Oorlog tegen corona te laat begonnen in België

Het aantal zieken in de hospitalen verdubbelt elke twee dagen. Corona ontziet niemand. En nochtans waren we gewaarschuwd. Ondertussen leven we in een halve lockdown, maar is dat voldoende? Een gesprek met een paar covid-19-patiënten, die nu ‘met corona’, zoals dat heet, in quarantaine zitten. Een ondernemer, Bart Van Hooland en een alleenstaande moeder, Natalie De Coninck. We contacteerden ook enkele artsen die nu geveld zijn door corona. Maar zelfs off the record wilden ze weinig kwijt, al klonk geen van hen positief over het overheidsbeleid. ‘De maatregelen hadden veel eerder moeten afgekondigd worden,’ daar zijn ze het allemaal over eens. Maar ook: ‘Bereid u voor op vijf weken “halve” lockdown. De drie weken zijn onvoldoende voor ons land.’

Impact

Bart Van Hooland verbleef de voorbije jaren vaak in China en de States. Hij richtte in 2012 een fonds op dat investeert in ondernemingen die kankerbestrijdingsmiddelen ontwikkelen. Van Hooland is eveneens lid van de raad van bestuur van de Vlaamse investeringsmaatschappij GIMV, dat net een opinie publiceerde over de coronacrisis. Hij vergaderde eergisteren via teleconferentie. ‘Niet alleen bij de GIMV, élke vennootschap, elk bedrijf is bezig met corona. Dat is vandaag de prioriteit: wat is de impact op ons bedrijf?’

Er zijn bedrijfsleiders die klappen kregen de voorbije maanden in China. Die krabbelen nu weer recht. Bedrijven gaan weer open in het Verre Oosten. Nu vallen de klappen in Europa. Klappen, zoals we die nooit eerder hadden in our lifetime. Stel je voor: Brussels Airlines zal vier weken niet vliegen. Dat is nog nooit eerder gebeurd.’

Geboeide artsen

Van Hooland kreeg de symptomen van covid-19 vorige week, maar ze waren mild. Vermits hij nooit koorts maakt, was hij bezorgd. De test was beschikbaar maar een arts vinden om die uit te voeren was moeilijk. Het protocol verbood testen van patiënten zonder groot risico, terwijl de risicogroep intussen veel ruimer blijkt. Dus ging hij zelf naar een laboratorium. Het resultaat: besmet met corona en nu twee weken in absolute quarantaine. Gelukkig genoeg bleven de symptomen minimaal.

Dat er niet getest wordt, gaat er bij Van Hooland, die actief was in de medische sector, niet in. ‘Nu zijn er ongeveer 1500 mensen getest, het moet dus minstens over een veelvoud gaan van mensen die besmet zijn.’ De strenge overheidsmaatregelen hekelt hij. Die komen veel te laat. We hebben allemaal onderschat wat er op ons afkomt, ik ook, zelfs toen we de  aantallen in China, en later in Italië zagen. En nu dit. De prioriteit voor de behandeling van de ergste gevallen is terecht. Maar de overheid zou massaal moeten inzetten op testen. Hoe ga je anders correct bepalen wanneer je de lockdown kan opheffen? We hebben te weinig statistische informatie. ‘Die hebben we enkel op basis van wie in een kliniek belandt. Hoeveel meer besmetten zijn er die niet of nog niet ziek zijn? De regering tast in het duister.’

We worden niet getest omdat we niet klaar waren. ‘Dat had een prioriteit moeten zijn. Net als de mondmaskers. Die waren vorige week uitgeput. Gelukkig genoeg wordt dat snel  bijgestuurd, met dank aan China trouwens. Maar we wisten wat er in China gebeurde, waarom werd hier niet versneld geïnvesteerd in mondmaskers en andere uitrusting?’

