Vandaag 1871: Brusselse straatrevolte, één dagje maar

Koning Leopold II van België komt een nieuwe boulevard inhuldigen, na de overdekking van de Zenne, een rivier die dwars door Brussel stroomde en eigenlijk een open riool was. In de avond komt het tot opstootjes voor zijn paleis, waarbij vooral Franstalige studenten van zich laten horen. De menigte zingt herhaald de Marseillaise en roept ’Vive la République!’, ‘À bas le roi de carton!’ en nog meer liefs. Brussel kent die nacht een heuse straatrevolte die de politie maar met moeite kan bedwingen.

De koning doet geen oog dicht. Slechtgeluimd eist hij de volgende morgen van premier Jules d’Anethan, een Franstalige katholiek, het ontslag van de voltallige regering. De koning verwijt hem onbekwaamheid bij het handhaven van de openbare orde.

Maar wat is er gebeurd? Met de Zenne had dit niets te maken, maar wel met landsverdediging. In juli 1870 verklaart Frankrijk de oorlog aan Duitsland. Een deel van de Franstalige Belgen vindt dat wij daar moeten instappen, maar de grote meerderheid, met voorop de Vlaamse katholieken, wil daar niets van weten.

De Kamers beslissen wel voor het leger en voor de bewapening van de Burgerwacht extra geld uit te trekken. Niet voldoende, vindt Leopold II, en onder zijn invloed besluit een commissie tot invoering van de persoonlijke dienstplicht. De antimilitaristische katholieken gaan dwars liggen. Daarom wil de koning van zijn homogeen katholieke regering af. De Brusselse straatrevolte komt hem dus goed uit…