood heeft geregeerd, en niet is bezig geweest met de noden van de achterban. Het doet onvermijdelijk denken aan nogal wat Vlaamse partijen die geen realistisch zicht meer hebben op de noden van de kiezers. Het resultaat van iets dergelijks is meestal simpel: de verkiezingen worden verloren.