Peter Scholliers: ‘Brood is leven’

Auteur Peter Scholliers beschrijft op lyrische wijze het belang dat het onderwerp van zijn onderzoek heeft in ons leven : brood is leven, het kan nergens en door niemand worden gemist. Brood heeft een geweldig aureool als een eerste teken van beschaving, weg van meelpap. Al in de 8ste eeuw voor Christus denigreerde Homeros barbaren die geen brood aten. Brood heeft ook een grote symbolische betekenis in het christelijk ritueel, als symbool voor het lichaam van de verlosser.

Wij zijn altijd grote broodeters geweest. Bij het begin van de vorige eeuw aten de Belgen 40% meer brood dan de Engelsen. En hoewel de broodcultuur veranderd is, met de keuzemogelijkheden van de consumptiemaatschappij, at in 2012 86% van de Belgen nog elke dag brood.

Evolutie van ons dagelijks brood

‘Ons dagelijks brood’ blijft dus ook tegenwoordig nog actueel, maar welk soort brood we eten is wel erg geëvolueerd. Arbeiders en boeren aten vroeger het goedkopere roggebrood. Dat werd gezien als het voedsel van de arbeider of de landwerker. Het duurdere, letterlijk meer geraffineerde witte tarwebrood had een rijk imago, dat alleen als een uitzonderlijke delicatesse op feestdagen gegeten werd. Tot in de jaren 1970 eten de Belgen bij voorkeur wit brood, omdat het bruine brood lang het eeuwenoude armoedige imago meesleurt. Slechts vanaf de jaren tachtig van vorige eeuw zal daarin verandering komen, met een volledige omkering tussen wit en bruin brood. Uit een onderzoek in 2016 blijkt dat de verbruikers van wit brood nu voornamelijk in de lagere sociale klassen te vinden zijn en meer in Wallonië dan in Vlaanderen. Rijkere Belgen kopen dan weer bijna vijf keer meer biobrood dan hun armere medeburgers.

In de vorige eeuw leidde een verdere industrialisering tot de toename van grote bakkersbedrijven. Van de 200 Belgische warme bakkers in 2000 bleven er in 12 jaar later maar 68 over. Supermarkten begonnen altijd maar meer brood te verkopen. Peter Scholliers ziet de enige overlevingskans van de artisanale bakker in het verleiden van de klant met creativiteit en innovatie.

In zijn conclusies vat Peter Scholliers het belang van zijn onderzoek goed samen. Wie de maatschappelijke plaats van het brood over een lange periode bestudeert, verwerft niet alleen inzicht in de politieke, economische, sociale en culturele toestand, maar ook de evolutie van geneeskunde en technologieën.Voor wie iets van onze geschiedenis wil begrijpen is zijn boek een broodnodige leidraad.

Te koop in onze online boekenwinkel