Trudeau krijgt oplawaai

Canada is bij ons vooral bekend omwille van zijn grootse oppervlakte en zijn interne taalproblemen, waardoor de Belgische taaltoestanden voor een Canadees best verstaanbaar zijn. De laatste dagen was een belangrijk deel van de wereldpers afgereisd naar Charlevoix, in de Provincie Quebec, waar de ‘G 7 ‘ — onder leiding van Eerste Minister Justin Trudeau – nogal de mist inging. Maar hoe gaat het met Canada en de politieke toestand van zijn regeringsleider: de liberaal Justin Trudeau?

De politieke toestand

Canada is de facto een confederatie met veel macht voor de tien Provincies en in mindere mate voor de drie territoriums. De liberale partij van Justin Trudeau bestuurt momenteel in vijf Provincies en levert daar de Minister President, namelijk: New Brunswick, New Foundland & Labrador, Nova Scotia, Prince Edward Island en Quebec. Met andere woorden de macht van deze partij situeert zich in het oostelijk deel van Canada. In feite gaat het ook om vier kleinere Provincies in oppervlakte.

Quebec is de grootste Provincie in oppervlakte en telt ongeveer 8,3 miljoen inwoners op een totaal van 35,3 miljoen Canadezen. Door de verdeeldheid van de Franstalige partijen en het feit dat Justin Trudeau afkomstig is van Montréal, beheren de liberalen deze Provincie. Momenteel heeft de liberale partij er 68 zetels op 125 in het statelijke Parlement in Quebec –Ville. Maar in de laatste peilingen zakt de partij van Trudeau van 42% (2014) naar 36% en beginnen de Franstalige partijen zich terug te hergroeperen. Als Trudeau Quebec verliest dan staat er zijn partij slecht voor. Want volgend jaar zijn er nationale verkiezingen in Canada.

De Conservatieven beheren Saskatchawan, Manitoba en sinds vorige week de belangrijkste Provincie: Ontario ( 13,5 miljoen inwoners ). Daar heeft zakenman Doug Ford, de zelfverklaarde Donald Trump van Canada, zijn partij van 27 naar 76 zetels gebracht. De liberalen verloren hun meerderheid, ze kregen een electorale oplawaai en zakten van 58 naar 7 zetels. Een dag voor het begin van de ’G 7’ was en is dit een politieke opdoffer van formaat voor Justin Trudeau. Als President Trump zei dat Premier Trudeau nogal een zwakke indruk naliet op de ‘G 7’ top, dan had dat zeker te maken met de zware nederlaag in Ontario.

De sociaaldemocratische NDP bestuurt British Columbia en Alberta. Aangezien de meeste zetels in het federale ‘House’ en de ‘Senate’ afkomstig zijn uit Quebec en Ontario, wordt daar over de politieke toekomst van Canada beslist.

Momenteel heeft de liberale partij in het ‘House’ 183 van de 338 zetels (Conservatieven: 96 , NDP: 43). Omdat de zetels worden verdeeld volgens het meerderheidsstelsel zoals in het Britse kiesstelsel, is een ommezwaai best mogelijk. In de Senaat heeft de liberale partij geen meerderheid met 11 zetels op 105. Daar wordt het mooie weer gemaakt door de groep der onafhankelijke Senatoren (43 zetels) , gevolgd door de Conservatieven (33 zetels) e.a.

Taaltoestand

Canada kent de nodige taalruzies tussen de Engelstaligen en de Franstaligen. De eerste groep is ruim in de meerderheid. Maar het eentalige Franstalige Quebec rijdt een eigen koers. Daar situeert zich ook een probleem voor Trudeau. Want teveel geassocieerd worden met Quebec is niet populair in de rest van Canada. De Provincies Ontario en New- Brunswick zijn tweetalig met telkens een kleine groep Franstalige leden in het statelijke Parlement. Op nationaal vlak is de administratie, politie, leger en gerecht tweetalig. Het is vooral uitkijken naar de politieke ‘comeback ‘ van de ’Parti Quebecois’. Ook de federale geldelijke transfers naar de Provincies en de territoriums zorgen al jaren voor geruzie. Zo krijgt Quebec 23 miljard CAD $ en Ontario maar 21 van de totale transfer van 75,4 miljard in 2018.

De economische toestand

Eerste Minister Trudeau is sterk van start gegaan op economisch vlak. Maar de groei begint te zakken (2017: 2,9% en volgens het IMF 2,1% in 2018 ). De stijgende olie- en gasprijzen komen Canada wel goed uit. De duurdere ontginningen van de schalie en in het koude noordpoolgebied worden daardoor rendabeler. Op het vlak van de openbare financiën kan Trudeau een goed rapport voorleggen. Inderdaad het federale begrotingstekort bedraagt 0,8% BBP en de schuld situeert zich rond de 30% BBP. Een schoolreis van onze regering naar Ottawa is zeker aan te raden en dat alleen al voor een studie over het begrotingsbeheer in de Canadese confederatie.

De band met Europa

Historisch heeft Canada een zeer nauwe band met Europa en zeker met het Verenigd Koninkrijk. Recent zijn de economische banden met de Europese Unie aangescherpt als gevolg van het CETA akkoord. Het is zeker ook een land waar Vlaanderen, met een aandeel van 83% in de Belgische buitenlandse handel, meer aandacht voor moet hebben. Maar de cruciale vraag stelt zich wat de Canadezen zullen doen met de Brexit? De kans is groot , dat dit lid van de ‘ Commonwealth’ een apart handelsakkoord sluit met Londen.

De band met de USA

En dan de banden met de machtige zuiderbuur. Het is duidelijk dat President Trump erop rekent dat de Conservatieven opnieuw aan de macht komen in Ottawa. Dat zou de GOP leider ook beter uitkomen op het vlak van de buitenlandse politiek en zijn immigratiebeleid. Maar Canada is de schatkamer inzake grondstoffen en een uiterst belangrijke toegang tot het nog te ontginnen arctisch gebied. De NAFTA wordt in Washington zeker in vraag gesteld ten aanzien van Mexico, maar niet voor Canada.

Conclusie

Justin Trudeau heeft nogal een imago van halve ‘politieke god’ en dat heeft hij ook wel te danken aan zijn naam. Zijn vader was de legendarische regeringsleider Pierre Trudeau. Maar de politieke toekomst van de zoon is niet meer even rooskleurig  als enige maanden geleden. Hij moet zich ernstig zorgen maken over zijn politieke toekomst! Het gaat minder goed met de economie, het verlies in Ontario, de onzekerheid over Quebec en groter wordende kritiek op het nogal open asiel-migratie beleid van de regering Trudeau.

Er zijn kapers op de kust, die de leiding willen overnemen op ‘ Parliament Hill’ te Ottawa!