Vandaag 1937: Jules Croiset geboren, acteur die eigen ontvoering in scène zette

Op 8 oktober 1937 wordt in Deventer (Overijssel) Jules Croiset geboren, acteur van Nederlands-Joods-Vlaamse afkomst. Politiek wordt hij vooral bekend door een compleet verzonnen ontvoering die hij in 1987 zelf in scène zette. Hij had met anderen geprobeerd in Rotterdam de opvoering van Het vuil, de stad en de dood van Rainer Werner Fassbinder (de afstudeervoorstelling van de jonge regisseur Johan Doesburg) te verhinderen. Hij ging hierbij zover dat hij drieste dreigbrieven schreef, onder meer naar mede-opposant Freek de Jonge. Dat inspireerde deze tot de voorstelling De conferencier, het boekenweekgeschenk en de leugen.

Jules Croiset kiest België als locatie voor zijn nepontvoering. Hij verbergt zich hier, waarna zijn ‘onrustwekkende verdwijning’ veel los maakt in Nederland. De politie zendt opsporingsberichten uit op televisie. Als Croiset weer opduikt, verklaart hij te zijn ontvoerd door ‘Nederlandse neonazi’s’ en door hen in de buurt van Charleroi (Henegouwen) in een rioolbuis te zijn gestopt. Kennelijk wilde hij een en ander aantonen waarvoor echte bewijzen ontbraken. Na een aantal uren verhoor op het politiebureau geeft Croiset toe dat hij de ontvoering zelf heeft verzonnen.

De toenmalige steradvocaat Bob van der Goen schreef hierover in Hollands Maandblad het uitvoerige artikel ‘De tragedie van Jules Croiset en de joodse identiteit’: ‘Maar als we dan moeten aannemen dat er geen antisemitisme van enige betekenis in ons land is, wordt de vraag hoe Jules Croiset (…) er toe kwam niet alleen het tegendeel te beweren, maar er zelf de bewijzen voor te gaan scheppen, des te klemmender. Na afloop van de “ontvoering” verklaarde Jules Croiset dat hij vooral beledigd was in zijn “jood zijn”. Het is duidelijk dat het antwoord op zijn minst in verband moest staan met de kwestie van de joodse identiteit’.

Jules Croiset is de zoon van de Nederlands-Joodse acteur Max Croiset (1912-1993) en de Vlaamse actrice Jeanne Verstraete (1912-2002). Hij speelde in tientallen tv-series en films waaronder Vrienden voor het leven (1991-1993), Medisch Centrum West (1988), Uilenspiegel (1973) en De Leeuw van Vlaanderen (1984).