Hoera, wij hebben opnieuw een vijand

Een kwaliteit van de Vlaamse Beweging is het pacifisme. De sterkste symbolen zijn de IJzertoren en het Nooit Meer Oorlog. Die botsen met de geschiedenis en de actualiteit.

Mieke Vogels is een superpacifist, alhoewel zij nooit aan de IJzertoren zong. Terwijl Vladimir Poetin zijn buurland Oekraïne aan flarden schiet, dreigt met nucleair tuig tegen het westen, de Krim bezet, Georgië aanviel, crapuul oppookt in Transnistrië enzovoort, oreert het groene boegbeeld: ‘België moet uit de NAVO treden, stoppen met wapens te geven aan Oekraïne en geen sancties treffen tegen Rusland’. Waarom? ‘We hebben Poetin nog nodig in de strijd tegen klimaatopwarming.’

Dan toch maar na zijn veroordeling door een internationaal mensenrechtentribunaal.

Malligheid van Vogels

Ik ben geen oorlogsstoker, sympathiseer met vredesacties, was drie jaar ontwikkelingswerker in Congo als plaatsvervangende militaire dienst en sta paf van de malligheid van Vogels. Hoe wrang ook, de geschiedenis leert dat internationale orde over de laatste vier eeuwen telkens slechts ontstond door samenwerkingsverbanden, die zich keerden tegen een gezamenlijke vijand.

De huidige wereldchaos groeide over de voorbije dertig jaar omdat de USSR als tegenpartij instortte. Vrees en walging voor een gedeelde tegenstander zijn de grondslagen van de vrede en niet de sussende woorden van groene profetessen, academici, kerkleiders en groupies van Ghandi.

‘Iets verschrikkelijk aandoen’

Georgi Arbatov, een Russische politicoloog en Kremlin-adviseur die populair was door zijn vloeiende Engels op de Amerikaanse tv, zei in 1988 spottend tot de VS-kijkers: ‘We gaan jullie iets verschrikkelijks aandoen. Wij zullen jullie beroven van een vijand’.

Rusland onder Poetin dicht de lacune en schenkt de NAVO opnieuw wapens, geld en een doel. Het poetinisme is het westelijke voorland van China dat landen van dicht en ver schrik inboezemt. Voor de eerste keer sinds de Koude Oorlog vreest een kritische massa van landen in Europa, Amerika en Azië de bedreiging van hun veiligheid, welvaart en levensstijl. En deze vloeit uit één bron, uit één land: China. De Russen zijn de blanke knechtjes. Vladimir Poetin is de onverwachte kanarie in de koolmijn door het Gele Gevaar met tanks, bommen en moorden te voorspiegelen.

Uitsluiting

Professor Kyle Lascurettes, een jonge Amerikaanse theoreticus van de internationale betrekkingen, argumenteert in het geruchtmakende ‘Orders of Exclusion: Great Powers and the Strategic Sources of Foundational Rules in International Relations’ (Oxford University Press, 2020) dat alle belangrijke allianties sedert de 17de eeuw ‘verbanden van uitsluiting’ waren. Ze zijn ontworpen door de overheersende macht om rivalen af te dreigen of klein te krijgen.

Vrees voor een vijand en niet vertrouwen in vrienden is de grondslag van de Vrede van Westfalen (1648) tegen het Heilig Roomse Rijk en de katholieke kerk, van het Verdrag van Utrecht (1713) tegen Frankrijk, van het Concert van Europa (Wenen, 1815), van het bouwsel van de behoudsgezinde monarchieën tegen de vrijheidsgolf na de Franse Revolutie, van het Verdrag van Versailles (1919) tegen Duitsland en bolsjevistisch Rusland en van de Verenigde Naties (1945) als knots tegen de heropbloei van het nazi-fascisme.

Koude Oorlog

De Koude Oorlog leidde snel tot een splitsing van de Verenigde Naties in een sterk verbond van westerse en Aziatische landen enerzijds en een zwakker verbond van USSR-vazallen anderzijds. Alleen de bedreiging van een nucleaire communistische supermacht duwde ruziënde staten in west en oost in een wereldorde.

Zonder een Koude Oorlog zou Duitsland nooit een lange bezetting van Amerikaanse troepen op zijn grondgebied aanvaard hebben, noch zouden de Britten, de Fransen en de Duitsers hun industriële kracht gebundeld hebben onder de vlag van de Europese Gemeenschap.

