Waarom onze grenzen niet zomaar open gaan

De grensbewoners in Frans-Vlaanderen en West-Vlaanderen worden  in de steek gelaten en zijn het stilaan beu. Dat geldt ook voor de mensen in de grensstreek met Nederland, zoals onlangs bleek uit de teruggefloten  beslissing van de Limburgse provinciegouverneur. Wanneer kunnen zij hun familie, ouders, kinderen terugzien die aan weerskanten van de grens wonen? De pers interesseert enkel de opening van landsgrenzen met het oog op vakantie. Maar wie familie heeft aan de overkant is geen toerist en wordt gewoon vergeten.

Frankrijk gidsland?

Marc van Ranst verwittigde ons in de eerste dagen van de pandemie: België zou dezelfde lockdownagenda krijgen als Frankrijk. Hij herhaalde het bijna dagelijks: ‘De Walen kijken alleen naar de Franse TV’. En dus is de keuze snel gemaakt en wordt de agenda in Parijs bepaald. Zo weten wij wie voor dit land beslist.

Het gaat eigenlijk van kwaad naar erger: Michel heeft zijn Europese carrière aan de Franse president Macron te danken. Hij gedraagt zich als zijn gehoorzame secretaris aan het hoofd van de EU. En zo is het ook met premier Wilmès gegaan. Ze dankt haar blitzcarrière enkel aan de stoelendans met Michel. Macron vindt haar heel bekwaam, hoe zou dat komen? Michel en Wilmès kunnen  hun rol van tweederangs waterdragers van de ultraliberale Franse politiek moeilijk verbergen.

Vlaanderen wordt tegen wil en dank in de tang genomen en meegezogen in het Franse kamp. Bart de Wever wil, begrijpelijk, dat Vlaanderen  economisch zijn treincoupé aan de Duitse trein hangt. Los van de financiële situatie, vrees ik dat wij deze trein gaan missen als ik zie hoe dit land, elke dag een beetje meer richting Frankrijk glijdt.

Geen onderwerp

Maar het gaat niet enkel over de Franstaligen. Het valt bijna niet op hoe dikwijls de VRT-journalisten het over lockdown situaties in Frankrijk hebben, bezoek aan illegale vluchtelingenkampen in Kales incluis. Dat laatste valt blijkbaar ook onder het begrip ‘essentiële verplaatsing’. Maar de grensbewoners die snakken naar een beetje bewegingsvrijheid en dagelijks kilometers moeten omrijden om een brood te kopen i.p.v. in de winkel op 100 meter voorbij de grens, is geen onderwerp.

Ik telde vorige week hoe vaak de VRT-nieuwsdienst telkens opnieuw zijn inspiratie in Frankrijk zoekt. Als je vergelijkt met Nederland en Duitsland is dat in een verhouding van één tot drie reportages. Frankrijk als gidsland van België en van de Openbare Omroep?

Aan weerskanten van de schreve

De inwoners van de Westhoek aan beide kanten noemen de grens ‘de schreve’. Een kromme, kunstmatige stippellijn op een kaart zeg maar. Maar deze dagen gaat het er helemaal anders aan toe en weegt de grens plots heel zwaar.

Niet essentiële verplaatsingen worden beboet, begrijpelijk in tijden van pandemie. Maar wie een overtreding begaat wordt niet in het land van de inbreuk beboet. Hij wordt naar de politiecontrole van het ander land verwezen. De Vlaamse politie beboet dus voor een inbreuk op Frans grondgebied en omgekeerd. Terwijl de brave burger zich er bij neerlegt en betaalt, blijft de vraag hoe legaal dit allemaal is.

Staatsvijand nr. 1

Je riskeert ook een astronomische geldboete als je voorbij de grens wandelt naar de winkel aan de overkant van de straat. Men terroriseert hiermee de gewone mens die even buiten komt om proviand in te slaan.

Tot in de kleinste veldwegen werden de doorgangen versperd met containers en betonnen blokken. Alsof de plaatselijke boeren op hun tractors en de schaarse fietsers staatsvijand nummer 1 zijn geworden. Het is niet waar dat mensen zich  zo maar voor de lol over de grens bewegen als de meeste winkels gesloten zijn.

Aan de Franse kant heeft men Rambo ingeschakeld om het virus te bestrijden. Al enkele dagen patrouilleren Franse militairen van de antiterrorisme-eenheid Vigipirate aan de grens. Stel je voor: antiterrorisme-acties tussen de grensdorpjes Watou en Winnezele waar zelfs in normale tijd geen kat de grens oversteekt. Waarom zijn deze oorlogstaferelen nodig terwijl de plaatselijke inwoners in hun kot blijven? Hebben deze zwaargewapende elitekorpsen niets anders te doen dan de stoere jongen spelen in Bachten de Kupe? Of wil men Jan Modaal nog meer afschrikken met maatregelen een politiestaat waardig?

Quo vadis Benelux?

Net als in het dorpje Abele aan de schreve kent men aan de Vlaams Nederlandse grens, in Baarle-Hertog en Baarle-Nassau, dezelfde situatie met de hoofdstraat van de gemeente als staatsgrens. Waarom zulke zottigheden nooit gecorrigeerd werden in de loop der eeuwen? Tijdens conflicten en oorlogen leidde deze ‘folklore’ nochtans tot grenzen van prikkeldraden. Met doden en gewonden zoals tijdens Wereldoorlog I. De inwoners hebben geleerd hiermee te leven, hoor je wel eens zeggen. Ze hebben geen andere keuze, maar zulke situaties zijn in coronatijden onleefbaar.

Verbazend is het dat Vlaanderen en Nederland er niet in slagen tijdig initiatieven te nemen in het kader van Benelux om de binnengrenzen sneller te openen. Onbegrijpelijk ook dat de landen van Benelux, op het moment dat Europa grandioos afwezig blijft, niet willen een en dezelfde politiek te voeren inzake economische maatregelen, gezamenlijke sluiting en opening van bedrijven en horeca. Ook minimale solidariteit zou een voorbeeld stellen: elkaar helpen en ondersteunen voor de medische en intensieve zorgen, enz.

De Nederlandse aanpak

Wat was het verschil geweest, hadden wij in Benelux de Nederlandse aanpak toegepast in plaats van de Franse?  Men hoeft de statistieken maar te lezen: niet meer zieken; niet meer doden. Maar wel meer bedrijven en winkels die actief bleven, met veel minder economische schade tot gevolg. En, ook meegenomen: minder fake coronanieuws in de pers.

Blijft nog de vraag van één miljoen: waarom werkt de Benelux-aanpak niet meer? Nederland en Vlaanderen zouden er alleen maar voordelen van ondervinden. Het Groothertogdom ook, mits België meedoet. Maar België blijft in deze tragische tijden afwezig omdat Wilmès en Michel de Franse trein richting Parijs hebben genomen. Liever dit bijna failliete land aan Frankrijk verkopen dan afspraken maken met de erfgenamen van Willem I.