Oy gevalt!

13 juli
Een vriendin schrijft me over een gemeenschappelijke vriend die zich heeft laten euthanaseren: ‘Hij is verlost uit zijn lijden. Door een overmaat aan medicijnen (en elektroshocks?) was zijn bedrading zo in de war dat hij overal hevige pijn had. Maar een geest zo helder als kristal. Lijden, het is waar elke religie op drijft.’
Lijden, het is waar de hele therapeutische industrie op drijft – want de religie van vandaag is de psychologie, waarvan ik de antichrist ben.
Droef lachje.
Euthanasie: zachte stemmen, lepeltje medicijn, iemand die je hand vasthoudt – in die details zit het verschil met de naald in Texas. Humane executie.

Later die dag

Kijk, hier zit ik in de tuin, waar mijn bewustzijn oplost in duizend kleuren en vervloeit met Sussex, nee, heel Engeland, dat volgens de Bard als een kostbare steen in de zilveren ring van de zee is gevat.
De hemel giet vele emmers zonlicht over mij uit. Ik sluit mijn ogen. Zon. Zaligheid. In de letter z zit de zomer. Zzoem… een losse regel zoemt mijn oor in:

      And, as it works, th’ industrious bee
Computes its time as well as we.

Uit ‘The Garden’ van Andrew Marvell. Het moet zowat even oud zijn als mijn huis, een jaar of driehonderdvijftig, maar dat ‘computes’ klinkt onweerstaanbaar hedendaags. Hoe zou Bilderdijk dit hebben geformuleerd? Als ik nu eens dat ‘industrious’ erin smokkelde?

     De bij die aan haar industrie zich wyd
Woekert gelyck de mensch met tyd.

Of klinckt dat meer als Jan Luycken?

Weekend
De onwaarschijnlijke Donald Trump heeft het over ‘waarheidsgetrouwe overdrijving’. Onder een inktzwarte hemel zet je je schrap voor een donderslag, maar in plaats daarvan streelt een vlaag muziek der sferen je oren. Uit de grote mond van die onbeschaafde man rolt, per ongeluk, een vrijwel volmaakte definitie van de poëzie!?

Na het avondeten (voortreffelijke pasta met conversatie)
Hollandse vriendin op bezoek, in wier boerenhuis – groene luiken, olijfbomen, onmetelijk uitzicht over de golvingen van Lazio – we een paar jaar geleden de gezinsvakantie hebben doorgebracht. Ze geeft me een klein hard voorwerp, dat in vloeipapier is gewikkeld. Tot mijn verbazing is het geen koelkastmagneet of een soortgelijke grap, maar een Etruskisch kopje van roodbruin aardewerk. Dat het Etruskisch is, zie ik onmiddellijk – de spitse neus, het haar, ik herken de objecten die ik in een plaatselijk museum heb gezien. Mijn dode ventje lacht, zelfs zijn tanden zijn afzonderlijk met piepkleine groefjes aangeduid. Ze heeft het in de buurt van haar huis gevonden, vertelt ze. Nee, niet het, hem, 5 cm menselijkheid.
Tegen middernacht zitten we nog steeds in de tuin, alwaar een mooi burgerlijk geluksgevoel over mij neerdaalde. Blinkend van genoegen, opgewreven als een kastanje in de herfst (die er weer is voor je het weet).

Een ochtend
De krant interviewt het schrijversechtpaar Nicci French. Meneer en mevrouw leggen uit dat de brexiteers niet met open blik naar de wereld kijken en terugverlangen naar de negentiende eeuw. In hun boeken daarentegen ‘vind je Engeland zoals het bedoeld was te zijn’.
Kortom, de Britse arbeidersklasse, woonachtig in wijken waar de halve bevolking Pools of Pakistaans is, zijn geen blijmoedige kosmopolieten.
Zouden deze obsceen rijke leden van de Britse elite dan zelf echt niet doorhebben hoe dwaas en beledigend dit credo is?
De Rwandese Sabrine Ingabire die in elke column in dezelfde krant haar haat tegen mijn ras belijdt… alsof de blanken nooit iets anders hebben gedaan dan plunderen en moorden, alsof de cello, de penicilline, de riolering en de computer in Afrika zijn uitgevonden… die immer tierende mevrouw is tenminste geen multimiljonaire.
Ik zal het er eens met de arbeidersklasse over hebben.