Test de testen

Van Hooland legt heel sterk de nadruk op de noodzaak van een testprogramma. ‘Hopelijk kunnen we binnen een paar dagen of weken iedereen testen, zoals dat in Oost-Azië kon. Daar gingen ze heel ver, tot apps en QR-codes toe voor individuele opvolging. Als je niet massaal test kan je toch niet precies genoeg weten hoe goed je the curve aan het flatten bent? Kijk hoe succesrijk dichtbevolkte gebieden als Taiwan, Hong Kong en Singapore waren daarin. Zelfs het hard geraakte Zuid-Korea is versneld uit de crisis aan het komen. Zonder de extreme lockdowns zoals we die hier hebben, maar met extreem doorgedreven monitoring.

Ondertussen circuleren er via de sociale media links naar en oproepen om jezelf te testen. De States zetten er op in, maar Maggie De Block ontraadt het om ‘selfkits’ te gebruiken.

Van Hooland: ‘Mensen zoeken oplossingen, en bestellen tests op internet. Die zijn uiteraard niet allemaal even betrouwbaar. De overheid zou dus beter de beschikbare testen testen in plaats van ze te verbieden. Of zelf versneld testen vinden en aanbieden. Het bloed stroomt toch waar het niet gaan kan? Roche kreeg twee weken geleden in de States een versnelde goedkeuring voor zijn test en kan er nu honderdduizenden per week leveren. Bovendien geef je mensen een uitkomst, wat nu volledig ontbreekt.’

Bart Van Hooland: ‘Zelfs het hard geraakte Zuid-Korea is versneld uit de crisis aan het komen. Zonder de extreme lockdowns zoals we die hier hebben, maar met extreem doorgedreven monitoring.’

Beleid

De ondernemer nuanceert wel: ‘ik ben geen wetenschapper. Ik weet niet hoeveel mensen je moet testen om te kunnen extrapoleren. Los daarvan hadden we dat al veel eerder moeten doen. Alles wijst er toch op dat we daarin volledig onvoorbereid waren? De skiërs die terugkeerden uit Italië? Daar hebben we niéts mee gedaan! En bovendien blijft the sense of urgency volledig achterwege. Stel dat de overheid de maatregelen intrekt en het leven weer op gang trekt op een moment dat de curve nog steeds stijgt? Of omgekeerd, te lang wacht ? Eén week, één dag is van levensbelang. Eén week te weinig kost mensenlevens én één te veel honderden miljoenen euro’s. Informatie is macht.’ Ook Itinera-econoom Ivan Van de Cloot zegt dat. ‘De juiste informatie helpt de juiste maatregelen te nemen. Dat zal uiteindelijk miljarden euro’s schelen. Vergis je niet: we gaan nu al tientallen miljarden verliezen.’

Van Hooland besluit met een goede raad voor de overheid. ‘Nu staat de geldkraan open, terecht. Een dag vroeger of later met kennis die geldkraan dichtdraaien, zou een voorbeeld zijn voor goed beleid zelfs bij een humanitaire crisis.’

Puffen in de sofa

Natalie De Coninck is in het dagelijkse leven actief in de verzekeringswereld. Ze is een alleenstaande moeder die haar sociale leven vandaag moet beperken tot de sociale media. Maandagochtend schreef haar huisarts, die ze voorbije week ook al zag, twee weken quarantaine voor. Alle symptomen wijzen op corona, maar ze is niet getest.

‘Ik heb een “leeg” gevoel, voel me heel ongemakkelijk, met een constante druk op mijn borstkas, vermoeide spieren, ik voel het zelfs mijn haar (lacht). En dat gaat in golven. Er zijn momenten dat ik mij beter voel, en tien minuten later lig ik dan te puffen in een hoekje van mijn sofa.’

Dat ze niet getest is voor covid-19, gaat tegen de logica in: het zorgt ook voor onrust.. Maar er zijn volgens haar ernstiger gevallen dan zijzelf, en ze wil zo helpen om de zorgdiensten niet over te belasten. ‘Alert blijven is de boodschap.’

Klaar voor corona

De Coninck was erop voorbereid. Al sinds het begin van het jaar volgt ze de situatie op de voet, eerst in Oost-Azië, dan in Noord-Italië. ‘Ik volg het nieuws van buitenlandse media. Weet je, een virus kent geen grenzen. Was dat maar het motto geweest in januari, toen we er voor het eerst van hoorden! Als ik ziek ben, moet ik mezelf behelpen, redeneerde ik. Ik heb weinig familie of vrienden in de nabije buurt, dus moet ik voor mezelf kunnen zorgen. Ik kocht bij elke winkelbeurt wat extra, want ik hou nooit een grote stock.’

