Theocratie Iran blijft fundamenteel onbetrouwbaar

Veel Vlaamse commentatoren gaan Donald Trump nooit vergeven dat hij de presidentsverkiezingen gewonnen heeft. We zijn nu anderhalf jaar verder, maar in de meeste analyses over Amerikaanse en internationale politiek proef je nog steeds de persoonlijke afkeer, de diepe frustratie en de verbittering van november 2016.

Wel jammer dat de aversie voor Trump grote blinde vlekken creëert. Dat zie je duidelijk in de berichtgeving over het nucleaire akkoord met Iran. Telkens weer stel je bij onze journalisten vast dat mijnheer Trump een stuk minder krediet krijgt dan de maffe moellahs van die vreselijke theocratie.

Theocratische tirannie

Want ja: Iran is een theocratie. Dat maakt van de Islamitische Republiek nogal een buitenbeentje. Je hebt verder nog de folkloristische dwergstaat Vaticaanstad (die 44 hectare in Rome controleert) en in sommige opzichten de Tibetaanse regering in ballingschap (die helemaal niets meer controleert). En dat is het dan. Zelfs Saoedi-Arabië is geen theocratie zoals Iran dat nog steeds is.

Je mag daar eigenlijk niet te veel over nadenken. Iran is een oude en machtige natie van 85 miljoen zielen, die nu alleen nog geregeerd mag worden door korangeleerden. De ayatollahs controleren de wetgeving, alle belangrijke benoemingen, de media en het leger. Er is iets heel grondig mis als decreten en fatwa’s geschreven worden door dezelfde man-in-een-jurk.

De kwestie Iran gaat dus niet alleen over nucleaire proliferatie. Het gaat heel concreet over de vraag of wij toestaan dat een islamitische theocratie kernbommen krijgt. Als er dan toch kernmachten moeten zijn, dan duizend keer liever een seculiere democratie op Westerse leest dan een land waarin het hoogste gezag berust een religieuze fundamentalist, die de wereld indeelt in gelovigen en ongelovigen.

Soit, dat zou je toch denken. Maar het elementaire feit dat Iran een compromisloze theocratie is, wordt nog maar zelden benoemd in de verslaggeving. Alsof het er niet echt toe doet.

Iran als bullebak in het buitenland

En dan is er de buitenlandpolitiek van Iran. In onze televisiejournaals en onze kranten is het verhaal altijd dat Trump heel Zuidwest-Azië destabiliseert. De minste tweet van de Amerikaanse president volstaat om onheil te voorspellen voor het Midden-Oosten (voorheen een vredevol paradijs, geen vuiltje aan de lucht). In realiteit is het juist Iran dat een zeer perfide rol speelt in de regio.

Het regime in Teheran steunt Hezbollah, Hamas en Assad. Het internationale akkoord dat in 2015 gesloten werd met Iran heeft hier niets aan veranderd. Integendeel: de laatste jaren zijn Iraanse militairen alleen actiever geworden in bijvoorbeeld Syrië. Meer dan ooit is Iran vandaag een sponsor van terreur en een bron van geopolitieke ontwrichting.

In Europa gaat men ook iets te vrolijk voorbij aan de Iraanse vete met Israel. De islamitische fundamentalisten in Iran willen Israel van de kaart vegen en alle joden in de zee drijven. Het is niet langer mogelijk om de retoriek van Teheran weg te wuiven als holle woorden, want in het Syrische grensgebied lopen de militaire spanningen steeds hoger op. De Israeli’s zijn zeer bezorgd over de sjiitische landbrug die steeds meer ontstaat tussen Iran en Israel, nu de Iraniërs grote invloed verworven hebben in Noord-Irak, Syrië en Libanon.

Iran destabiliseert de regio en blijft Israel bedreigen, maar ook dat komt maar zelden aan bod in onze berichtgeving. Alsof dat niet echt van belang is.

Obamafilie

Is het mogelijk dat de liefde voor Obama nog steeds blind maakt? De Iran Deal die in 2015 beklonken werd is verbonden aan het presidentschap van Barack Obama, vandaag meer dan ooit de droomwereldleider van zowat elke Vlaamse journalist. Het buitenlandbeleid van Obama moet kritiekloos intact gehouden worden en elke afwijking op de Obamalijn wordt met minachting behandeld als een vorm van ketterij.

Zo blijft men blind voor alle nadelen van de Iran Deal, zoals die gesloten werd onder Obama. Je hoort amper uitleggen dat het nucleair akkoord vooral gericht is op uitstel, niet op afstel. Het Obama-akkoord heeft alleen een schijnveiligheid gekocht, en dat “kopen” moet u letterlijk nemen. Want in ruil voor vrome beloftes heeft Obama aan Iran nieuwe kansen gekregen om uit te groeien tot een financiële en militaire reus.

De Iran Deal heeft het land bijvoorbeeld opnieuw toegelaten tot de wereldmarkt voor grondstoffen. Na het opheffen van de Westerse sancties kon Iran vorig jaar 777 miljoen vaten ruwe olie exporteren, goed voor ongeveer 48 miljard dollar. Die inkomsten blijven voor een groot deel plakken bij de Revolutionaire Garde, die in Iran een grote greep behoudt op de economie.

Niet te missen

Ondanks alles wordt de Iran Deal in Europa nog altijd begrepen als een goede zaak. Dat heeft twee grote oorzaken. Ten eerste bestaat er in Europa – of toch minstens bij de opiniërende elite – een geloof dat appeasement toch beter is dan confrontatie (ondanks de slechte ervaringen die Europa zelf heeft met het probere  appeasen van krankjorum regimes). Ten tweede werd het Iranakkoord maar bereikt na lange en moeizame onderhandelingen, zodat de verleiding groot is om ‘het kind niet weg te gooien met het badwater’.

Het Westen heeft nochtans ervaring met nucleaire akkoorden die verkeerd uitdraaien. In 1994 sloot toenmalig president Bill Clinton bijvoorbeeld een akkoord met Noord-Korea, wat toen met veel optimisme gepaard ging. Uiteraard bleef Noord-Korea in het geheim verder werken aan kernwapens, zodat de dictatuur een sterkere onderhandelingspositie kon bekomen. Een geïsloleerd land, zoals Iran er ook een is, wil niet met lege handen tegenover kernmachten staan.

Het nuceleair akkoord met Iran was nooit zo geweldig als men u graag wou laten geloven. U hoeft het niet te missen.