Sinterklaasleugen ‘geen stoute kinderen’ erger dan Zwarte Piet-censuur

‘Er zijn dit jaar geen stoute kinderen’, zegt Sinterklaas – zoals elk jaar – bij zijn aankomst in Antwerpen met een zucht van verlichting. Gewone mensen op sociale media geven vooral kritiek op de Roetveegpiet aan zijn zijde. Maar dat alle kinderen ‘braaf’ zouden zijn, is een schadelijke leugen waarover algemene stilte heerst.

Dat is veel problematischer dan het verdwijnen van Zwarte Piet: door kinderen altijd weer de boodschap te geven dat ze niet stout kunnen zijn, stimuleer je narcistische karakters die uitgroeien tot hangmatjongeren. Een groeiende groep kinderen krijgt tegenwoordig een dergelijke opvoeding – en dat is de fout van volwassenen.

De mythe van het nobele kind

De bewering dat er geen stoute kinderen meer zijn, gaat verder dan alleen Sinterklaas. In de politiek correcte versie van opvoeden kunnen kinderen namelijk niet stout zijn. Als het van allerlei postmoderne pedagogen, ouders en onderwijshervormers zou afhangen, is het woord ‘stout’ en ‘slecht’ overbodig, behalve dan als stempel op allerlei niet-postmoderne pedagogen, ouders en andere voorstanders van de onderwijstraditie.

‘De nobele wilde’ is een idee van de Franse filosoof Jean-Jacques Rousseau dat niemand nog ernstig neemt. Een variant ervan daarentegen, ‘het nobele kind’, beïnvloedt de samenleving onmiskenbaar negatief. Uiteraard bestaan er stoute kinderen en is het kwalijk om te doen alsof ze braaf zijn, maar dat mag niet meer gezegd worden.

Door slecht gedrag te negeren, moedig je slecht gedrag juist aan. Door op slecht gedrag adequaat te reageren, ontmoedig je het en creëer je verantwoordelijkere – en dus gelukkigere – kinderen. De meest liefdevolle aanpak wordt zo meteen duidelijk: het is de aanpak waarbij je de kinderen de gelegenheid geeft bij te leren. Toch zijn deugnietenstreken niet alleen slecht: je wil ook geen schapen opvoeden, anders zou je geen Doorbraak lezen. Je ziet dan ook scherp het verschil tussen rebellie met respect en respectloosheid zonder meer.

Wie zoet is, wie stout is

‘Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe.’ Zo gaat een belangrijke passage uit een bekend sinterklaasliedje. Sinterklaas geeft niet aan iedereen, maar enkel aan kinderen die hun best doen. Dat zijn ze nu eenmaal niet allemaal. Als die laatste kinderen niet veranderen, zijn ze niet goed voorbereid op hun latere leven. Want dan zijn er geen volwassenen meer die al hun problemen opvangen.

Straffen is uit de mode. Nochtans zouden genoeg kinderen beter worden aangepord uit hun narcistische bubbel van ‘eigen prioriteit eerst’ te kruipen en aan anderen te leren denken. Het klinkt misschien niet goed in volwassen oren hierover tijdens een kinderfeest te spreken. De vraag of het ‘goed voor kinderen’ is moet over ‘goed klinken voor volwassenen’ de prioriteit krijgen.

Feest als narcistische cadeaumachine

Kinderen hebben steeds meer feesten om cadeaus en snoep te ontvangen: hun verjaardag, Sinterklaas, Kerst, Halloween, Pasen, … Zonder dat ze er ook iets voor te moeten doen. Het idee dat ‘kinderen zich vooral moeten amuseren’ willen de hervormers zelfs doortrekken tot het hele jaar, inclusief thuis en school. Alleen leert de zoveelste cadeau- en pretmachine niets aan de kinderen, buiten dan dat arrogantie, narcisme en luiheid met applaus onthaald worden.

Is het feest niet een opportuniteit om kinderen ook andere dingen aan te leren? Bij een verjaardagsfeest worden de vrienden uitgenodigd. Is het dan ook niet gepast dat de verjaarde, als minigastheer, zich leert dienstbaar te tonen, in plaats van de koning te spelen over de gasten? Door bij aankomst iedereen een drankje aan te bieden? Door bij het snijden van de taart eerst alle andere aanwezigen te bedienen?

Bij het sinterklaasfeest werd vroeger ook een nederige houding van kinderen gevraagd.

Voorbij de kwestie ‘Zwarte Piet’

Exact tien jaar geleden schreef Peter De Roover (N-VA) het al: ‘Zwarte Piet is van “ons” ’. Toen was die kwestie nog maar pas begonnen: volgens woke mag Zwarte Piet niet meer zwart zijn en dat is uiteraard van de pot gerukt. Zeker ook omdat Zwarte Piet een heel positieve figuur is, in contrast met de eerder stijve Sint. Hij is als gekleurde figuur zelfs een positief rolmodel. Antiracisten zouden net moeten applaudisseren.

Het verdwijnen van de straffende Sinterklaas heeft een veel langere geschiedenis. Waar de traditionele Sint wat verwachtte van kinderen, verwerd de nieuwe Sint tot een commerciële cadeaumachine met of zonder pikzwarte Piet. Deze evolutie overstijgt het sinterklaasfeest en gaat gepaard met een opvoeding die voortdurend minder is gericht op verantwoordelijkheid en goed gedrag, terwijl narcisme en lompheid kan blijven gedijen.

Niettemin blijft elk feest een gelegenheid kinderen liefdevol aan te leren dat zij niet alleen op de wereld zijn. Zoiets kan alvast niet met een flagrante leugen over dat kinderen altijd braaf zijn. Zo saai zijn ze gelukkig niet.