Paus Franciscus flirt met marxisme

Argentijnse jezuïeten die de bevrijdingstheologie aanhingen, speelden al een funeste rol in El Salvador (zie Doorbraak 25.10.2014). Zij maakten van Mgr. Romero, aartsbisschop van San Salvador,de bevrijdingstheoloog die hij helemaal niet was. Vandaag is een Argentijnse jezuïet en bevrijdingstheoloog, paus van de rooms-katholieke kerk. Hij wil snel Mgr. Romero ten onrechte als bevrijdingstheoloog, laten heilig verklaren. Kardinaal Godfried Danneelsonthult in zijn vorige week voorgestelde biografie hoe hij en een door hem zelf genoemde ‘soort maffia’ binnen de kerk, Franciscus I tot paus maakte. Als bevrijdingstheoloog? Danneels is een van Franciscus’ hovelingen 

Franciscus in Cuba 

In 2014 drong Spanje aan op nauwere banden van de EU met Cuba. De Raad van Ministers van Buitenlandse Zaken verwierp dit, maar gaf als compromis aan Catherine Ashton – toenmalig hoofd van de diplomatieke dienst van de EU – de opdracht na te gaan wat mogelijk was. 

Op basis van haar bevindingen bleef de EU bij haar standpunt uit 1996: betere betrekkingen met het communistische Cuba veronderstellen een politieke liberalisering van het regime. Iets wat de gebroeders Castro nog altijd als inmenging in hun binnenlands beleid afdoen. Niettemin ging de paus vorige week op bezoek in Cuba. 

Naar aanleiding daarvan verklaarde Elizardo Sanchez, hoofd van de door het Castro-regime amper gedoogde Commissie voor Mensenrechten, dat er qua mensenrechten in Cuba alleen maar uiterlijk iets is veranderd en met als enig doel het buitenlandse imago van het regime te verbeteren. 

Cubaanse dissidenten verweten de paus dat hij wel prat gaat op zijn bemiddeling tussen Washington en Havana maar geen oog heeft voor de politieke repressie in hun land. 

De Cubaanse katholieke kerk heeft thans nauwe banden met het Castro-regime. Onlangs beweerde kardinaal Jaime Ortega zelfs dat er in Cuba geen politieke gevangenen zijn. Tijdens zijn bezoek ontweek Franciscus elke vraag omtrent politieke repressie in Cuba door – jawel – naar godsdienstbeperkingen in Europa te verwijzen. De Pontifex Maximus had ook een onderhoud met de ‘líder máximo’, Fidel Castro en het is genoegzaam bekend hoe die destijds als president met de kerk is omgesprongen. Dat schijnt de Argentijnse Jezuïet niet te deren. Hij droeg wel de mis op met gezicht op het aan het ministerie van Binnenlandse Zaken verankerde reuzenbeeldhouwwerk met het hoofd van nog een Argentijnse ‘held’: Ché Guevara. 

Tijdens zijn verblijf in Havana demonstreerden de ‘Damas de Blanco’ tegen de politieke repressie in hun land. Dit is een groep van steeds in het wit geklede katholieke vrouwen en moeders van politieke gevangenen. Vijftig van hen werden met geweld gearresteerd. De Damas vroegen een onderhoud met de paus maar kregen geen antwoord. 

Franciscus en de VS

Door zijn bemiddeling hebben de VS en Cuba opnieuw diplomatieke betrekkingen aangeknoopt. Raúl Castro verklaarde al duidelijk dat betere betrekkingen nog veel toegevingen van Washington zullen vergen. 

Na Cuba bracht de paus een zesdaags bezoek aan de VS. Het was uitzonderlijk georkestreerd om de Amerikanen die vaak zowel qua binnenlandse als buitenlandse politiek schuldig naïef zijn door het dolle heen te krijgen. De paus bewees andermaal een voortreffelijk acteur te zijn. De kneep met zijn Fiat 500 was een sluwe vondst. In zijn toespraak tot het Congres kreeg hij meermaals applaus en op 5th Avenue in New York werd hij als een ster onthaald. 

Dat hij een bevrijdingstheoloog is en blijft, kwam nergens aan bod. Vooral zijn uitspraken betreffende migratie verhullen dit nochtans nauwelijks. Voor zover de VS, ondanks Obama, nog een grootmacht zijn moeten immigranten er voor zorgen dat zij dit snel niet meer zijn. Allereerst mag er dus geen Republikeinse president komen. 

De machtigste Republikein, John Boehner, voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, pinkte na de pauselijke toespraak in het Congres een traan weg en heeft inmiddels ontslag genomen op louter emotionele gronden en geenszins het besef van de echte oogmerken van Franciscus. 

Slechts twee van de vele Republikeinse presidentskandidaten Chris Christie gouverneur Chris Christie van New Jersey en senator Marco Rubio van Florida, beiden praktiserende katholieken, waagden het openlijk met de paus van mening te verschillen. Zij stelden dat hij als paus een onderscheid dient te maken tussen religie en politiek. Dat Franciscus een volbloed bevrijdingstheoloog is scheen zelfs hen te ontgaan.

De Democraten hadden zich voor de presidentsverkiezingen in 2016 geen betere propagandist kunnen dromen. De paus rekent voor het verzwakken van de VS als wereldmacht vooral op het overspoelen van het land door immigranten uit Latijns -Amerika en vooral uit Mexico. Nu al zijn er 32 miljoen Amerikaanse Mexicanen. In Philadelphia, waar hispanics en latino’s slechts 8,5 % van de bevolking uitmaken, hield hij een ogenschijnlijk onschuldige en grappige toespraak maar wel alleen in het Spaans. Zijn toekomstdroom voor de VS?

De VN

In zijn toespraak tot de Algemene Vergadering van de VN in New York hekelde Franciscus de ‘verstikkende’ manier waarop internationale financiële instellingen ontwikkelingslanden behandelen’, een sneer richting IMF en Wereldbank. Dit brengt , meer armoede dan vooruitgang, zo zei hij. De paus gaf wel zijn zegen aan het zogenaamde humanitaire interventionisme (R2P); de verantwoordelijkheid van de internationale gemeenschap om de bevolking tegen zijn eigen machthebbers te beschermen. Ook in Cuba ? Hij veroordeelde de hebzucht van machtige landen die in hun ‘egoïstische en grenzeloze dorst’ naar geld de natuurlijke rijkdommen van de aarde verwoesten ten koste van de armen.

Bevrijdingstheoloog als Pontifex Maximus

Dat een bevrijdingstheoloog, thans Pontifex Maximus van de rooms-katholieke kerk is stemt tot nadenken. De bevrijdingstheologie wijkt immers sterk af van de huidige roomse theologie. Zij neemt de armen in de samenleving als uitgangspunt. De bevrijdingstheologie gaat uit van een marxistische maatschappijanalyse. Zij kiest uitdrukkelijk voor de term bevrijding en niet voor de term ontwikkeling. Ontwikkeling is in de ogen van de bevrijdingstheologen een Westerse benadering van de armoedeproblematiek en impliceert een traag hervormingsproces, terwijl bevrijding radicaliteit voorstaat. In Europa en Noord-Amerika kende de bevrijdingstheologie tot dusver nog slechts weinig aanhangers. Of dit zo blijft met een aanhanger ervan als paus blijft te bezien. In Latijns-Amerika speelt de bevrijdingstheologie nog steeds een rol van betekenis. De communistische bewegingen daar kunnen nog altijd op de steun van de bevrijdingstheologen rekenen.

Foto: paus Franciscus en Fidel Castro in Cuba. (c) Reporters