Waarom het cordon sanitaire wel degelijk ondemocratisch is

Toen het Vlaams Blok electoraal doorbrak bij de lokale (1988) en nationale verkiezingen (1991) ontstond het cordon sanitaire. Dit was een afspraak tussen politieke partijen om op geen enkele wijze met het Vlaams Blok samen te werken: geen bestuursakkoorden, stemafspraken, gezamenlijke persconferenties of andere initiatieven. Bedenker hiervan was toenmalig Agalev-voorzitter Jos Geysels. Hij vond het Vlaams Blok immers racistisch, en dus ondemocratisch. Door het Vlaams Blok van de normale democratische interactie uit te sluiten, wou hij het hen politiek neutraliseren en electoraal terugdringen.

Hoe succesvol is het cordon?

Het cordon verhindert al decennia dat het Vlaams Blok/Belang directe politieke macht verwerft. Zelfs in Ninove waar een Vlaams Belang-gelieerde lijst 40% haalde. Politiek commentator Rik Van Cauwelaert noemde het Vlaams Belang recent veruit de meest invloedrijke partij van de jongste jaren. Dat komt omdat partijen stemmen moeten halen in een gesloten markt. Winst voor de één betekent automatisch verlies voor de ander. Door het binnenhalen van de Vlaams Belang-kiezer kon N-VA zich naar een dominante positie katapulteren.

Als het verlies aan Vlaams Belang van 7% bij de provincieraadsverkiezingen zich in 2019 herhaalt, is N-VA echter niet langer onmisbaar. Om dit lek op rechts te dichten, trok N-VA plots fel van leer trok tegen Marrakesh na 14 oktober. Het cordon slaagt er niet om deze partij politiek te neutraliseren. Electoraal slaagt het cordon evenmin om Vlaams Belang klein te krijgen. Vlaams Belang was de grootste fractie in alle parlementen in 2004 en bij de recente verkiezingen stemden opnieuw 13% van de Vlamingen fout. Het cordon faalt in zijn doelstellingen. Waarom blijft het dan bestaan?

Cordon om de democratie te redden?

Cordon-bedenker Jos Geysels verwijst naar de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens (UVRM). Vlaams Belang is hier niet conform aan, stelt hij. Bijgevolg is Vlaams Belang ondemocratisch volgens hem. Noch het criterium van het UVRM, noch de conformiteit ermee zijn echter feiten. Het is een subjectieve opinie vanwege Geysels zelf die zich baseert op morele principes.

Pastoors in de 19de eeuw beriepen zich op het Heilige Schrift om samenwerking met de goddeloze socialisten te veroordelen. De gelijkenis is treffend, met het UVRM als soort van seculiere Bijbel. In de feiten is Vlaams Belang geen ondemocratische partij. Dit is het logisch gevolg van haar deelname aan verkiezingen precies doordat ze de beginselen van de democratische rechtstaat respecteert. Het programma van Vlaams Belang bevat ook geen enkel spoor van racistische of discriminerende standpunten, zo stelde de rechterlijke macht onlangs. Wat is dan de werkelijke reden van het cordon?

Machtsstrijd

Carl Schmitt legt met zijn Der Begriff des Politischen uit dat politiek geen rationele of empirische discussie is waarbij uiteindelijk een vergelijk gevonden wordt. Politiek is het domein van het conflict tussen de ideologieën die om de macht strijden ten koste van mekaar. Morele principes zijn hierbij slechts een façade om deze fundamentele machtsstrijd te verhullen.

Dat is natuurlijk ook zo met het cordon sanitair en zijn ethische fundering. ‘Vlamingen zijn een rechts volkje’ liet Louis Tobback onlangs optekenen. Gelijk heeft hij. Links in al zijn vormen (sp.a, Groen, PVDA) haalde de voorbije zeventig jaar gezamenlijk met moeite één derde van de Vlaamse stemmen. De traditionele partijen (socialisten, christendemocraten en liberalen) zagen hun electoraal aandeel gehalveerd tot 45% bij de laatste verkiezingen. Tenslotte is het aandeel van partijen die het politiek zwaartepunt in Vlaanderen willen leggen gestegen tot 40%.

Het cordon sanitaire beoogt rechtse, niet-traditionele en Vlaamse stemmen te neutraliseren ten voordele van links, traditionele partijen en de Belgische status quo. En dat is de werkelijke reden van het cordon sanitaire. Ze willen de kiezer onmachtig maken om politieke verandering te realiseren, ten voordele van zichzelf.

Waarom het cordon totalitair is

Bij het politiek cordon stopt het echter niet. Sommige partijen beslisten zelfs afspraken over de dagelijkse omgang met Vlaams Belang-mandatarissen op te stellen. Groen-voorzitster Meyrem Almaci weigert tot op de dag van vandaag de hand te schudden van Vlaams Belang-verkozenen. In het sociale middenveld en de media bestaat evenzeer een cordon. Kandidaten op Vlaams Belang-lijsten werden uit de vakbond gegooid.

De media beslisten formeel het Vlaams Belang anders te behandelen. Dit kwam erop neer dat de media het Vlaams Belang enkel de strikt noodzakelijk media-aandacht gaven. In deze schaarse momenten van informatiedoorstroming naar de burger was het dan nog de opdracht voor de journalist om het Vlaams Belang te ‘ontmaskeren’ zodat de lezer of kijker hun politieke boodschap niet zou volgen.

Toen het Vlaams Belang de grootste partij was, en in de oppositie zat, werden 5 wetswijzigingen doorgevoerd om de partij de facto te kunnen verbieden. Als we dat allemaal op een rijtje zetten komen we tot vervolging van de oppositie door de staat, intimidatie door het sociaal middenveld om politieke rechten uit te oefenen en desinformatie door de (staats)media om de oppositie te discrediteren. Dit verwachten we van totalitaire regimes. Niet van een democratie. En als zeker niet als men zich beroept op democratische principes om de burger te beschermen tegen zijn eigen stem. Als het fascisme ooit terugkeert, zal het onder de naam van anti-fascisme zijn. Misschien is dat wel de meest huiveringwekkende conclusie over het cordon.