Oekraïne kiest voor het westen

Op zondag 26 oktober 2014 hield Oekraïne parlementsverkiezingen. Officiële uitslagen zijn er nog niet. Exit polls tonen echter overtuigend aan dat de pro-westerse partijen die met een grote meerderheid hebben gewonnen. De opkomst was 70% in het westen van het land maar vaak slechts 30% in de door de regering in Kiev gecontroleerde gebieden in het oosten.

De voorlopige uitslagen zien er zo uit: Blok van president Petro Potrojenko 23%; Volksfront van premier Arseni Jatsenjoek 21%; Zelfhulppartij van Andreyi Sadovy de burgemeester van de westerse stad Lviv 13%. 

Verwacht wordt dat de drie partijen een coalitieregering vormen met waarschijnlijk Arseni Jatsenjoek opnieuw als premier.

De vroegere premier, de blonde Joelia Timosjenko, haalde nipt 6%.

Twee nationalistische partijen, de radicale Partij en de Vrijheidspartij (Svoboda) halen met elk circa 6%, de kiesdrempel van 5%. ‘Sector Rechts’, de strijdende activisten tijdens de opstand in februari moet het met geen 3% stellen. De Russen bestempelen die partij als neonazi. De ‘Partij van de Gewesten’ van de naar Rusland gevluchte voormalige president Viktor Janoekovytsj nam geen deel aan de verkiezingen. Voor het eerst sedert de onafhankelijkheid geraakte de pro-Russische communistische partij niet in het parlement. Het oppositieblok geleid door de vroegere energieminister van voormalig president Janoekovytsj won wel zowat 7%.

Oost-Oekraïne

Van de 46 miljoen Oekraïeners brachten 4,8 miljoen hun stem niet uit. Dit was het geval in de door Rusland geannexeerde Krim en in delen van Donetsk en Luhansk die door pro-Russische rebellen zijn bezet. Dit betekent dat in het parlement 27 van de 450 zetels onbezet blijven. De rebellen plannen op 2 november 2014 in hun gebied eigen verkiezingen te houden met als doel hun onafhankelijkheidsstreven kracht bij te zetten.

Tijdens de Europese Raad in Brussel op donderdag 23 oktober verweet Bondskanselier Merkel president Vladimir Poetin dat dit indruist tegen het vredesakkoord van Minsk (5 september 2014) tussen Oekraïne en Rusland. Kiev verbond daarmee om in december dit jaar regionale verkiezingen te houden betreffende meer autonomie in het betwiste gebied. Alle ambtsgenoten, behalve de Italiaanse premier Renzi, traden haar bij. Die pleitte in tegendeel voor warmere betrekkingen met Rusland en de versoepeling van de EU-sancties.

Poetin repliceerde reeds openlijk op de aantijging van Merkel met de verklaring dat volgens het Minsk-akkoord de verkiezingen in het zuidoosten van het land zouden worden gehouden in coördinatie met de Oekraïense wet maar niét volgens die wet.

Wat nu EU?

Oekraïne is duidelijk een Europees land. Voor wie daar nog aan twijfelde maken de verkiezingen dit andermaal duidelijk. Oekraïeners verkiezen zonder enige twijfel de Europese Unie boven de door het imperialistische Rusland gedomineerde Euraziatische Unie. Sommigen lieten daarvoor het leven op het vrijheidsplein in Kiev. Hopelijk doet de EU nu ook wat concreets om aan dit vurig verlangen tegemoet te komen en blijft het ditmaal niet bij holle toespraken tot demonstranten die voor de vrijheid hun leven veil hebben.

De goedkeuring op 16 september 2014 door het Europees Parlement van het associatieverdrag EU/Oekraïne, is een stap in de goede richting.

Zodra de uitslag van de verkiezingen officieel wordt en het nieuwe parlement is samengesteld kan het duo Potrojenko/Josentjoek er aan beginnen om te proberen de situatie in het oosten van het land onder controle te krijgen, de gehavende Oekraïense economie weer op de rails te zetten en de corruptie de kop in te drukken. Daarbij zullen zij onvermijdelijk de steun nodig hebben van de EU en het hele westen. Vraag is ofBrussel inventief genoeg zal zijn om daartoe de nodige middelen en mechanismen te vinden. Het doel moet zijn de hoop van de Oekraïners levendig te houden zodat zij beseffen dat de offers die zij voor het EU-lidmaatschap hebben gebracht, op termijn niet tevergeefs zijn geweest.

De nieuwe voorzitter van de EU –Commissie Jean-Claude Juncker heeft laten verstaan dat er tijdens zijn vijfjarige ambtstermijn geen nieuwe lidstaten komen. Dat is allicht voorzichtig en wijs. Oekraïne zal er zelf moeten voor zorgen aan alle voorwaarden te voldoen en dat zal tijd vergen. Zolang het uiteindelijke doel van toetreding tot de EU maar niet uit het oog wordt verloren.

Foto: Arseni Jatsenjoek (c) Reporters