Foreign Affairs

Ideeën als die van Kyle Lascurettes vind je niet aan de KU Leuven, UGent, VUB of de Franstalige universiteiten. Wie daar internationale betrekkingen doceert zegt en schrijft het minder scherp dan Mieke Vogels, maar dobbert in haar vaarwater, dus, NAVO fuck off.

Beter dan de slappe kost van onze foreign policy intellectuals is het tweemaandelijkse Foreign Affairs van de Amerikaanse Council of Foreign Relations. Foreign Affairs is een eeuw oud. Het is een blad dat 315.000 exemplaren verkoopt op papier en maandelijks 955.000 bezoekers lokt naar zijn webstek. Het blad publiceert doorbraak-essays, onder meer in 1993 ‘The Clash of Civilizations’ (later een boek) van Samuel Huntington.

Michael Beckley publiceert in het nummer van maart-april (waarin nog geen letter staat over Oekraïne en Rusland) een sterke bijdrage: ‘How Fear of China is Forging a New World Order’ (hoe de vrees voor China een nieuwe wereldorde smeedt). Aanbevolen, het past bij de kijk van Lascurettes. Auteur Beckley is professor politieke wetenschappen aan Tufts University, een privé-onderzoeksuniversiteit met een zeer internationaal perspectief. Het boek ‘Unrivaled: Why America Will Remain the World’s Sole Superpower’ (2018) is zijn trots en de balans tussen de Verenigde Staten en China zijn werkterrein.

Beckley: ‘Nooit was er enige twijfel over wat China wil, omdat de Chinese leiders gedurende tientallen jaren hun oogmerken uiteen hebben gezet en die zijn: de communistische partij aan de macht houden, Taiwan opslorpen, de Chinese zeeën controleren, en China opnieuw zijn rechtmatige plaats geven als overheersende macht in Azië en sterkste land ter wereld’.

Negatieve mening over China

Tot eergisteren ageerde het land steels. Vandaag verschroeit China publiek wat er overblijft van de vrije, liberale wereldsamenleving en de vonken veroorzaken een weerbots. De negatieve mening over China is vandaag even hoog als in 1989 met de revolte en de staatsmoorden op Tiananmen.

Onderzoeksbedrijf Pew Research noteerde vorig jaar dat ruwweg 75 % van de Amerikanen, de Europeanen en de Aziaten een negatieve mening koesteren over China. De Europese Unie doopte China officieel tot een ‘systemische rivaal’. Peking weet dat in Azië en Oceanië onder meer Japan, Viëtnam, India, Australië en Zuid-Korea achterdochtig tot vijandig zijn.

Wrevel

De akkoorden die Peking voor kort sloot voor marinebasissen op de Salomoneilanden in het hart van de Stille Oceaan wakkeren de wrevel aan. De Verenigde Staten en zijn bondgenoten schoten wakker en koketteren met de democratie als essentieel kenmerk voor het lidmaatschap van een anti-Chinese federatie in vorming.

De G7 – de zeven rijkste democratische landen met de Europese Unie als waarnemer – neemt het voortouw van de contramacht en start het Build Back Better World-programma. Daarbovenop heeft de Europese Unie de Global Gateway om landen in ontwikkeling te helpen bij het financieren en bouwen van infrastructuur.

Concurrentie met China

De twee initiatieven beconcurreren het Chinese Belt and Road-project. Nederland en de Verenigde Staten werken samen om te beletten dat ASML in Noord-Brabant, de meest geavanceerde onderneming ter wereld voor de bouw van machines voor de vervaardiging van ultra-kleine chips (mastodonten die tot 300 miljoen euro kosten, wie ze ziet is in vervoering), zou verkopen aan China.

Rond het belaagde Taiwan bestaat een alliantie om Rood China af te schrikken en de zotternij van Poetin scherpt haar waakzaamheid. Michael Beckley: ‘Als China verder gaat met het treiteren van democratieën dan zal dat leiden tot de grootste verandering in een generatie in het gidsen van de internationale gemeenschap. China verdedigt de hiërarchie en de traditie tegen de zogenaamde decadentie en de wanorde van het westen. De geschiedenis van de internationale allianties is er een van wilde wedijver tussen botsende systemen, niet van harmonieuze samenwerking. In het beste moment van zo’n spanningen kiest de competitie het gewaad van een Koude Oorlog. In veel gevallen kookt de rivaliteit over en wordt er geschoten tot een van de twee kanten verpletterd is’.

Een cadeau voor Moederdag? Wie abonneert Mieke Vogels en in een adem eveneens Groen, Ecolo, PVDA/PTB en de ploeg van ‘Leve Poetin’ plus de dromers van een wereldregering op Foreign Affairs?