Dirk Verhofstadt: persoonlijke verhalen rond de Holocaust

Annie Van Paemel vond na het overlijden van haar ouders brieven die haar vader vanuit nazi-Duitsland naar huis had gestuurd. Haar moeder had het pakket in een kast bewaard, maar er nooit over gesproken. Van Paemel was zo onder de indruk van haar lectuur dat ze Dirk Verhofstadt na een lezing aansprak. Die begreep onmiddellijk het belang ervan, met het boek  Chef-kok in IG Auschwitz als resultaat.

Het relaas van Willy Van Paemel is uitzonderlijk omdat hij als kok tewerkgesteld werd, niet in het concentratiekamp van Auschwitz zelf, maar in een kamp bij de gigantische chemische fabriek van IG-Farben die zich een paar kilometer verder bevond.

Financiële belangen

De Duitse chemische industrie, die zich in de jaren dertig in IG Farben verenigd had,  zag snel in dat samenwerking met de nazi’s enorme winsten kon  opleveren. Er ontstond een even perfecte als totaal immorele win-win situatie tussen de financiële belangen van de industrie en de onstilbare veroveringsdrang van de nazi’s.

Om de megalomane droom van Hitler mogelijk te maken, werd vlak bij het in Polen gelegen concentratiekamp van Auschwitz een enorm industrieel complex gebouwd. IG Farben gebruikte de Joden als slaven, die zich letterlijk dood moesten werken.

Zin voor detail

Het was in dat hallucinant universum dat Willy Van Paemel als verplicht tewerkgestelde terecht kwam en aan de slag moest als kok voor bijna 3.000 man. Hij was vertrokken naar Auschwitz  zonder te weten waar hij zou terecht komen. Van Paemel leed er een vrij comfortabel leven. Het is de verdienste van auteur Verhofstadt dat hij met zin voor detail de even gruwelijke als absurde wereld van Auschwitz III-Monowitz beschrijft.

Wij kunnen ons moeilijk voorstellen dat op een paar kilometer van de hel van Birkenau waar elke dag duizenden Joden vergast worden, een ploeg van tewerkgestelde Vlamingen een voetbalmatch speelde tegen 11 SS-ers. In een vreselijk stinkende geur die over het hele gebied hangt, resultaat van crematies in Birkenau.

Diabolische band

Een ander uitzonderlijk element van het verhaal van Willy Van Paemel is dat zijn vriendin Yvonne hem zozeer mistte dat zij hem ook als vrijwillig tewerkgestelde achterna reisde. Samen met Willy slaagde ze erin de oorlog te overleven en naar België terug te keren.

Maar de brieven en het dagboek van Willy, de fysieke herinneringen aan de oorlogsjaren, verdwenen in een kast. Gelukkig haalde hun dochter Annie ze uit de vergetelheid en gebruikte Dirk Verhofstadt ze als basis voor zijn relaas over de diabolische band tussen de Duitse chemiebazen en de nazi’s.