Hittegolf (bemoeilijkt het denken)
Gekweld door de vraag van altijd: of het leven inderdaad zinloos is, zoals de meeste westerse intellectuelen geloven sinds de aarde herschapen werd in 1968. Want dat is de onvermijdelijke conclusie van alle gesprekken met ontwikkelde vrienden, wat liefde en vriendschap, en vervolgens onfatsoenlijk veel dood. 
   Hier dreigt het woord ‘zingeving’ te worden gebruikt. Wat is er toch aan de hand met onze beschaving dat je gedwongen bent zo’n bespottelijk woord als ‘zingeving’ te gebruiken? Een woord voor ouwe tantes bij hun theekransje, wanneer het koekblik met christendom leeg is; een woord voor ondermaatse prozaïsten, wanneer de bodem van de fles met Nietzsche is bereikt.

Loden dinsdagmiddaghitte (raar dat de koperen ploert een ander metaal voortbrengt)
Zomaar, vanuit het niets, of nee, vanuit het struikgewas waarin gemelijke lezers zich schuilhouden, verschijnt dit commentaar onder een artikel in Doorbraak: ‘Nu ben ikzelf ongelooflijk verlicht, maar je moet de Verlichting nu ook niet voorstellen als de definitieve mystiek die geopenbaard is op 14 juli 1789 en alle filosofieën en wereldbeschouwingen heeft verdelgd.’
Wat had ik dat graag zelf geschreven! Zal ik het stelen? Weet je wat, ik steel het!

Dinsdagavond
Je moet staatshoofden beoordelen op basis van hun daden en uitspraken, maar daarnaast bestaat er ook zoiets als een menselijke indruk. Zo zou ik liever een pint drinken met Obama dan met Trump, terwijl ik van geen van beiden een bewonderaar ben. Liever Clinton dan Bush. Liever iemand met wie je over je lectuur kunt praten. Met Theresa May zou ik het kunnen hebben over een kindertijd in een pastorie; met Boris Johnson over Lucretius en Shakespeare. (Groene politici, is mijn indruk, lezen enkel contemporaine geschriften.)

Even later
Staat u mij toe dat ik u op stang jaag.
Uit betrouwbare bron welt dit weetje over koning Filip op: hij heeft Nietzsche gelezen (in het Frans). Zijn opmerking tegen de astronaut Dirk Frimout, dat het protocol volgens hem niet in de ruimte gold – algemeen beschouwd als een door de vorstelijke zenuwen geproduceerde blunder – is bijzonder geestig. Hij relativeert zichzelf tot een jij die door de ruimte ijlt. Zo’n monarch heeft gevoel voor humor.

Woensdagnacht (wakker liggend in de hitte)
Aanslagen als die in Christchurch zijn een groot smerig cadeau voor modieuze denkers.

Nog steeds wakker liggend
In de krant zei een Belgische over haar Afrikaanse minnaar: ‘Voor onze afspraak had ik toch nog even gecheckt of zijn foto’s klopten en of zijn broer echt in Californië woonde. Vreemd eigenlijk, dat willen vasthouden aan geijkte westerse criteria als betrouwbaarheid en eerlijkheid, maar wat kon ik anders.’
Afrikanen, moet u weten, zijn namelijk onbetrouwbaar en oneerlijk. Deugden zijn koloniale witte vooroordelen. Oy gevalt!
(Overigens bewijst dit weer eens hoe de westerse mens die zichzelf, gebukt onder het gewicht van de mode, berouwvol op de borst klopt direct een nieuwe vorm van racisme omhelst.)

24 juli
Belga produceert taal als een konijn keutels. Gewoonlijk kun je berichten zonder nadenken terugvertalen naar het Engels. Probeert u het eens met dit bolletje stront: ‘“Proficiat aan Boris Johson met het worden van de nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk. Hij zal fantastisch zijn,” tweette de Amerikaanse president.’
Vergeeft u mijn taalcentrum voor het worden van enigszins misselijk.
(Over het Nederlands in onze kwaliteitskranten een volgende keer.)