Radiostation zoekt groot en trouw publiek

Nieuwsanker Wim De Vilder stelde in het journaal van vorige donderdag dat ‘het marktaandeel van Radio1 de laatste drie jaar is gedaald van 9 naar 6.5 procent en daarom mocht er wel wat nieuwe dynamiek komen’. Bij dat ene zinnetje passen alvast twee bedenkingen. Vooreerst vormt het ontbreken van dynamiek niet het voornaamste probleem van de zender. Daarnaast is het nuttig erop te wijzen dat het radionet al veel langer marktaandeel verliest. Radio1 vernieuwde sinds 2004 meermaals haar programmaschema en jingles. De studio werd verbouwd en de trend werd gevolgd om al staande te presenteren. Een batterij jonge, talentvolle radiomakers maakte tevens haar entree.

Een marketeer kan over Radio1 dus veel zeggen, behalve dat het station dynamiek zou ontberen. Het is verder onzinnig om het ‘probleem’ van radio1 te analyseren binnen een tijdsbestek van amper enkele jaren. Kijken we naar het laatste decennium, dan zien we dat het marktaandeel van Radio1 halveerde (van 13 naar 6.5 procent). Volgens de CIM-cijfers werd de neergang ingezet rond het jaar 2004. Het station zakte sedertdien voortdurend. Wat is er in dat jaar gebeurd? Als ons geheugen het niet laat afweten vond toen de eerste grote ‘vernieuwingsoperatie’ van Radio1 plaats. Ironie ten top dus: de neergang van het informatienet loopt parallel met de vernieuwingscarrousel die tien jaar geleden begon. 

Liedjes met te hoog Studio Brussel-gehalte lokken klachtenregen uit bij de luisteraars.

Medio vorig decennium verdwenen tal van goed beluisterde programma’s als ‘Jongens en Wetenschap’ (Sven Speybrouck en Koen Fillet) en ‘De Nieuwe Wereld’ (Friedl’ Lesage). Een volgende herschikking kwam er al in 2007 met het verdwijnen van de nieuwsmagazines ‘Voor de Dag’ en ‘De Wandelgangen’. Kenmerkend was dat Radio1 bij de actualiteitenprogramma’s, in plaats van betrekkelijk diepgravende reportages, veelal kortere live-interventies op de luisteraar ging loslaten. Ook wat betreft de muziekkeuze wijzigde het een en ander. De liefhebber herinnert zich misschien nog die dag in 2007, waarop het nogmaals vernieuwde Radio1 van start ging met ‘Radio Nowhere’ van Bruce Springsteen en ‘Tell me where it hurts’ van de groep Garbage. Liedjes die voor de gemiddelde Radio1-luisteraar van toen een veel te hoog Studio Brussel-gehalte met zich meedroegen. Het regende aan de Reyerslaan dan ook klachten.

De nieuws- en informatiezender raakte de laatste jaren niet enkel presentatoren kwijt aan Klara (Kurt Van Eeghem, Mark Lefever, enz.), maar naar alle waarschijnlijkheid verhuisde eveneens een groepje luisteraars mee naar de rustige VRT-oase. Klara heeft de laatste jaren een standvastig marktaandeel van 2 à 3 procent. Als dat aandeel sinds de vernieuwingsrondes niet enorm toenam, waar heeft het leeuwendeel van de voormalige Radio1-luisteraars dan wel onderdak gezocht? Longitudinaal onderzoek is noodzakelijk om op deze vraag een eenduidig antwoord te formuleren.

Snel weer weg

Wat we uit de beschikbare cijfertjes wel kunnen opmaken, is dat Radio1 met nog een ander probleem heeft af te rekenen, namelijk die van de gemiddelde luistertijd. Van alle nationale radiozenders, zowel commerciële als publieke, wordt Radio1 het meest kortstondig beluisterd. Dagelijks stemt een individu gemiddeld 135 minuten op het station af. Ter vergelijking: Bij Radio2 is dit het dubbele.

Terwijl Radio2 bij velen continu dienst doet als ‘behangpapier’, blijft Radio1 uitsluitend pieken in de ochtend- en avondspits. Vooral na de middag haalt Radio1 lage luistercijfers. Al jaren wordt gekozen voor muziek in de namiddag, of het muziekprogramma nu ‘Zazou’, ‘Eldorado’, dan wel ‘Sonar’ heet: Wezenlijk verandert er aan de onpopulaire namiddag ook dit keer weinig tot niets. Daarnaast is de verhuis van het cultuurprogramma naar zondagmorgen voor veel luisteraars een doorn in het oog.

Radio1 was een duur toprestaurant dat lichtelijk in verval raakte en waar de klanten steeds vaker wegbleven. Het is tevens een restaurant waar de tevreden klanten die er nog resten, na de maaltijd niet willen blijven hangen om dessert te nuttigen. De zender worstelt met een probleem dat existentieel van aard is. Wil het de trend van dalende luistercijfers anno 2014 nog keren, dan moet ze wat onverzoenbaar lijkt weten te verzoenen: Radio1 moet in een razendsnelle samenleving ad rem handelen en toch correct nieuws brengen. Het moet terzelfdertijd traag, diepgravend en hooggestemd zijn in een tijd waarin themakanalen en nichezenders legio zijn. Het moet de afgehaakte meerwaardezoeker zien terug te winnen en het moet tegelijkertijd vissen in de brede vijvers van zowel Studio Brussel als Nostalgie en Joe FM.

De succesvolle campagne van de politie in Antwerpen indachtig, opteren wij hier voor een nieuwe slogan: ‘Radio1, begin er maar eens aan’.

FOTO: Logo Radio1