Nederlandse cultuur-negationisme

Ilja Leonard Pfeijffer stelt in het artikel in NRC dat het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV), de organisatie achter de titel Dichter der Nederlanden, een fascistoïde organisatie is welke er vooral op gericht is om initiatieven om België bijeen te houden, zoals een Belgische Dichter des Vaderlands, te frustreren. Ook meent hij dat Van Leeuwen hiermee de (rechtse) politieke partijen PVV en N-VA in de kaart speelt. Twee stellingen die toch met een korrel zout genomen moeten worden. 

Het ANV fascistoïde noemen staat in de kringen waar meneer Pfeijffer zich begeeft gelijk aan zowat alles dat rechts en eng is. Terwijl het ANV als doel toch niet meer heeft dan de Nederlandse en Vlaamse cultuur dichter tot elkaar te brengen. Het is daarom een aparte redenering dat vanwege een aantal (extreem)rechtse organisaties of partijen die dit gedachtegoed al dan niet vanuit nationalistische motieven propageren, dat Vlaams-Nederlandse samenwerking dus per definitie slecht is. Zoals meneer Pfeijffer redeneert kan men een organisatie als Greenpeace direct bestempelen als bio-terroristisch. Nogal kort door de bocht en niet ontdaan van enige subjectiviteit dus. 

Zou het allicht kunnen dat meneer Pfeijffer zelf bepaalde motieven heeft bij zijn kritiek? In de (linkse) cultuurkringen in Vlaanderen is het immer bon ton om af te geven op alles dat ook maar riekt naar Vlaams gezindheid of anti-Belgisch zijn. Mensen als Tom Lanoye, Kristien Hemmerechts of Erwin Mortier geven er om de haverklap kritiek op karikaturen die ze zelf construeren op het Vlaamse streven naar zelfbeschikking. Vermoedelijk zijn de Vlaams-Nederlandse contacten wel zodanig goed dat meneer Pfeijffer zijn oor te luister gelegd heeft bij zijn Vlaamse vakgenoten. De Dansaertstraat loopt in deze vloeiend door in de Amsterdamse Grachtengordel. 

Dit terwijl de realiteit is dat België de facto gesplitst is in een twee-landen-land waar zowat alles dat met cultuur te maken heeft geregionaliseerd is. Vlaanderen en Franstalig België leven praktisch volledig langs elkaar heen. Zelfs de nationale omroepen VRT en RTBF, welke nochtans in hetzelfde gebouw zetelen, hebben niets met elkaar te maken. Logisch ook, daar  er praktisch niets is dat België nog bindt. Hetgeen een gevolg is van de geschiedenis die het land 130 jaar lang heeft getekend in de taalstrijd, de minorisering van het Nederlands en de culturele onderdrukking van Vlaanderen. 

Is het raar om te denken dat Vlaanderen zowel politiek als cultureel (steeds meer) aansluiting vindt bij Nederland? Tot de val van Antwerpen in 1585 waren de Nederlanden immers feitelijk één land, welke door het ongelukkig handelen van de Spanjaarden uiteengevallen zijn, maar waar altijd warme contacten tussen zijn geweest en gebleven. Na de tweede splitsing in 1830, waar België uit anarchistisch separatisme is ontstaan, was er zelfs nog een orangistische beweging in België die tot diep in de 19^e eeuw actief was en waar het ANV in zekere zin zelf een erfgenaam van is. Zo gek is het dus niet om te menen dat, in de woorden van meneer Pfeijffer, de Vlaamse cultuur meer gemeen heeft met de Nederlandse dan met de andere taalgemeenschappen in België. 

Feit is dat de Vlaamse en de Nederlandse regering al vele jaren goed samenwerken en elkaar als prioritaire partners beschouwen. In de woorden van voormalig minister Timmermans, iemand die bezwaarlijk tot een nationalistische groepering gerekend kan worden: ‘Feitelijk vormen Nederland en Vlaanderen een regio, de Vlaams-Nederlandse delta. Zo beziet men ons ook vanuit Azie of Latijns-Amerika. Van afstand bekeken zijn onze onderlinge verschillen verwaarloosbaar.’

Kortom is het initiatief van een Dichter der Nederlanden allicht toch niet zo nationalistisch geïnspireerd als dat sommigen zouden beweren. Eerder valt te zeggen dat de titel een symptoom is van het vervagen van grenzen en daarmee het steeds makkelijker worden voor regio’s om aansluiting bij elkaar te zoeken. Om de spreuk aan te halen die op het Vlaams Cultureel Centrum De Brakke Grond in Amsterdam is aangebracht: ‘Hoe cond ick U mijn broeders oyt vergeten, daar wij toch zijn in eenen tronck geplant.’

De auteur is student aan de Erasmus Universiteit Rotterdam in Nederlands Recht, Fiscaal Recht en Economie en Bedrijfseconomie, Oud-voorzitter en lid van verdienste van de Haagse Jovd en Haags Jongerenambassadeur stichtend lid en penningmeester van de Stichting Baarle Werkgroep en lid van het Algemeen-Nederlands Verrbond (ANV)

Foto (c) Reporters (Joke Van Leeuwen, de Dichter der Nederlanden)