Waarheen met democratisch Vlaams-nationalisme in 2016?

De Vlaamse Beweging vervelt aan een hoog tempo. De veranderingen van gedaante en van strategie zijn groot: van antisystemische kracht naar de politieke cockpit, van single-issue-beweging naar alomvattende stroming. Centraal in die veranderingen staat de N-VA, die daarvoor regelmatig kritiek te verduren krijgt van luide Vlaams-nationalistische stemmen als die van Jean Pierre Rondas of Bart Maddens. Maar de meest zichtbare veranderingen zijn op de lange termijn misschien wel het minst belangrijk. Want ook in 2016 kan een moderne Vlaams-nationalistische partij slechts één langetermijndoelstelling hebben: de politieke en culturele ontvoogding van Vlaanderen.

Emancipatie

Voor die culturele ontvoogding heeft de Vlaamse gemeenschap heel wat instrumenten in handen. De druk op het Nederlandse taal- en cultuurgebied, zowel intern (door immigratie) als extern (in de Vlaamse rand rond Brussel) wordt dagelijks beantwoord door een krachtdadig inburgeringsbeleid met grote aandacht voor het Nederlands. Ook bij de internationale promotie van het Nederlands of het counteren van de druk van verengelsing, dopt Vlaanderen al langer haar eigen boontjes. Verschillende generaties cultuurflaminganten hadden het niet beter kunnen dromen.

Maar het politieke onafhankelijkheidstreven, dat is een ander paar mouwen. Op enkele eenzame opflakkeringen na is het communautaire debat ogenschijnlijk stilgevallen. Dat verhindert niet dat het Vlaams-nationalisme vandaag meer dan ooit zijn relevantie bewijst: de praktijk toont dat de verzuchtingen van de twee gemeenschappen in dit tweelandenland niet verzoend kunnen worden in een enkel beleid. Een regering dient ofwel de Vlaamse belangen (Michel) ofwel de Waalse belangen (Di Rupo) ofwel wentelt ze zich in nietsdoen, ook bekend als ‘rustige vastheid’ (Van Rompuy). Een democratischer beleid is onmogelijk zonder verdere defederaliseringen.

Sommigen koesteren de vrees – of hoop, al naargelang – dat de N-VA met haar regeringsdeelname het autonomiestreven begraaft. Zij dwalen. Al sinds het ontstaan van de Frontbeweging een eeuw geleden in de loopgraven van de Westhoek, timmert de politieke Vlaamse Beweging aan de weg naar een eigen Vlaamse staat. Het Vlaams-nationalisme is de meest geduldige maatschappelijke beweging in de geschiedenis van dit land. Vier en een half jaren van federale regeringsdeelname kunnen hierin geen koerswijziging teweeg brengen. Het autonomiestreven is de kern van het Vlaams-nationalisme en de N-VA moet en zal dit verder uitdragen.

Migratie

Intussen eisen andere bekommernissen de aandacht op. In het migratiedebat houdt alleen de nationalistische benadering steek. Terwijl het begrip ‘grens’ voor de traditionele partijen al een half scheldwoord geworden was, blijkt het handhaven van grenzen vandaag het enige zinnige antwoord op de vluchtelingenstroom die Europa sinds de zomer in haar greep heeft. In Vlaanderen is de N-VA de enige partij die op het belang van grenzen hamerde zonder te vervallen in extreemrechtse boutades. De centrumpartijen moeten vandaag schoorvoetend bijtreden.

Maar het paard ligt gebonden bij de Europese en internationale spelregels. De hamvraag voor 2016 luidt: kantelt Europa? Houdt het kamp-Merkel de touwtjes in handen, of halen degenen met een realistischer migratievisie de bovenhand? Niet enkel in Oost-Europa is de tegenstand tegen de huidige situatie torenhoog. Ook in Noord- en West-Europa klinken steeds meer stemmen voor een strenger immigratiebeleid. En dan niet enkel vanuit extreemrechtse hoek – sowieso irrelevant voor het beleid – maar ook binnen serieuzere partijen zoals Merkels eigen CDU/CSU. In het Europese parlement pleiten zowel de conservatieve als de christendemocratische fracties voor een herziening van de conventie van Genève, terwijl ook de liberalen bewegen richting meer restricties voor vluchtelingen. In het Europese belang moet er een kentering in het beleid komen, zoniet dreigt de asielcrisis zich in 2016 dubbel en dik te herhalen.

Klimaat

Waar de internationale gemeenschap wél beweegt, namelijk in het klimaatdebat, luidt de vraag wat het vervolg wordt. Vaak wordt dit thema als soft en links beschouwd. Dat komt deels door de klimaatbeweging zelf, die zich gewillig laat recupereren door extreemlinks. De roep om ecologische verandering wordt maar al te gretig gekoppeld aan marxistische waanideeën. Geheel onterecht, want groen hoeft niet links te zijn, integendeel. Vanuit een behoudsgezind rentmeesterschap heeft ook de Vlaamse rechterzijde nood aan een heldere visie op klimaat en milieu. In Groot-Brittannië wordt milieubescherming niet toevallig als een expliciet rechts thema gezien.

Het is een koppeling die in Vlaanderen nog niet doorgedrongen is. Aan het beleid zal het nochtans niet liggen: de bescherming van de poldergraslanden, de isolatie van sociale woningen, de bescherming van zonevreemde bossen, de opmaak van een effectief Vlaams klimaatplan, de kilometerheffing, de verstrenging van de energieprestatienormen, de vergroening van de fiscaliteit… Het is maar een greep uit de maatregelen die op aandringen van de N-VA gerealiseerd worden. Toch is het nodig om nog meer het voortouw te nemen in de klimaat- en milieudebatten. Kleinlinks gijzelt het klimaatdebat al te lang met haar eigen taboes: tegen de landbouw – nochtans een potentiële bondgenoot – en tegen kernenergie – nochtans compleet klimaatneutraal en een mogelijke uitweg uit de klimaatknoop. Wie Vlaanderen warm hart toedraagt, kan niet anders dan opteren voor een rechts beleid met aandacht voor de eigen leefomgeving. Verstandig groen is rechts groen.

Congres

Rechtlijnigheid is alles wat de Vlaamse Beweging integer houdt. Wanneer de Jong N-VA in maart 2016 drie dagen congresseert onder de noemer ‘Voorsprong’, zal een voorstel ter stemming gebracht worden om ook bij de jongerenbeweging het streven naar Vlaamse onafhankelijkheid op te nemen als eerste artikel van de statuten. Dit is en blijft de ruggengraat van elke Vlaams-nationale organisatie. Tegelijk mag een moderne Vlaams-nationalistische partij niet de plicht uit de weg gaan om de eigen cultuur op de eerste plaats te zetten, of om haar leefmilieu te verwaarlozen. Het Vlaanderen van de toekomst is politiek onafhankelijk, cultureel geïntegreerd, en draagt het milieu in zijn hart.

De auteur is de nationale voorzitter van Jong N-VA.