Samen strijden daarna weer vijanden zoals vroeger

Dat het niet goed botert tussen Iran en de VS, is een serieus understatement. Toen in 1979, kort na de islamitische revolutie, studenten de Amerikaanse ambassade aanvielen en het personeel gijzelden, werd dat in Washington beschouwd als een ernstige schending van het internationaal recht die Iran degradeerde tot een onbetrouwbare schurkenstaat. Iran is de aartsvijand van VS bondgenoten Saudi-Arabië en Israël. Het westen verdenkt Iran ervan dat het aan kernwapens werkt. Westerse sancties houden de Iraanse economie in een wurggreep. De VS beschuldigen Iran van het gebruik van terreur, onder meer via de Libanese Hezbollah. Vorige maand nog voegden de VS twee Iraanse luchtvaartmaatschappijen toe aan de sanctielijst omdat ze wapens en troepen getransporteerd zouden hebben naar Syrië, waar Iran president Assad steunt in de burgeroorlog.

Golfoorlog I

Maar ook Iran heeft een lange lijst grieven voor te leggen. De Amerikaanse betrokkenheid in de staatsgreep tegen eerste-minister Mosaddeq, in 1953, is in Teheran nog niet verteerd. In Iran is men ook de Amerikaanse steun aan Saddam Hoessein nog niet vergeten tijdens zijn oorlog tegen Iran. De herinnering aan de Iran-Irak oorlog, die bijna acht jaar duurde en zo’n 300 000 burgerslachtoffers eiste, wordt door de Islamitische Republiek zeer levendig gehouden. Overal in het land zie je afbeeldingen van gesneuvelde soldaten. Overal zijn straten en pleinen naar de ‘martelaren’ genoemd. De storm van protest die in het Westen losbarstte na het gebruik van chemische wapens in Syrië, lokte in Iran heel wat cynische reacties uit. De VS zijn Saddam Hoessein immers blijven steunen in zijn oorlog tegen Iran, ook nadat hij chemische wapens inzette tegen (hoofdzakelijk Koerdische) burgers.

Gemeenschappelijke vijand

Ondanks deze wederzijdse vijandschap, zouden Iran en de VS nu de handen in elkaar slaan om samen een nog gevaarlijkere gemeenschappelijke vijand aan te pakken. Volgens de BBC heeft de Iraanse Opperste Leider Ayatollah Khamenei, zijn toestemming gegeven voor een militaire samenwerking met de VS, in de strijd tegen de Islamitische Staat. Uitzonderlijke omstandigheden scheppen soms vreemde bondgenootschappen. Toch is het niet de eerste keer dat de VS militair samenwerkt met de Islamitische Republiek.

Massoud

Op 9 september 2001 kwam Ahmad Shah Massoud om het leven. Massoud was de leider van de Noordelijke Alliantie die in Afghanistan vocht tegen de Taliban. Twee Tunesiërs met gestolen Belgische paspoorten, deden zich voor als journalisten en bliezen zichzelf op tijdens een interview met Massoud. Twee dagen later, terwijl Teheran zich beraadde over een reactie op de dood van bondgenoot Massoud, kaapten Al-Qaeda terroristen vier vliegtuigen in de VS. Terwijl de rook nog opsteeg boven de ingestorte WTC-torens, wees president Bush met een beschuldigende vinger naar de Afghaanse Taliban. Zij zouden Osama bin Laden herbergen. Iran had er plots een objectieve bondgenoot bij in de strijd tegen de Taliban.

Karzai

Iraanse en Amerikaanse diplomaten ontmoetten elkaar bij de Verenigde Naties in New-York. De Iraniërs brachten landkaarten mee waarop de Noordelijke Alliantie de posities van de Taliban had aangeduid. Op basis daarvan, voerden de VS luchtaanvallen uit. De Noordelijke Alliantie en de VS trokken samen ten strijde tegen de Taliban. Op 13 november neemt de Noordelijke Alliantie Kabul in. Een half jaar later wordt Hamid Karzai interim-president van Afganistan. Zo krijgt Iran, met Amerikaanse hulp, een nieuwe regionale bondgenoot in de schoot geworpen.

Militaire samenwerking

Een militaire samenwerking tussen Iran en de VS is dus niet zonder precedent. De huidige regering in Bagdad, ook al door de VS in het zadel geholpen, is een Iraanse bondgenoot. Iraanse Quds troepen zijn nu al in Bagdad om de verdediging van de hoofdstad te helpen organiseren. Iran heeft veel te verliezen in dit conflict. Bovendien voelt het zich geroepen om de sjiitische geloofsgenoten te hulp te schieten die door de soennitische Islamitische Staat als afvalligen worden beschouwd. Niet alleen in het Westen maken we ons zorgen over deze nieuwe extremistische bedreiging. De troepen van de Islamitische Staat komen gevaarlijk dicht bij de Iraanse grens.

Maar zoals de gebeurtenissen in Afghanistan aantonen, leiden tactische, tijdelijke bondgenootschappen niet noodzakelijk tot betere relaties op langere termijn. Niets wijst er op dat de Islamitische Republiek binnenkort de anti-Amerikaanse muurschilderingen uit de straten van Teheran zal laten verwijderen. Amerika blijft voor de Ayatollahs de verpersoonlijking van alles waartegen ze zich verzetten.

Eens de Islamitische Staat is opgekuist, kunnen beide vijanden hun oude conflicten opnieuw voortzetten.

Foto (c) Reporters (anti-VS propaganda in de Iraanse straten)