Haar achtjarige zoontje (verder: S) verblijft nu bij zijn vader. Ze hebben co-ouderschap, week om week, maar nu moet hij langer bij papa blijven. ‘Voordien had ik met hem al een paar keer een gesprek gehad, als we het nieuws hadden gezien. Ik legde hem uit dat hij zijn handjes vaak moet wassen, en moet wegblijven van zieke kindjes. En dat de kans er was dat mensen elkaar niet zouden mogen zien; niet met nadruk op gevaar, maar dat men zo de anderen niet ziek kan maken.’

‘Toen mijn ex S. vertelde dat ik ziek was, belde hij mij, met tranen in de ogen. Ik heb hem toen verteld dat mama een sterke is, ik toonde hem zelfs mijn spierballen, waarop hij: “ik zie wel niet veel hoor mama”. We kregen dan allebei minutenlang de slappe lach.’

Sociale media

Je moet wel van alles de humor in blijven zien, zegt ze. Nu ze al vier dagen eenzaam thuis zit, zit ze meer dan ooit op Twitter. ‘Sociale media zorgen voor afleiding. Je kan alle nieuws op de voet volgen. En ze geven me het gevoel dat ik niet alleen ben. Er wordt veel kwalijks gezegd over sociale media, maar in deze tijden: hoera sociale media! Anders zou ik ook niet goed weten wat te doen. Je mag ondertussen spreken van een ferme Twitterverslaving (lacht). Via Whatsapp hou ik contact met bezorgde familie en vrienden en delen we tips met elkaar. Contact met de buitenwereld helpt me hier wel doorheen. Ik probeer nu ook meer te lezen, heb net een paar boeken besteld, onder andere bij Doorbraak.’

Karl Drabbe | Doorbraak.be

Natalie De Coninck: ‘Contact met de buitenwereld helpt wel doorheen mijn quarantaine.’

Solidariteit

Ook De Coninck is streng voor het beleid. ‘Een halve lockdown? Waarom niet meteen een volledige lockdown? Alle buurlanden voeren een ander beleid! Ik ben ervan overtuigd dat de Vlaamse bevolking klaar is voor een strengere lockdown. Ik denk ook dat de bevolking kwaad is over de aanpak van de regering. Twee weken geleden was het nog “maar een griepje”. Waarom leren we niet van landen waar het erger was, zoals China en Italië? Of van landen waar men de besmettingen kon containen, zoals Singapore. Waarom zeggen ze er klaar voor te zijn en blijken er dan toch tekorten te zijn aan medisch materiaal, aan mondmaskers, aan testen? Velen met mij vinden dit onaanvaardbaar. En, is het niet normaal dat de bevolking moeite heeft met de plotse mindswitch, daarbij het discours van de informatieverstrekkers volgend? De lockdown zal naar mijn gevoel langer moeten duren dan drie weken. Maar dat lijkt de overheid nog niet te willen toegeven.’

Tegelijk heeft ze veel lof voor de solidariteit die corona de voorbije dagen losweekte. Mensen informeren elkaar, ze helpen elkaar. Ik voel overal rond mij veel verantwoordelijkheid en mensen doen inspanningen voor elkaar. Dat er onnodige paniek is en dat mensen hamsteren, is waar, maar nogmaals, zo’n verandering vraagt een overgangsperiode. We moeten ons leren aanpassen. Je mag je ook niet blindstaren op die mensen die vorige week nog snel even wilden uitgaan, want de regering heeft te lang gedaan of er geen vuiltje aan de lucht was. Daarnaast zijn er echt zoveel initiatieven van mensen die voor elkaar de handen uit de mouwen steken. En je ziet ook hoe lokale politici, burgemeesters dat doen, contact houden met alle burgers en persoonlijk alle vragen beantwoorden.’