Vandaag 1606: Rembrandt geboren

In Leiden in de Weddesteeg wordt Rembrandt geboren. Zijn volledige naam luidt Rembrandt Harmenszoon van Rijn. Hij is het negende kind van de molenaar Harmen Gerritszoon en de welgestelde bakkersdochter Neeltje van Zuytbrouck.

Rembrandt wordt onze grootste schilder van de 17de eeuw. Omdat de kunstenaar veel zelfportretten heeft gemaakt, weten we vrij goed hoe hij eruit heeft gezien. Hij beschouwde zichzelf vooral als een historie- en portretschilder. Hij maakte in totaal ongeveer 300 schilderijen, 300 etsen en 2000 tekeningen. Algemeen bekend gebleven zijn De Nachtwacht, De Staalmeesters, De Drie Kruisen en Mozes met de tafelen der wet, maar ook De verblinding van Samson, De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp en De Honderdguldenprent.

Rembrandt werkt als schilder, etser en tekenaar, beheert een atelier en leidt kunstenaars op. Zijn oeuvre omvat onder meer portretten, landschappen en Bijbelse en mythologische thema’s. In zijn historische afbeeldingen nam Rembrandt talloze motieven over die nog niet eerder artistiek waren behandeld, of zocht hij naar nieuwe manieren om traditionele motieven weer te geven. Veel van deze werken worden gekenmerkt door sterke licht-donkercontrasten, waardoor hij wordt beschouwd als een meester in het chiaroscuro ofte clair-obscur.

Rembrandt wordt al tijdens zijn leven achtervolgd door kopieën en imitaties van zijn werken. Pas halverwege de 19de eeuw worden via bronnenonderzoek zijn echte biografie en zijn authentieke werken zo goed mogelijk gescheiden van de legende en de namaak. Van 1968 tot 2014 doet het Rembrandt Research Project onderzoek naar (onder meer de echtheid van de werken van Rembrandt. Van de ruim 700 werken die ooit aan Rembrandt werden toegeschreven, worden er vandaag ongeveer 350 daadwerkelijk als van zijn hand beschouwd.

In Leiden wordt ieder jaar op de geboortedag van de kunstenaar een zogenaamde Nacht van Rembrandt gehouden met onder meer een stadswandeling langs locaties die nog aan Rembrandt herinneren. Jarenlang bestond er ook een Rembrandtprijs ter bevordering van kunst en cultuur, een initiatief van de Hamburgse graanhandelaar en mecenas Alfred Toepfer (1894-1993). De prijs werd tussen 1936 en 1942 uitgereikt en dan opnieuw van 1965 tot 1983. Bij de heropstart in 1965 gaat de prijs naar monseigneur Honoré van Waeyenbergh, de toenmalige rector van de KULeuven. In 2000 is de Rembrandtprijs opgeheven.