Oekraïne: de moed van uw overtuiging?

Op 18 mei publiceerde Jef Abeel op Doorbraak een interessante recensie van het boek Evaluating NATO Enlargement (De NAVO uitbreiding als boosdoener). Het boek werd geschreven door een twintigtal redacteurs die het blijkbaar niet allemaal eens zijn over het belang van de NAVO-uitbreiding.

De uitbreiding van de NAVO moest het vacuüm opvullen na het ontbinden van het Warschaupact. De uitbreiding zou ook gunstig zijn voor de versterking van de democratie en de groei van de vrije markt, twee doelen van de VS. Volgens Washington waren de Europese veiligheidsstructuren onbetrouwbaar. Clinton begon in 1994-95 met Polen, Tsjechië en Hongarije uit te nodigen. Clinton luisterde niet naar Ruslandkenner George Kennan, die in 1997 stelde dat de uitbreiding de meest fatale vergissing van de VS zou zijn. Als de NAVO de grenzen van Rusland zou bereiken, zou er een conflict uitbreken. In 2022 kreeg hij gelijk.

Toen Bush ook Georgië en Oekraïne wilde toelaten als NAVO-lid, waren zowel Frankrijk als Duitsland niet akkoord. De VS drukten hun standpunt door. Poetin werd kwaad en liet weten dat Oekraïne het bij een toetreding moest stellen zonder de Krim en zonder de oostelijke regio’s.

Op 6 juni publiceerde Doorbraak opnieuw een artikel ditmaal van Pieter de Jonge, historicus, met als titel ‘Is NAVO-uitbreiding echt de boosdoener?’. Het artikel begint met de vraag: ‘Amerikanen slecht, dus Poetin niet?’ Over Oekraïne schrijft de Jonge: ‘Oekraïne zou geen lid worden van de NAVO. Uit diplomatieke beleefdheid werd de mogelijkheid opengelaten. Net als bij Georgië, dat nog altijd geen lid is. Poetin weet dat. Hij weet dat de Krim en de Donbas al verhinderen dat Oekraïne NAVO-lid wordt’. En De Jonge gaat verder: ‘Het gaat hem niet om uitbreiding van de NAVO, maar om Oekraïne binnen de Russki Mir (Russische Wereld) te houden’. Deze stelling zou correcter zijn mocht hij geschreven hebben: ‘De oorlog gaat om Oekraïne binnen de belangensfeer van de NAVO/EU te loodsen of binnen de Ruski Mir te houden’.

Het belang van Oekraïne voor de Russische Federatie ligt in haar grondstoffen die zich vooral in de Donbas-regio bevinden en bij de Krim die essentieel is als uitvalsbasis voor de Russische marine en toegang verschaft tot de Middellandse zee en het Midden Oosten. Deze stelling wordt ook met zoveel woorden bevestigd door uitspraken van VS-autoriteiten die via deze proxy-oorlog Rusland willen herleiden ‘van wereldmacht tot een (irrelevante) regionale macht’. Als dat geen bedreiging is, wat dan wel?

De Jonge eindigt zijn bijdrage met: ‘U mag bezwaren hebben tegen het buitenlandbeleid van de Verenigde Staten. Maar bega niet de vergissing te denken dat Rusland vrij is van blaam’. Daar zijn we het volkomen mee eens.

De Doorbraaklezers laten zich niet onbetuigd. Dat dit onderwerp het lezerspubliek van Doorbraak aansprak bewezen de 151 reacties op het artikel van De Jonge. Daarom wil ik afsluiten met een discussie waar ik zelf aan deelnam. Op mijn reactie kwam er een interessante bedenking die ik hier wil voorleggen.

Lezer Steven de Coninck schrijft: ‘De vragen die u stelt, zijn zeker zinvol. Alleen…. daar stopt het niet. Wie voldaan is met “genuanceerde” antwoorden en vervolgens niks doet, is een stuurman aan wal, een passieve “intellectueel” … maar vergeet dan niet de belangrijkste vraag: hoe reageren we nu op de concrete situatie, in het besef dat de feiten zijn zoals ze zijn, ook al houden we er niet van, en in de overtuiging dat de toestand vermeden had kunnen worden?’

Of je helpt Oekraïne, of je doet dat niet. Of je verdedigt Taiwan, of je laat het over aan de communisten. Dit zijn stuk voor stuk vreselijke beslissingen met negatieve gevolgen die je deels ook zelf veroorzaakt, maar je moet handelen.

Daarom ben ik overtuigd dat, globaal gezien, de acties van de NAVO de juiste zijn. Mijn antwoord op zijn stelling is niet gemakkelijk maar ten minste duidelijk: wanneer we zoals deze lezer én al wie zoals hem overtuigd zijn dat Oekraïne ‘onze oorlog’ aan het uitvechten is, dat ‘onze democratie en waarden’ bedreigd worden door Rusland, dan moeten we de moed hebben van onze overtuiging en soldaten sturen naar het oorlogsgebied.

Wanneer we onze waarden en normen herleiden tot koopwaar, moeten we ons dringend vragen stellen over de waarde ervan. Laat mij de uitspraak van De Jonge omdraaien: ‘Bega niet de vergissing te denken dat het Westen vrij is van blaam’.