Volk tegen regering in Hongarije en Tsjechië

Hongarije

Maandag 16 november was uitgeroepen als ‘dag van algemene verontwaardiging’. Duizenden demonstranten vulden de straten van Boedapest om uiting te geven aan hun afkeuring van de regering en vooral van minister – president Viktor Orban wegens tal van kwesties gaande van corruptie, het willen invoeren van een internettaks, en het geleidelijk steeds dichter aanleunen bij Rusland.

De Europese Commissie had al scherp uitgehaald tegen het plan om een internettaks in te voeren. Na massabetogingen trok de regering eind oktober haar plan in.

De belastingontduiking kwam vorige maand aan het licht als Washington zes Hongaarse ambtenaren onder wie het hoofd van de belasting- en douanedienst, op de lijst plaatsten van personen die het land niet in mogen. De premier deed de Amerikaanse beschuldiging van corruptie af als ‘een waardeloos stukje papier‘ dat als het ware door de Hongaarse oppositie was geschreven.

De demonstranten scandeerden : ‘geen belasting voor criminelen’. Zij eisten het ontslag van Orban en beschuldigden hem ervan steeds meer de autoritaire toer op te gaan Of dat ontslag er ook komt is nog maar de vraag. Zijn partij, Fidesz, heeft zopas op 12.10.2014 met een ruime meerderheid de gemeenteraadsverkiezingen gewonnen. Dit is de derde overwinning op rij na de nationale en Europese verkiezingen. In 21 van de 23 grootste steden van het land levert Fidesz de burgemeester. De enige oppositiepartij met enig gewicht is het extreemrechtse Jobbik, dat alleen op het platteland goed scoort.

Fidesz kreeg een centrumrechts etiket opgeplakt. De Europese christendemocraten pakken Orban daarom voorzichtig aan. De premier is dus de komende vier jaar vrijwel almachtig in Hongarije en kan het land zowat als een absolute autocraat regeren. Als volgende stap beoogt hij nu al het presidentschap. Inmiddels heeft hij als leider van een EU – lidstaat besloten zijn plan door te zetten voor de aanleg van de South Stream –pijplijn om Russisch gas naar Europa te pompen. Hij gaat daarmee in tegen de regels betreffende concurrentie en interne markt vastgelegd door de EU – commissie..

De zopas verkozen president die binnenkort in Roemenië aantreedt, Klaus Iohannis, liet al weten dat hij niet van plan is de Hongaarse toenadering tot het Rusland van Poetin te volgen.

Tsjechië

De massabetogingen in Praag vielen samen met de door president Milos Zeman georganiseerde viering van de Fluwelen Revolutie voor 25 jaar. Zeman, een voormalige communist, won vorig jaar de verkiezingen en geniet nu nog slechts de steun van de helft van de stemgerechtigden. De bevolking ergert zich met name aan het niet naleven door de overheid van de mensenrechten. Toen de president bij de onthulling van een herdenkingsmonument een toespraak wilde houden, floot de menigte hem uit, overstemden hem met scheldwoorden en bekogelde hem met eieren. De genodigde Duitse president Joachim Gauck, werd daarbij per ongeluk lichtjes door een ei geraakt.

Zoals in Boedapest verweten de demonstranten ook hun regering te dicht bij Rusland aan te leunen. Hun slogans waren : ‘Weg met Zeman!’ en ‘Wij willen geen Russische kolonie zijn!‘.

President Zeman praatte de Russen al na als hij het conflict in Oekraïne omschreef als ‘een burgeroorlog tussen twee groepen Oekraïense burgers’. President Zeman en zijn premier Sobotka veroordelen officieel wel de annexatie van de Krim door Rusland, maar als het om economische belangen gaat handelt de Tsjechische regering pragmatisch. Samenwerking met niet-democratische regimes zoals China en Rusland is in hun ogen soms onvermijdelijk. Bij zijn aantreden wond premier Sobotka er geen doekjes om : mensenrechten zijn belangrijk maar business is business.

President Zeman verhult zijn goede persoonlijke relatie met Poetin niet. Onlangs nam hij deel aan een congres op het Griekse eiland Rhodos georganiseerd door Vladimir Jakoenin, hoofd van de Russische spoorwegen en vriend van Poetin. Hij bekritiseerde de Europese sancties tegen Rusland in een toespraak die in eigen land niet goed werd ontvangen.

Een en ander bewijst nogmaals de kracht van de Russische gaspijpleidingdiplomatie als instrument in de geopolitieke verhouding tussen de Europese Unie en Rusland. South Stream is een krachtig Russisch instrument in de geopolitieke machtsstrijd tussen de Europese Unie en Rusland.

(c) Reporters